SEZÂYÎ, Şeyh Hasan Sezâyî Efendi

(d. 1080/1699-1670 - ö. 1151/29.12.1738)
divan-tekke şairi
(Divan-Tekke / 18. Yüzyıl / Türkiye Dışı)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Hasan, mahlası Sezâyî’dir. Dedesi, Kurdbeyzâde Hüseyin Bey, babası Âlî Bey’dir (Kurnaz 2001: 426). Sezâyî mahlasını, Niyâzî-i Mısrî vermiştir. Sezâyî, 1699-1700'de doğdu. İsmail Belîğ ve Râmiz tezkirelerinde, Edirne; Osmanlı Müellifleri ve Tuhfe-i Nâilî ile Sâlim, Safâyî ve Fatîn tezkirelerinde, Mora/Gördes; Sicill-i Osmânî’de, Lârende’de doğduğu kaydedilmiştir. Câbî Dede olarak bilinir. Gülşenî şeyhlerindendir. Bir süre dîvân kalemlerinin birinde kâtip olarak bulunduktan sonra manevî hâllerin zuhur etmesiyle Edirne’de La’lî Mehmed Efendi (Şeyh Fenâî)’ye bağlandı. Zâhirî ve bâtınî ilimlere vâkıf biriydi. Sülûkunu tamamladıktan sonra şeyhinin vefatı üzerine onun yerine Gülşenî Tekkesi şeyhi oldu. Tuhfe-i Nâilî’de, Edirne’de Âşık Mûsâ Tekkesi şeyhi olduğu kayıtlıdır. 17 Ramazan 1151 / 29 Aralık 1738’de vefat etti.  Osmanlı Müellifleri ve Âdâb-ı Zurafâ’da, kabrinin, Edirne’de kendi adıyla anılan dergâhta olduğu ifade edilirken; Tuhfe-i Nâilî’de, Âşık Mûsâ Tekkesi’nde medfun olduğu belirtilir. Vefatına, “Sezâ-yı cennet-i vuslat Sezâyî -1151-" mısraı ile “Sezâyî rıhlet itdi” (Erdem 1994: 160) ibaresi tarih düşürüldü. 

Dünyevî arzulardan uzak, özü sözü doğru olan biridir. Şiirleri âşıkâne ve ârifânedir. Mürettep bir Dîvân'ı vardır. Dîvân'ın Süleymaniye Kütüphanesi, Murad Molla Kütüphanesi’nde bir nüshası vardır. Dîvân'ından başka matbu olan Mektubât'ı vardır.  

 

Kaynakça

Abdülkadiroğlu, Abdülkerim (hzl.) (1999). İsmail Belîğ Nuhbetü’l-Âsâr Li Zeyli Zübdeti’l-Eş’âr. Ankara: AKM Yay.

Bursalı Mehmed Tahir (1333-42). Osmanlı Müellifleri. İstanbul: Matbaa-i Âmire. I/84-85.

Çapan, Pervin (hzl.) (2005). Mustafa Safâyî Efendi Tezkire-i Safâyî (Nuhbetü’l-Âsâr Min Fevâidi’l-Eş’âr) İnceleme-Metin-İndeks. Ankara: AKM Yay. 

Erdem, Sâdık (hzl.) (1994). Râmiz ve Âdâb-ı Zurafâ’sı. Ankara: AKM Yay. 

http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10736,metinpdf.pdf. 220-21 [Erişim Tarihi: 15.01.2015].

İnce, Adnan (hzl.) (2005). Tezkiretü’ş-Şu’arâ Sâlim Efendi. Ankara: AKM Yay. 

Kurnaz, Cemal, Mustafa Tatcı (2001). Mehmet Nail Tuman Tuhfe-i Nâilî Divân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. Ankara: Bizim Büro Yay. I/426-27.

Mehmed Süreyyâ (1308-15). Sicill-i Osmânî. İstanbul: Matbaa-i Âmire. III/15.

 

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. İSMAİL HAKKI AKSOYAK
Yayın Tarihi: 17.01.2015
Güncelleme Tarihi: 11.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Mir’ât-ı dilde aks-i dil-ârâyı seyr idin

Güncîde oldu katrede deryâyı seyr idin

 

Âmâc-ı tîr-i gamzesi etdi o kaşı ya

Gel Rüstemâne çekdigimiz yayı seyr idin

 

Rûyında yârin aks-i dilim yâ ki merdümüm

Hâlî degil bu nükteli ma’nâyı seyr idin

 

Dilde tenezzül eyledi ol şâh-ı ‘arş-câ

Hargeh-nişîn-i ‘âlem-i bâlâyı seyr idin

 

Başdan Sezâ’î'yî kâkül-i dil-berde bend olup

Tahrîk-i fitneye eyledi gavgâyı seyr idin

İnce, Adnan (hzl.) (2005). Tezkiretü’ş-Şu’arâ Sâlim Efendi. Ankara: AKM Yay. 397-98.


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1MAHZÛNÎ MUHARREM BABAd. ? - ö. 1867/1869?Doğum YeriGörüntüle
2ZÜHDÎ EFENDİd. ? - ö. 1772-73Doğum YeriGörüntüle
3Âlî, Âlî Efendid. ? - ö. 1646Doğum YeriGörüntüle
4MAHZÛNÎ MUHARREM BABAd. ? - ö. 1867/1869?Doğum YılıGörüntüle
5ZÜHDÎ EFENDİd. ? - ö. 1772-73Doğum YılıGörüntüle
6Âlî, Âlî Efendid. ? - ö. 1646Doğum YılıGörüntüle
7MAHZÛNÎ MUHARREM BABAd. ? - ö. 1867/1869?Ölüm YılıGörüntüle
8ZÜHDÎ EFENDİd. ? - ö. 1772-73Ölüm YılıGörüntüle
9Âlî, Âlî Efendid. ? - ö. 1646Ölüm YılıGörüntüle
10MAHZÛNÎ MUHARREM BABAd. ? - ö. 1867/1869?MeslekGörüntüle
11ZÜHDÎ EFENDİd. ? - ö. 1772-73MeslekGörüntüle
12Âlî, Âlî Efendid. ? - ö. 1646MeslekGörüntüle
13MAHZÛNÎ MUHARREM BABAd. ? - ö. 1867/1869?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14ZÜHDÎ EFENDİd. ? - ö. 1772-73Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Âlî, Âlî Efendid. ? - ö. 1646Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16MAHZÛNÎ MUHARREM BABAd. ? - ö. 1867/1869?Madde AdıGörüntüle
17ZÜHDÎ EFENDİd. ? - ö. 1772-73Madde AdıGörüntüle
18Âlî, Âlî Efendid. ? - ö. 1646Madde AdıGörüntüle