ZEYNELÂBİDÎN

(d. 1279/1862-63 - ö. 1332?/1913-14?)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

1279/1862-63 yılında Kerkük’te doğdu. Ünlü şair Muhittîn Kâbil'in oğludur. İbtidaî ve Rüşdî mekteplerinde sarf, nahiv, hendese, matematik ve coğrafya öğrenimi gördü. Arapça ve Farsça öğrendi. Müstantiklikte (sorgu yargıçlığı) üstün hizmet görerek Adliye Nezareti mümeyyiz heyetince kendisine birinci derece şahadetnamesi verildi. 1877'de Kerkük Sancağı temyiz meclisi kalemine tayin oldu. 1879'da Salâhiye (Kifri) kazası bidayet mahkemesi ikinci kâtipliğine, 1880'de Kerkük Sancağı zabıt kâtipliği kitabetine nakledildi. 1300/1883 yılında görevinden istifa etti. Bir yıl sonra tekrar görevine döndü. Daha sonra çeşitli kademelerde görevler yaptı. 7 Zilhicce 1310/22 Haziran 1893’te cinayet, gasp ve adam öldürme isnadıyla görevinden azledildi. Birkaç ay sonra yargılandı, suçu sabit görülmeyerek aklandı. Bunun üzerine Mardin Sancağı Bidayet mahkemesi müstantikliğine atandı. 11 Cemaziyelevvel 1315/8 Ekim 1897’de Diyarbakır vilayeti bidayet mahkemesi birinci müstantikliğine terfi etti. Daha sonra tekrar Mardin'deki görevine döndü. Oradan Midyat kazası bidayet mahkemesi ceza riyasetine ve 1327/1909 yılında da önce Cebel Garbi bidayet mahkemesi savcı yardımcılığına, sonra Kerbelâ bidayet mahkemesine nakledildi. 1332/1913-14 yılında ise Divaniye'ye atandı. Nerede ve hangi tarihte öldüğü hakkında kesin bilgiler yoktur. Ata Terzibaşı'na göre Birinci Dünya Savaşı sırasında Süleymaniye Sancağı'na mutasarrıf tayin edildi ve görevine giderken yolda öldü (Erdoğan Taşralı 2007: 142). Molla Sabir ise şairin 1331/1913 yılında İstanbul'da öldüğünü yazmıştır (Molla Sabir 1965’ten aktaran Saatçi yty.).

Bazı şiirleri ve hikmetli sözleri Havadis gazetesi ile Maarif dergisinde yayımlanan Zeynelâbidîn'in Dîvân sahibi olup olmadığı bilinmemektedir. Şiirleri, şiir mecmualarında dağınık bir şekildedir. Kendine özgü üslubu ve şiir dili ile, Irak Türkmen edebiyatına hem yenilik hem de renk katmıştır (Saatçi yty.).

Kaynakça

Erdoğan Taşralı, Ayşe (2007). Atâ Terzibaşı, Kerkük Şairleri: 1. Yüksek Lisans Tezi. Edirne: Trakya Üniversitesi.

Molla Sabir (1965). "Kerkük Şuarası". Kardaşlık. 28.

Saatçi, Suphi (yty.). “Zeynelâbidin”. Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi Irak (Kerkük) Türk Edebiyatı. C. 6. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/11238,zeynelabidinpdf.pdf?0 [erişim tarihi: 14.11.2014] 

Ünver, Niyazi (2007). “Kudsî”. Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. 2. Ankara: AKM Yay. 724.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. BEYHAN KESİK
Yayın Tarihi: 27.11.2014
Güncelleme Tarihi: 29.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Kıt‘a

Şahsımın nef‘ ü zarar âmâli gelmez yâdıma

Şahsımın ikbâl u istikbâli gelmez yâdıma

Ben umûmi bir sa‘âdet âlemi azmindeyim

Gülşen-i dehrin safâsı hâli gelmez yâdıma

(Erdoğan Taşralı, Ayşe (2007). Atâ Terzibaşı, Kerkük Şairleri: 1. Yüksek Lisans Tezi. Edirne: Trakya Üniversitesi. 142-143.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1HÂKÎ, Ömer Efendid. 1758-59 - ö. 1813-14Doğum YeriGörüntüle
2ZEKÎ, Sarraf-zâde Molla Halîld. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3TIFLÎ, Mahmud Efendid. 1767-68 - ö. 1778-79Doğum YeriGörüntüle
4HÂKÎ, Ömer Efendid. 1758-59 - ö. 1813-14Doğum YılıGörüntüle
5ZEKÎ, Sarraf-zâde Molla Halîld. ? - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6TIFLÎ, Mahmud Efendid. 1767-68 - ö. 1778-79Doğum YılıGörüntüle
7HÂKÎ, Ömer Efendid. 1758-59 - ö. 1813-14Ölüm YılıGörüntüle
8ZEKÎ, Sarraf-zâde Molla Halîld. ? - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
9TIFLÎ, Mahmud Efendid. 1767-68 - ö. 1778-79Ölüm YılıGörüntüle
10HÂKÎ, Ömer Efendid. 1758-59 - ö. 1813-14MeslekGörüntüle
11ZEKÎ, Sarraf-zâde Molla Halîld. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
12TIFLÎ, Mahmud Efendid. 1767-68 - ö. 1778-79MeslekGörüntüle
13HÂKÎ, Ömer Efendid. 1758-59 - ö. 1813-14Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14ZEKÎ, Sarraf-zâde Molla Halîld. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15TIFLÎ, Mahmud Efendid. 1767-68 - ö. 1778-79Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16HÂKÎ, Ömer Efendid. 1758-59 - ö. 1813-14Madde AdıGörüntüle
17ZEKÎ, Sarraf-zâde Molla Halîld. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18TIFLÎ, Mahmud Efendid. 1767-68 - ö. 1778-79Madde AdıGörüntüle