ZEYNELÂBİDÎN

(d. 1279/1862-63 - ö. 1332?/1913-14?)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

1279/1862-63 yılında Kerkük’te doğdu. Ünlü şair Muhittîn Kâbil'in oğludur. İbtidaî ve Rüşdî mekteplerinde sarf, nahiv, hendese, matematik ve coğrafya öğrenimi gördü. Arapça ve Farsça öğrendi. Müstantiklikte (sorgu yargıçlığı) üstün hizmet görerek Adliye Nezareti mümeyyiz heyetince kendisine birinci derece şahadetnamesi verildi. 1877'de Kerkük Sancağı temyiz meclisi kalemine tayin oldu. 1879'da Salâhiye (Kifri) kazası bidayet mahkemesi ikinci kâtipliğine, 1880'de Kerkük Sancağı zabıt kâtipliği kitabetine nakledildi. 1300/1883 yılında görevinden istifa etti. Bir yıl sonra tekrar görevine döndü. Daha sonra çeşitli kademelerde görevler yaptı. 7 Zilhicce 1310/22 Haziran 1893’te cinayet, gasp ve adam öldürme isnadıyla görevinden azledildi. Birkaç ay sonra yargılandı, suçu sabit görülmeyerek aklandı. Bunun üzerine Mardin Sancağı Bidayet mahkemesi müstantikliğine atandı. 11 Cemaziyelevvel 1315/8 Ekim 1897’de Diyarbakır vilayeti bidayet mahkemesi birinci müstantikliğine terfi etti. Daha sonra tekrar Mardin'deki görevine döndü. Oradan Midyat kazası bidayet mahkemesi ceza riyasetine ve 1327/1909 yılında da önce Cebel Garbi bidayet mahkemesi savcı yardımcılığına, sonra Kerbelâ bidayet mahkemesine nakledildi. 1332/1913-14 yılında ise Divaniye'ye atandı. Nerede ve hangi tarihte öldüğü hakkında kesin bilgiler yoktur. Ata Terzibaşı'na göre Birinci Dünya Savaşı sırasında Süleymaniye Sancağı'na mutasarrıf tayin edildi ve görevine giderken yolda öldü (Erdoğan Taşralı 2007: 142). Molla Sabir ise şairin 1331/1913 yılında İstanbul'da öldüğünü yazmıştır (Molla Sabir 1965’ten aktaran Saatçi yty.).

Bazı şiirleri ve hikmetli sözleri Havadis gazetesi ile Maarif dergisinde yayımlanan Zeynelâbidîn'in Dîvân sahibi olup olmadığı bilinmemektedir. Şiirleri, şiir mecmualarında dağınık bir şekildedir. Kendine özgü üslubu ve şiir dili ile, Irak Türkmen edebiyatına hem yenilik hem de renk katmıştır (Saatçi yty.).

Kaynakça

Erdoğan Taşralı, Ayşe (2007). Atâ Terzibaşı, Kerkük Şairleri: 1. Yüksek Lisans Tezi. Edirne: Trakya Üniversitesi.

Molla Sabir (1965). "Kerkük Şuarası". Kardaşlık. 28.

Saatçi, Suphi (yty.). “Zeynelâbidin”. Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi Irak (Kerkük) Türk Edebiyatı. C. 6. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/11238,zeynelabidinpdf.pdf?0 [erişim tarihi: 14.11.2014] 

Ünver, Niyazi (2007). “Kudsî”. Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. 2. Ankara: AKM Yay. 724.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. BEYHAN KESİK
Yayın Tarihi: 27.11.2014
Güncelleme Tarihi: 29.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Kıt‘a

Şahsımın nef‘ ü zarar âmâli gelmez yâdıma

Şahsımın ikbâl u istikbâli gelmez yâdıma

Ben umûmi bir sa‘âdet âlemi azmindeyim

Gülşen-i dehrin safâsı hâli gelmez yâdıma

(Erdoğan Taşralı, Ayşe (2007). Atâ Terzibaşı, Kerkük Şairleri: 1. Yüksek Lisans Tezi. Edirne: Trakya Üniversitesi. 142-143.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1MÂ'İL, Takıyeddîn, Molla Takid. 1868-69 - ö. 1914-15?Doğum YeriGörüntüle
2SÂKIB, Hızır Efendid. ? - ö. 1817-18Doğum YeriGörüntüle
3Kemal Beyatlıd. 19 Temmuz 1958 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4MÂ'İL, Takıyeddîn, Molla Takid. 1868-69 - ö. 1914-15?Doğum YılıGörüntüle
5SÂKIB, Hızır Efendid. ? - ö. 1817-18Doğum YılıGörüntüle
6Kemal Beyatlıd. 19 Temmuz 1958 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7MÂ'İL, Takıyeddîn, Molla Takid. 1868-69 - ö. 1914-15?Ölüm YılıGörüntüle
8SÂKIB, Hızır Efendid. ? - ö. 1817-18Ölüm YılıGörüntüle
9Kemal Beyatlıd. 19 Temmuz 1958 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10MÂ'İL, Takıyeddîn, Molla Takid. 1868-69 - ö. 1914-15?MeslekGörüntüle
11SÂKIB, Hızır Efendid. ? - ö. 1817-18MeslekGörüntüle
12Kemal Beyatlıd. 19 Temmuz 1958 - ö. ?MeslekGörüntüle
13MÂ'İL, Takıyeddîn, Molla Takid. 1868-69 - ö. 1914-15?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14SÂKIB, Hızır Efendid. ? - ö. 1817-18Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Kemal Beyatlıd. 19 Temmuz 1958 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16MÂ'İL, Takıyeddîn, Molla Takid. 1868-69 - ö. 1914-15?Madde AdıGörüntüle
17SÂKIB, Hızır Efendid. ? - ö. 1817-18Madde AdıGörüntüle
18Kemal Beyatlıd. 19 Temmuz 1958 - ö. ?Madde AdıGörüntüle