SEYYİD, Mehmed Emîn Efendi

(d. -/- - ö. 1131 veya 1134/1718 veya 1721)
divan Şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Kaynaklarda adı, Seyyid Mehmed Emîn Baba (Kara ve Atlansoy 1997: 431)  olarak geçen şairin doğum tarihi ve doğum yeri bilinmemektedir. Gazizâde'ye göre, dedesi Emîr Sultan ile birlikte Buhara’dan Bursa’ya gelip bu şehre yerleşmiştir (vr. 23a). Babası Seyyid Kasım Efendi’nin de Bursa’da doğması ve oradaki medreselerde görev yapması sebebiyle, Emîn'in de Bursa’da doğduğu söylenebilir. Mehmed Emîn, Belîğ'e göre 1134/1721-22 (Abdulkadiroğlu 1998: 393), Mehmed Şemseddîn'e göre ise (Kara ve Atlansoy 1997: 504) 1131/1718-19 yılında vefat etmiştir. Mezarı Bursa Yeniyer Kabristanındadır (Çift 2004: 2000).

Şiirlerinde “Seyyid” mahlasını kullanan şair, Halvetiyye Tarikatı’nın Mısriyye koluna mensup olup Niyâzî Mısrî’nin önde gelen halifelerindendir (Çift 2004: 2000). Tek eseri Dîvân'ıdır.

Mutasavvıf bir şair olan Seyyid Mehmed Emîn Efendi’nin Dîvân'ındaki manzumelerin çoğu hakîmane ve sufiyane niteliktedir. Sanat yapmaktan ziyade tasavvufi düşüncelerini müritlerine öğretme çabası içerisinde olan şair, Niyâzî-i Mısri ve Yunus Emre'nin etkisinde kalmıştır. Dîvânı'nda aruz ve hece ölçüsünü kullanan şairin üslubu, sade ve sürükleyici olmakla beraber şiirleri şekil açısından kusurludur. Dîvân’da ehl-i beyt sevgisi yoğun bir biçimde işlenmiştir. Belîğ, onun ilm-i tasavvufta ve rüya tabiri hususunda da maharet sahibi olduğunu söyler (Abdulkadiroğlu 1998: 393). Dîvân'ında 14 kaside, 159 gazel, 49 murabba, 2 muhammes, 21 tuyuğ, 1 kıta, 5 tarih, 2 mesnevi vardır. Dîvân'ın tenkitli metni yüksek lisans tezi olarak hazırlanmıştır (Gider 2011).

Kaynakça

Abdulkadiroğlu, Abdulkerim (hzl.) (1998). İsmail Belîğ Güldeste-i Riyâz-ı İrfân. Ankara. 393.

Algül, Hüseyin ve N. Azamat (1995). "Emir Sultan". C.11. İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yay. 146-148.

Çift, Salih (2004). "Bursa’da Bir Mısri Dergâhı ve Son Postnişîni: Seyyid Baba Tekkesi ve Seyh Sabit Efendi". Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi 13 (2): 197-214.

Gaziziade, Abdullatif. Hulâsatu’l-Vefeyât. Bursa Yazma ve Eski Basma Eserler Kütüphanesi. Orhan, 1016. vr. 23a.

Gider, Mahmut (2011). Seyyid Mehmed Emin Efendi Divanı Tenkitli Metin- İnceleme. Yüksek Lisans Tezi. Elazığ: Fırat Üniversitesi.

Kara, Mustafa ve K. Atlansoy (1997). Şemseddin Mehmed Bursa Dergâhları Yâdigâr-ı Semsî I-II. Bursa.

Kara, Mustafa (2010). Niyazî-i Mısri. Ankara: TDV Yay.

Kepecioğlu, Kamil (2010). Bursa Kütüğü. IV C. Bursa.

Yağız, Gülseren (2004). Kasımzâde Seyyid Muhammed El-Bursevî Divânı Transkripsiyonlu Metni. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. MAHMUT GİDER
Yayın Tarihi: 13.02.2014
Güncelleme Tarihi: 12.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Ey derdime dermânım dîdârına müştâkım

Dil tahtına sultânım dîdârına müştâkım

 

Cân içinde cânânım sır içinde mihmânım*

Hem dîn ile îmânım dîdârına müştâkım

 

Virdim sana hep varım terk eyledim ağyârım

Yoluna fedâ cânım dîdârına müştâkım

 

Firkatin ile zârım şâm ü seher ağlarım 

Gayrı kime yalvaram dîdârına müştâkım

 

Lutfunla tecellî it ‘uşşâkı tesellî it 

İhsânını küllî it dîdârına müştâkım

 

Zâr eyleme ‘uşşâkı cemâline müştâkı

Yâ Dâ'im ü yâ Bâkî dîdârına müştâkım

 

Ey tâlib ü matlûbum ey kıble-i ma’bûdum

Sensin heme maksûdum dîdârına müştâkım

 

Hep varımı fenâ kıl zikrin ile ‘ihyâ kıl

Bu Seyyide ‘atâ kıl dîdârına müştâkım

_____

* Mısra vezne uymuyor.

(Gider, Mahmut (2011). Seyyid Mehmed Emin Efendi Divanı Tenkitli Metin- İnceleme. Yüksek Lisans Tezi. Elazığ: Fırat Üniversitesi. 334.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1KERÎMÎ, Abdülkerîmd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2BURSEVÎ, Muhyiddin Efendid. ? - ö. 1680Doğum YeriGörüntüle
3ŞÜKRÎ ÇELEBİd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4KERÎMÎ, Abdülkerîmd. ? - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5BURSEVÎ, Muhyiddin Efendid. ? - ö. 1680Doğum YılıGörüntüle
6ŞÜKRÎ ÇELEBİd. ? - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7KERÎMÎ, Abdülkerîmd. ? - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
8BURSEVÎ, Muhyiddin Efendid. ? - ö. 1680Ölüm YılıGörüntüle
9ŞÜKRÎ ÇELEBİd. ? - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10KERÎMÎ, Abdülkerîmd. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
11BURSEVÎ, Muhyiddin Efendid. ? - ö. 1680MeslekGörüntüle
12ŞÜKRÎ ÇELEBİd. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
13KERÎMÎ, Abdülkerîmd. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14BURSEVÎ, Muhyiddin Efendid. ? - ö. 1680Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15ŞÜKRÎ ÇELEBİd. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16KERÎMÎ, Abdülkerîmd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17BURSEVÎ, Muhyiddin Efendid. ? - ö. 1680Madde AdıGörüntüle
18ŞÜKRÎ ÇELEBİd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle