TÂBÎ, Sûfî-zâde

(d. ?/? - ö. 955 veya 970/1548 veya 1562)
divan şairi, kadı, hattat
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

İstanbulda doğdu. Asıl adı bilinmemektedir. Emir Seyyid Ahmed Buhârî dervişlerinden birinin oğludur. Bu sebeple Sûfî-zâde ya da Derviş-zâde sanıyla tanındı. Öğrenimini tamamladıktan sonra kadılık yaptı. Yazısının güzelliği ile de dikkat çekmiş olup devrinin tanınan hattatlarındandır. Sülüs, nesih ve talikte icazet aldı. Şeyh Esbegullah Efendi’nin ikinci halifesi Abdüllatif Efendi ile beraber hacca gitti ve orada vefat etti. Abdüllatif Efendi'nin ilki 955/1548, ikincisi 970/1562 yılında olmak üzere iki defa hacca gitmiş olması, Tâbî’nin kesin ölüm tarihini tespit etmeyi zorlaştırmaktadır. Mezarı Hicaz’dadır. Kâmusü’l-A’lâm’da hac yolunda vefat ettiği bilgisi vardır.

Tâbî, laubali yaradılışlıdır. Eğlence meclislerinde çokça vakit geçirmiştir. Şiirlerinde Bâkî’yi takip etmiş, hezellerinde Sânî mahlaslı Can Memi’nin yolundan gitmiştir. Şairleri ve dönem aydınlarını garip sözlerle ve acayip şiirlerle hicvetmiş, onlar da Tâbî’ye aynı yolla cevap vermişlerdir. Hattı gibi şiirleri de güzel bulunup beğenilmiştir.

Kaynakça

Atik Gürbüz, İncinur (2011). Mecmû’a-i Letâ’if. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.

İpekten, Halûk, Mustafa İsen, Recep Toparlı, Naci Okçu ve Turgut Karabey (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay. 

Karatay, Halit (2008). Hattat Divan Şairleri. Ankara: Akçağ Yay. 

Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ (İnceleme-Metin). İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmet Nail Tuhfe-i Na’ilî: Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. Ankara: Bizim Büro Yay.

Müstakim-zâde Süleyman Sa’deddin (2000). Mecelletü’n-nisâb-Tıpkı Basım. Ankara: KB Yay.

Solmaz, Süleyman (hzl.) (2009). Ahdî ve Gülşen-i Şu’râ’sı (İnceleme – Metin). http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-219145/h/agm.pdf [erişim tarihi: 12.05.2013].

Sungurhan Eyduran, Aysun (hzl.) (2009). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkîretü’ş-Şu’arâ. Ankara: Kültür Bakanlığı e-kitap: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-83504/kinalizade-hasan-celebi---tezkiretus-suara.html [erişim tarihi: 12.05.2013].

Şemseddin Sâmî (1308). Kâmûsü’l-A’lâm. İstanbul: Mihran Matbaası. 

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ İNCİNUR ATİK GÜRBÜZ
Yayın Tarihi: 20.07.2013
Güncelleme Tarihi: 10.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

mefâ’îlün mefâ’îlün mefâ’îlün mefâ’îlün

Dilâ nakd-i sirişk ü genc-i dil cânânuñ olsun hep

Ne kim var yok cihân mülkinde ol sultânuñ olsun hep

 

Dür-i sîr-âb-ı eşküm bahr-ı çeşmümden yiter çünkim

Sadefler içre gevherler dilâ ummânuñ olsun hep

 

Geçer cismde dâğum zer yirine çünki ey hˇâce

Gömilsün genc-i Kârûn yirlere vîrânuñ olsun hep

 

Derüñ dârü’ş-şifâsında dizilsün cümle âşıklar

Asâ-yı âh ile dil-hasteler derbânuñ olsun hep

 

Kemâl-i hüsn ü hulkuñ nazmın itsün cümle şâ’irler

Dil ehline Zahîr ol Husrevâ Selmânuñ olsun hep

 

Kesilsün başlar tîğüñle tenler hâksâr olsun

Kemân-ebrûñ içün halk-ı cihân kurbânuñ olsun hep

 

Şehâ Tâbî gibi uşşâka in’âm eyle düşnâmuñ

Senüñ halk-ı cihân şermende-i ihsânuñ olsun hep

 (Atik Gürbüz, İncinur (2011). Mecmû’a-i Letâ’if. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi. 170.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1BÂKÎ, Kepenekçi-zâde Mehmed Abdülbâkî Efendid. ? - ö. 1644Doğum YeriGörüntüle
2REFÎ', Hasan Refî' Efendid. 1820 - ö. 1851Doğum YeriGörüntüle
3Orhan Teoman Özdemird. 29 Nisan 1938 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4BÂKÎ, Kepenekçi-zâde Mehmed Abdülbâkî Efendid. ? - ö. 1644Doğum YılıGörüntüle
5REFÎ', Hasan Refî' Efendid. 1820 - ö. 1851Doğum YılıGörüntüle
6Orhan Teoman Özdemird. 29 Nisan 1938 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7BÂKÎ, Kepenekçi-zâde Mehmed Abdülbâkî Efendid. ? - ö. 1644Ölüm YılıGörüntüle
8REFÎ', Hasan Refî' Efendid. 1820 - ö. 1851Ölüm YılıGörüntüle
9Orhan Teoman Özdemird. 29 Nisan 1938 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10BÂKÎ, Kepenekçi-zâde Mehmed Abdülbâkî Efendid. ? - ö. 1644MeslekGörüntüle
11REFÎ', Hasan Refî' Efendid. 1820 - ö. 1851MeslekGörüntüle
12Orhan Teoman Özdemird. 29 Nisan 1938 - ö. ?MeslekGörüntüle
13BÂKÎ, Kepenekçi-zâde Mehmed Abdülbâkî Efendid. ? - ö. 1644Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14REFÎ', Hasan Refî' Efendid. 1820 - ö. 1851Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Orhan Teoman Özdemird. 29 Nisan 1938 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16BÂKÎ, Kepenekçi-zâde Mehmed Abdülbâkî Efendid. ? - ö. 1644Madde AdıGörüntüle
17REFÎ', Hasan Refî' Efendid. 1820 - ö. 1851Madde AdıGörüntüle
18Orhan Teoman Özdemird. 29 Nisan 1938 - ö. ?Madde AdıGörüntüle