Madde Detay

Ankara’da doğdu. Halime Melahat Hanım ile Kâzım Tekkanat’ın kızıdır. Dört çocuklu bir ailenin ilk kızı olan şair, Cemal Süreya’nın eşidir. Öykücü ve romancı Mehmet Seyda eniştesidir. Şiirlerinde Cemal Süreya’nın verdiği Elif Sorgun imzasını kullanmıştır. İstanbul Merdivenköy İlkokulunu, Erenköy Kız Lisesini ve Özel Moda Kız Enstitüsünü bitirdi (1955). Henüz on sekiz yaşındayken geleneksel usullerle askerî bir hakimle evlendi. Yedi yıl süren bu evlilikten bir kızı doğdu. Uzun süre devlet memurluğu yaptı. Sosyal Sigortalar Kurumu Genel Müdürlüğü ile aynı kurumun İstanbul ve Ankara şube müdürlüklerinde, SSK Fındıklı İnşaat Müdürlüğünde çalıştıktan sonra 1987 yılında emekli oldu.

1966’da Yelken dergisini yönetti, Yeni İstanbul ve Cumhuriyet gazetelerinde sanat sayfası muhabirliği yaptı. Yelken dergisini yönettiği süreçte Cemal Süreya ile tanışan Zühal Tekkanat, Ağustos 1967’de ünlü şairle evlendi. Bu süreçte şiirleri yayımlanan Tekkanat, devlet memurluğu yaparken aynı zamanda kitaplarından telif ücreti alması kanunen yasak olduğu için Cemal Süreya’nın teklifiyle şiir kitaplarında Elif Sorgun ismini kullanmaya başladı. Cemal Süreya ile evliliğinden Memo Emrah adını verdikleri bir oğulları dünyaya geldi. 9 Ocak 1990’da eşi Cemal Süreya’yı kaybeden Tekkanat, aynı yıl, 12 Ağustos 1990’da oğlu Memo Emrah’ı da kaybetti.

Zühal Tekkanat, 2013 yılında kendisiyle yapılan bir söyleşide yaşamını dört evrede anlatmıştır: “Çocukluğum; aile içinde… Gençliğim; yedişer yıl olmak üzere, iki evlilikten birer çocuk büyütmekle geçti… Orta yaşı bitirirken, birçok acılar yaşarken düşkünlüğüm edebiyat girişimleri oldu… Bugün yayımlanmış on dört kitabım bulunmakta ve hâlâ yazmaktayım” (Ay ve Candan 2013). Türkiye Yazarlar Sendikası, Edebiyatçılar Derneği, Cumhuriyetçi Kadınlar Derneği ve Cemal Süreya Kültür Sanat Derneği (kurucu) üyesidir. Tekkanat,, 27 Ekim 2019 tarihinde vefat etti. 

Şiirleri ve düzyazıları Kadıköy, Yelken, Papirüs, Türkiye Yazıları, Güzel Yazılar, Türk Dili, Oluşum, Varlık, Sanat Yaprağı, Mavi Ada, Kıyı ve Düşlem gibi dergilerde yayımlandı. Şiir yazamaya çok küçük yaşlarda başlayan Zühal Tekkanat, bu serüvenini şu sözlerle anlatmıştır: “Çocukluğumda okul kütüphanelerinde başkandım. Milli bayramlarda şiirler okuturlardı. İlkokul üçüncü sınıfta “Kar” şiirini yazdım. En büyük hedefim kitap okumak ve giderek yazmak oldu. Annem göçmen torunuydu, güzel türkü söylerdi. Babam askerde yazıcıydı. Ziya Paşa’nın şiirlerini daktilo etmiştir. Salah Birsel’e ezbere şiir okurdu. Ben şiiri genler sayesinde mi kavradım bilemiyorum ama şiirin kendisi bana gelirdi, kedi yavrusu sevilir gibi, şiirle oynamayı seviyorum. Yazdım, yazdım sakladım. Şiir benim gri giysilim, evimin çiçeğidir. Cemal Süreya etkilenmesi hiç olmadı bende. Onun şiiri bana göre değildi. Çoğunlukla aşkla ilgiliydi, benim ısrarım üzerine de sosyal yönü olan şiirlere de yöneldi. Şunu gönül rahatlığıyla söylemek isterim. İkinci Yeni şairleriyle çok oturdum ve onlardan beslendim. Beni en etkileyen şair, düşünceme ve içtenliğime uygun şair salt Edip Cansever’di” (Turgut 2011).

1965’te ilk şiir kitabı Gibi’nin yayımlanmasının ardından altı şiir ve yedi düzyazı (deneme, anı, anlatı) kitabı yayımlanan Zühal Tekkanat, ürünlerini Bursa’da yayımlanan Mavi Ada’da sürdürmektedir. Yaşamını “şiirsel” olarak nitelemiş, şiirin kendisine bir anahtar uzattığını söylemiştir. Şiirlerinin iç dünyası ile ilişkisini ise şöyle dile getirmiştir: “Şiir yazmak için çok okumak, etkileri yoğunlaştırmak, fazla duygusala kaçmadan günü görmeyi belirlemek benim için. Özleme gönderme yapılabilir. Bu bazen içe dönük, bazen de dışa dönük olabilir. Şiirin su akışına göre yolları büyür. Örneğin biraz uyusam yeni bir şiir bırakır gelir. Kalkıp da yazamam! Şiir aşk öpüşmesi gibidir. Sıcak ve ıslak bırakır kendini!..” (Ay ve Candan 2013). Şiirlerinde yaşantısının ve tecrübelerinin yoğun izleri görülen Zühal Tekkanat’ın şiir dünyası üzerine değerlendirme yapan Hasan Akarsu; “Elif Sorgun, gezdiklerinden, gördüklerinden yaşadıklarından üretiyor şiirlerini. Kolay yazıyormuş gibi bir izlenim veriyor. Kayışdağı’nı, duru bir dereyi, el dikmesi ürünleri, Pamukova’yı, çalışan insanları can alıcı özellikleriyle şiire taşıyor. Her ozanın şiiri en çok kendi yaşantısıyla ilgilidir. Oğlu Memo Emrah’a yazdığı şiirinde bunu daha iyi görüyoruz. Sisli bir günde doğumevine gidişini anımsar, doğacak çocuğun adının bir yıl öncesinden konulduğunu, gözlerini babasının kucağında açtığını belirtir. ‘Memo Emrah büyüdü, önce babası öldü, sonra kendisi. Anneye kaldı tüm acılar’. Şimdi şiir kurşun kalem kokluyor…” demiştir.