Madde Detay
Ümit Deniz
(d. 1922 / ö. 14 Mayıs 1975)
Yazar, Gazeteci, Şair, Çevirmen
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
İstanbul'da doğdu. Babası Müfit Necdet Bey, annesi Müzeyyen Hanım'dır. Kadıköy 7. İlkokulu'ndan mezun olduktan sonra sırasıyla Yel Değirmeni Ortaokulu ve Haydarpaşa Lisesi'ni bitirdi (1940). İstanbul Üniversitesi'nin hem Hukuk Fakültesi'ne hem de Edebiyat Fakültesi İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü'ne devam etti. Gazeteciliğe başlayınca eğitimi yarıda kaldı ve 1941'den sonra Son Telgraf, Gece Postası, Tan, Tasvir, Yeni Sabah, Milliyet, Cumhuriyet, Son Saat, Demirkırat, Yeni Türkiye, Her Gün, Zafer, İstanbul Ekspres, Hürriyet gibi gazetelerde çeşitli görevler üstlendi. Sinema alanında da çalıştı; bazı filmlerde oyunculuk ve seslendirme yaptı. 1975'te İstanbul Hilton Oteli'nde düzenlenen bir sergide kalp krizi geçirerek vefat etti.
Edebiyata polisiye roman çevirileriyle adım atmıştır. 1954 ve 1955'te Mickey Spillane, Mike Roseoe, Henry Kane, James Hadley Chase, Peter Cheyney gibi isimlerden polisiye roman çevirileri yapmıştır. Çevirilerden sonra kendisi de telif polisiye eserler yazmış ve ölümüne kadar çoğunluğu polisiye olan on beş eser kaleme almıştır. Bu eserlerden bazıları sinemaya uyarlanmıştır. Polisiyelerin ortak yönü Murat Davman adlı bir gazeteciyi başkişi olarak ön plana çıkarmasıdır. Gazeteci olması ve kimi özellikleriyle yazarın kendinden hareketle oluşturduğu bu başkişi, dedektif olarak olayların merkezindedir. Yazar bu eserlerde bir gazeteci olarak gördüğü ve gözlemlediği olaylardan hareket ederek eserlerini oluşturmaktadır. Bu polisiyelerin bir özelliği de yer yer toplumsal eleştiriye yer vermesidir. Bu hususiyetleriyle Ümit Deniz, Peyami Safa'nın Cingöz Recai'si hariç Türk edebiyatında daha önce sınırlı örnekleri olan, polisiye romanı kendisinin temel uğraşı hâline getirmiş, bu yolda öncü rolü üstlenmiş isimlerden olmuştur. Sanatçının roman dışında ölümünden sonra şiirlerinin toplanmasıyla oluşmuş Elenika başlıklı bir şiir kitabı da bulunmaktadır.
Kaynakça
(2001). "Deniz, Ümit ". Tanzimat'tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi. Cilt No: I. İstanbul: Yapı Kredi Yay. s. 318-319.
Bağsız, Emrah (2015). Türk Polisiye Edebiyatı Temsilcisi Ümit Deniz'in Polisiye Romanlarında Kurgu. Yüksek Lisans Tezi. Mersin: Mersin Üniversitesi.
Demirkol, Gökhan (2009). Türkiye'de Tefrika Polisiye Romanlarda Siyasal Kültür Motiflerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
Koçu, Reşad Ekrem (1966). "Deniz, Ümit". İstanbul Ansiklopedisi. Cit No: VIII. İstanbul: Koçu Yay.s. 4394.
Ulutaş, Nurullah; Süphandağı, İsmail; Abukan, Memet (2012). "Polisiye Roman Temsilcisi Ümit Deniz'in Romanlarında Cinayet Kurgusu". Turkish Studies. Volume: 7/3. s. 2515-2529.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DOÇ. DR. HASAN YÜREKYayın Tarihi: 15.02.2019Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
Yayın Tarihi: 15.02.2019Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Ölüm Çemberi | Ekicigil / İstanbul | 1954 | Çeviri |
Cezanı Çekeceksin | Ekicigil / İstanbul | 1954 | Çeviri |
Kanlı Muamma | Ekicigil / İstanbul | 1954 | Çeviri |
Karanlık Sokak | Ekicigil / İstanbul | 1954 | Çeviri |
Katil Aramızda | Ekicigil / İstanbul | 1954 | Çeviri |
Lemmi Kouşun'un Son Macerası: Casus Çarpışıyor | Ekicigil / İstanbul | 1955 | Çeviri |
Ölüm Perdesi | Türkiye / İstanbul | 1957 | Roman |
Yalvarırım Yetişin | Türkiye / İstanbul | 1959 | Roman |
Sessiz Harp | Türkiye / İstanbul | 1960 | Roman |
Yakut Gözlü Kedi | Türkiye / İstanbul | 1961 | Roman |
Kanlı Kolyeler | Türkiye / İstanbul | 1962 | Roman |
Çapkın İlah | Ü. / İstanbul | 1962 | Roman |
Talihsiz Adam | Türkiye / İstanbul | 1963 | Roman |
Azrail'in Habercisi | Türkiye / İstanbul | 1963 | Roman |
Gece Gelen Ölü | Türkiye / İstanbul | 1964 | Roman |
Casuslar Savaşı | Deniz / İstanbul | 1966 | Roman |
Ahlâksız: Bir Masörün Hatıra Defteri | İtimat / İstanbul | 1970 | Roman |
İstanbul Tehlikede | Altın Kitaplar / İstanbul | 1970 | Roman |
2 Kere 2 Eder 12 | Milliyet / İstanbul | 1971 | Roman |
Tanrının Gözyaşları | K / İstanbul | 1974 | Roman |
Beyaz Ölüm | - / İstanbul | - | Roman |
Elenika | Savaş Ofset / Bursa | 1977 | Şiir |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | SÂ'ÎDÂ, Hâfız Sa'îd Efendi | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Şeyda Koç | d. 1975 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | ABDÜLKERİM CELVETÎ | d. ? - ö. 1688 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Mustafa Kahveciev | d. 1922 - ö. 1998 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | KARAHANLI, Murat Yıldız | d. 1922 - ö. 25.09.1999 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Cavidan Tümerkan | d. 12 Mart 1922 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Server R. İskit | d. 8 Nisan 1894 - ö. 18 Nisan 1975 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | ZÜLFİKAR, Zülfikar Açıkalın | d. 1923 - ö. 1975 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | SANATÎ, Abdurrahman Dursun | d. 1902 - ö. 1975 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Ali Haydar | d. 1836 - ö. 1914 | Meslek | Görüntüle |
11 | Ayhan İnal | d. 7 Haziran 1933 - ö. 13 Şubat 2021 | Meslek | Görüntüle |
12 | Ata Atacanov | d. 15 Aralık 1922 - ö. 10 Temmuz 1989 | Meslek | Görüntüle |
13 | Yaşar Ürük | d. 11 Ağustos 1952 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Halide Nusret Zorlutuna | d. 1901 - ö. 10 Haziran 1984 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Ayşe Arman | d. 09 Aralık 1969 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | Ümit Fehmi Sorgunlu | d. 01 Ocak 1949 - ö. 26 Haziran 2010 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | Nazlı Deniz Güler | d. 1983 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | Ümit Zeynep Kayabaş | d. ? - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |