YÜMNÎ, Ayas Paşa-zâde

(d. ?/? - ö. ?/?)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Kanuni Sultan Süleyman’ın vezir-i azamı olan Ayas Paşa’nın oğludur. Asıl adı Mehmet olup İstanbul’da dünyaya gelmiştir. Bu yüzden Ayas Paşazâde olarak tanınır. Doğum tarihi bilinmemektedir. Ahdî, tezkiresinde onun yüce yaradılışlı ve sarayda kabul görmüş kişilerden olduğunu belirtir. Devlet hizmetinde bulunmuş, sancaktarlık görevi yapmıştır. İyi bir eğitim almış olan Yümnî, Arapçayı ve Farsçayı çok iyi derecede tahsil etmiştir. Ahdî, döneminin önde gelen âlimlerinden ders aldığını nakleder. Fakat kimlerden ders aldığı konusunda bir kayıt bulunmamaktadır. Yümnî ilim sahibi kimselerle sohbet etmeyi seven bir kişidir. Kıvrak bir zekâya sahip olup Ahdî onun gazeldeki ve tarih düşürmedeki ustalığından söz eder.  1562 yılının Ağustos ayında meydana gelen ve İstanbul’u yıkan sel ve fırtınaya dair bir tarih şiiri bulunmaktadır: Şairin bu tarihteki olaya tarih şiiri yazmış olması ve babası Ayas Paşa’nın 1539 yılında vefat etmiş olması münasebetiyle bu dönemlerde otuz veya kırk yaşlarında olduğu tahmin edilmektedir. Nerede ve ne zaman öldüğü, mezar yeri bilinmemektedir. Eserleri hakkında bilgi bulunmamaktadır.

Kaynakça

İpekten, Halûk, M. İsen, R. Toparlı, N. Okçu ve T. Karabey (1998). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî- Dîvân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. C. 2. Ankara: Bizim Büro Yay.

Solmaz, Süleyman (hzl.) (2005). Ahdî, Gülşen-i Şu’arâ (İnceleme-Metin). Ankara: AKM Başkanlığı Yay.

 

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: BÜNYAMİN TAN
Yayın Tarihi: 19.05.2014
Güncelleme Tarihi: 22.08.2021

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Leb-i şîrîn ile sen Husrevisün gerdûnun

Zülf-i şebdîzüne koşdukca ruh-ı gülgûnun

Dögünüp taş ile nâle işi ben mahzûnun

Hîç işitmez kulagı katı imiş gerdûnun


xxx

Rahm idüp ol mâh çün meyl itdi benden cânibe

Gam yime ey dil ferah yüz tutdı senden cânibe

Can bulursam n’ola sen geldükde benden cânibe

Haşr olınca can gelür dirler bedenden canibe 

(Solmaz, Süleyman (hzl.) (2005). Ahdî, Gülşen-i Şu’arâ (İnceleme-Metin). Ankara: AKM Başkanlığı Yay. 82.)


xxx

Bir ‘alâmet zâhir oldı şehr-i İstanbûl’da kim

Halkun efgânı zemînde âsumâne çıkdı yâ

Öyle ifrât ile yagmur yagdı kim nîce evi

Seyl alup hâşâk-veş deryâya anı takdı yâ

Vehm-i ra’d ü berk ile Yümnî târihîni

Yıldırımla seyl Konstantin’i yıkdı yakdı yâ

(Solmaz, Süleyman (hzl.) (2005). Ahdî, Gülşen-i Şu’arâ (İnceleme-Metin). Ankara: AKM Başkanlığı Yay. 82.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Mehmed Selim İnald. 9 Temmuz 1885 - ö. 10 Kasım 1948Doğum YeriGörüntüle
2NÂİB, Müezzin-zâde Mehmed Nâib Efendid. ? - ö. 1717-18Doğum YeriGörüntüle
3FAHRÎ, Mehmedd. ? - ö. 1735Doğum YeriGörüntüle
4Mehmed Selim İnald. 9 Temmuz 1885 - ö. 10 Kasım 1948Doğum YılıGörüntüle
5NÂİB, Müezzin-zâde Mehmed Nâib Efendid. ? - ö. 1717-18Doğum YılıGörüntüle
6FAHRÎ, Mehmedd. ? - ö. 1735Doğum YılıGörüntüle
7Mehmed Selim İnald. 9 Temmuz 1885 - ö. 10 Kasım 1948Ölüm YılıGörüntüle
8NÂİB, Müezzin-zâde Mehmed Nâib Efendid. ? - ö. 1717-18Ölüm YılıGörüntüle
9FAHRÎ, Mehmedd. ? - ö. 1735Ölüm YılıGörüntüle
10Mehmed Selim İnald. 9 Temmuz 1885 - ö. 10 Kasım 1948MeslekGörüntüle
11NÂİB, Müezzin-zâde Mehmed Nâib Efendid. ? - ö. 1717-18MeslekGörüntüle
12FAHRÎ, Mehmedd. ? - ö. 1735MeslekGörüntüle
13Mehmed Selim İnald. 9 Temmuz 1885 - ö. 10 Kasım 1948Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14NÂİB, Müezzin-zâde Mehmed Nâib Efendid. ? - ö. 1717-18Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15FAHRÎ, Mehmedd. ? - ö. 1735Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Mehmed Selim İnald. 9 Temmuz 1885 - ö. 10 Kasım 1948Madde AdıGörüntüle
17NÂİB, Müezzin-zâde Mehmed Nâib Efendid. ? - ö. 1717-18Madde AdıGörüntüle
18FAHRÎ, Mehmedd. ? - ö. 1735Madde AdıGörüntüle