ZİHNÎ, Mumcu-zâde Bâlî Çelebi

(d. ?/? - ö. 982/1574-75)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Bursa’da doğdu. Doğum tarihi bilinmemektedir. Asıl adı Bâlî Çelebi’dir. Mumcu-zâde Bâlî Çelebi olarak tanındı. Şair Haverî’nin damadıdır. Medrese öğrenimi gördü. Danişmendliği sırasında aklî dengesinin bozulması üzerine seyahate çıktı. Dönüşte Seyyid Hasan Efendi’den mülâzım oldu. Bazı medreselerde müderrislik yaptı. Üsküdar ve Galata kadılıklarında bulundu. 982/1574-75 yılında vefat etti. Vefat tarihi Kâtip Çelebi (Rifat Bilge vd. 1941-43’ten aktaran Ünver 2007: 727)’de 987/1579-80, Kaf-zâde (Kayabaşı 1997: 305)’de 997/1588-89, Şemsettin Sami (1996: 2229)’de 983/1575-76 olarak yer almaktadır. Âşık Çelebi (Kılıç 2010: 1598)’ye göre her ilimde bilgi sahibi olup ahlâkı güzel bir kimse idi.

Kaynaklarda şiirlerinden örnekler yer almaktadır. Kaf-zâde (Kayabaşı 1997: 305) ve Kâtip Çelebi (Rifat Bilge vd. 1941-43’ten aktaran Ünver 2007: 727)’ye göre Divan’ı bulunmaktadır. Hasan Çelebi (Sungurhan-Eyduran 2009: 324)’ye göre şiirleri sade idi. 

Kaynakça

İsmail Beliğ Efendi (1287). Güldeste-i Riyâz-ı İrfân ve Vefeyât-ı Dânişverân-ı Nâdirân. Bursa: Hüdâvendigâr Matbaası. 477-478.

Kayabaşı, Bekir (hzl.) (1997). Kâfzâde Fâ’izî’nin Zübdetü’l-Eş‘âr’ı. Doktora Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi. 305-306.

Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi Meşâ‘irü’ş-Şu‘arâ, İnceleme-Metin. C. 3. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay. 1598-1599.

Kilisli Rifat Bilge, Şerefeddin Yaltkaya (nşr.) (1941-43). Keşfi'z-Zunûn an Esâmi'l-Kütüb ve'l-Fünûn. Kâtip Çelebi. C. I-II, İstanbul.

Kurnaz, Cemâl, M. Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri, C. I-II. Ankara: Bizim Büro Yay. 288-289.

Şemsettin Sami (1996). Kâmûsu’l-‘Alâm. Tıpkıbasım. C. 3. Ankara: Kaşgar Neşriyat Yay. 2229.

Solmaz, Süleyman (hzl.) (2009). Gülşen-i Şu’arâ (Bağdatlı Ahdî). Denizli: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10731,agmpdf.pdf?0 [erişim tarihi: 24.06.2014]. 156.

Sungurhan-Eyduran, Aysun (2009). Kınalızâde Hasan Çelebi Tezkiretü’ş-Şu‘arâ. Ankara: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10738,tsmetinapdf.pdf?0 [erişim tarihi: 24.06.2014]. 324-325.

Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1998). C. 8. “Zihnî Bâlî Çelebi (Mumcuzâde)”. İstanbul: Dergâh Yay. 657. 

Ünver, Niyazi (2007). “Zihnî”. Türk Dünyası Ortak Edebiyatı, Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. 8. Ankara: AKM Yay. 727. 

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. BEYHAN KESİK
Yayın Tarihi: 26.06.2014
Güncelleme Tarihi: 10.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Şi‘r

Câm-ı ıyşum yire çaldun hâke yeksân eyledün

N’itdün ey sâkî-i devrân göz göre kan eyledün

Diger

Germ olup bir hôş emişirken senünle yab yab

Başa çıkdun turmadun peymâne bozdun sohbeti

 

Şi‘ri mikdârınca rengîn söyle Zihnî sen ne gam

Sana bir eglencedür bulmazsa bârî ragbeti

Sungurhan-Eyduran, Aysun (2009). Kınalızâde Hasan Çelebi Tezkiretü’ş-Şu‘arâ. Ankara: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10738,tsmetinapdf.pdf?0 [erişim tarihi: 24.06.2014]. 324-325.


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Gazzî-zâde Şeyh Abdüllatîf Efendid. 1776? - ö. 1832Doğum YeriGörüntüle
2Fakihe Odmand. 1908 - ö. 1967Doğum YeriGörüntüle
3AVNÎ, Eşref-zâde Şeyh Avnullâh Efendid. 1708-1709 - ö. 01.12.1742Doğum YeriGörüntüle
4Gazzî-zâde Şeyh Abdüllatîf Efendid. 1776? - ö. 1832Doğum YılıGörüntüle
5Fakihe Odmand. 1908 - ö. 1967Doğum YılıGörüntüle
6AVNÎ, Eşref-zâde Şeyh Avnullâh Efendid. 1708-1709 - ö. 01.12.1742Doğum YılıGörüntüle
7Gazzî-zâde Şeyh Abdüllatîf Efendid. 1776? - ö. 1832Ölüm YılıGörüntüle
8Fakihe Odmand. 1908 - ö. 1967Ölüm YılıGörüntüle
9AVNÎ, Eşref-zâde Şeyh Avnullâh Efendid. 1708-1709 - ö. 01.12.1742Ölüm YılıGörüntüle
10Gazzî-zâde Şeyh Abdüllatîf Efendid. 1776? - ö. 1832MeslekGörüntüle
11Fakihe Odmand. 1908 - ö. 1967MeslekGörüntüle
12AVNÎ, Eşref-zâde Şeyh Avnullâh Efendid. 1708-1709 - ö. 01.12.1742MeslekGörüntüle
13Gazzî-zâde Şeyh Abdüllatîf Efendid. 1776? - ö. 1832Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Fakihe Odmand. 1908 - ö. 1967Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15AVNÎ, Eşref-zâde Şeyh Avnullâh Efendid. 1708-1709 - ö. 01.12.1742Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Gazzî-zâde Şeyh Abdüllatîf Efendid. 1776? - ö. 1832Madde AdıGörüntüle
17Fakihe Odmand. 1908 - ö. 1967Madde AdıGörüntüle
18AVNÎ, Eşref-zâde Şeyh Avnullâh Efendid. 1708-1709 - ö. 01.12.1742Madde AdıGörüntüle