Madde Detay

Yörük (Morkoyunlar) soyundan gelen Vehbi Soybal, 1 Mayıs 1960 tarihinde Ceritler köyü, Karsantı’da (Adana) doğar. Soybal, Ayşe ve Ahmet’in evliliklerinden dünyaya gelen üç çocuktan biridir. Çocukluk yıllarını köyü Tereli ve kışlık köyü olan Yazlak’ta geçirir. İlkokul eğitimini Ceritler köyünde tamamlar. Ancak ailevi sıkıntılar sebebiyle eğitimine devam edemez. Hayvancılık ve çiftçilik ile geçimini sağlayan aile büyüklerine çocukluk yıllarından itibaren yardım eden Soybal da sonraki yıllarda geçimini bu yoldan kazanmaya başlar. Mazeretinden dolayı askerlik görevini yerine getiremeyen ozan, 1984 yılında Sıtma Savaş Daire Başkanlığında işçi olarak göreve başlar. Uzun bir aradan sonra ortaokul eğitimini 1993 yılında dışarıdan bitirme sınavlarına girerek tamamlar. Evli ve üç çocuk babası olan Soybal, memuriyetini sürdürürken sanatsal faaliyetlerini de devam ettirmektedir. İcra ettiği sanatını önce ailesiyle ardından dinleyicileriyle paylaşmaktadır. Soybal, şu an Adana’nın Sarıçam ilçesinde ikamet etmektedir.

Şiir yazma ve türkü söyleme sevdası ilkokul yıllarına dayanan âşığın ilham kaynağı ve ilk saz hocası büyük bir saz ustası olan babası Âşık Ahmet Soybal’dır. Ağabeyi Seyfi Soybal’dan da bağlama çalma konusunda destek alan âşık, daha sonra saza ve söze dayalı ne varsa hepsini öğrenerek kendini yetiştirir. Soyadı olan Soybal’ı mahlası olarak kullanır. Âşıklık geleneğini sürdürürken Türk halk müziğinin daha yaygın hâle gelmesini amaçlayan Soybal, eserlerini 8’li ve 11’li hece ölçüsünü kullanarak düz bağlama eşliğinde icra etmektedir. O, kendi eserlerinin yanı sıra usta malı da çalmaktadır. Özellikle tercih ettiği usta malı eserler, Âşık Gül Ahmet’e ait olanlardır (Ekmekçi 2006).

Âşığın kendine ait şiirlerini topladığı bir kitabı bulunmamakla birlikte Mansur Ekmekçi tarafından büyük uğraşlar sonucunda hazırlanan ve Adana Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğünce basılan; “Yaşayan Çukurovalı Âşıklar ve Halk Şairleri Antolojisi”nde şiirleri yer almaktadır. Şiirlerinde yarım kafiyeye ağırlık vermekle birlikte azımsanmayacak derecede zengin kafiyeyi de kullanmıştır. Âşığın koşma nazım biçiminde oluşturduğu şiirleri 3 ile 5 dörtlük arasında değişmektedir. Mahlası olarak "Soybal"ın yanında ilk ismi olan "Vehbi"yi bazen de vezin gereği "Âşık Vehbi"yi kullanmaktadır.

Sanatını dost meclislerinde ve çeşitli toplantılarda icra eden âşığın eserleri yerel gazete ve dergiler aracılığıyla okuyucularına sunulmaktadır. Yerel TV ve radyolara konuk olan Soybal, Çukurova Halk Ozanları Derneği, Çukurova Edebiyatçılar Derneği, Oğuzboyları Derneği, Yörük Türkmen Derneği, Balkan Türkleri Derneği, Varsaklar Derneğinde de faaliyetlerde bulunmaktadır. Âşıklık geleneğine bulunduğu katkılardan dolayı muhtelif teşekkür belgeleri mevcuttur.

Âşık Vehbi, şiirlerinde sade, açık bir dil kullanmayı tercih etmektedir. Bununla birlikte bazı şiirlerinde mahalli deyişlere de rastlanır. Âşık Vehbi’nin şiirleri, içerik bakımından değerlendirildiğinde lirizmin ağırlıkta olduğu görülür. Sevgiliye karşı beslenen yoğun bir aşk duygusuyla beraber kavuşamamanın verdiği aşk acısı mısralarda sevgiliye sitem şeklinde yer almaktadır. Aşk duygusunun ardından yoğunluk kazanan diğer bir konu ise toplumsal eleştiri yönündedir. Âşık, bazı şiirlerinde yoksulluk içinde yaşayan halkı konu almakta ve bu duruma sebep olan sosyal düzene karşı isyankâr bir tavır takınmaktadır. Bir yandan ekonomik çaresizliklerden dem vururken diğer yandan da vatanını sahiplendiğini bildiren dizelere yer vermektedir. Yer yer memleket özlemini de dile getiren âşık, dinî konulara da yer verir.

Geleneği sonraki yıllara ve yeni nesillere taşımakla mükellef olduğuna inanan âşık, “Genç nesil oğlumuz, kızımız bizim. Âşık Veysel yerde rahat yatıyor. Gönüllere çalar sazımız bizim.” (Ekmekçi 2006) diyerek geleneğin ayakta kalacağına inanmaktadır.