Mahmut Sadık

Şeyh\'ül-Muharririn, Osman Galib, Galib Kadri, Kadri, Çatlak Zurna, Serazat, Mırnav, MSD, Nuri, Y.D., Ç. Z., Yırtık Def, Zurna, Çatlak, Zaman, Tir-i Zaman
(d. 1864 / ö. 28 Temmuz 1936)
Gazeteci, yazar
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

İstanbul'da doğar. Mülkiye'nin ilk kısmını tamamladığında tarım eğitimi için Almanya'ya gönderilirse de bir yıl sonra hastalanarak yurda döner, Mülkiye Mektebi'nin yüksek kısmından 1885'te mezun olur (TBEA II, 2001: 547). Babıâli Tercüme Odası'nda çalışır, gazeteciliğe başlar. 1898'de Sabah başyazarıyken jurnal nedeniyle Kudüs'e gönderilir. 1903'te yurda dönüşünde, siyasetten uzaklaşır, eserlerine yönelir. Servet-i Fünûn'da bilimsel yazılar yazar (Yücel, 2008). Mülkiye'de, Eytam-ı Muhacir Mektebi’nde, Çiçekpazarı, Fevziye, Beşiktaş Rüştiyelerinde, Gümrük Memurları Mektebi'nde dersler verir (Şahin 2008: 140). 1912'de, savaş muhabiri olarak Viyana'da, 1916'da da Anadolu-Bağdat Demiryolu İdaresi Neşriyat Amirliği'nde görevlendirilir. 1917'deki Osmanlı Matbuat Cemiyeti'nin ilk üyelerindendir. Şeyhü'l-muharrirîn ünvanını alır. Mütarekede geçici Amerikan mandasını teklif eder; Wilson Prensipleri Cemiyeti içerisinde yer alır (Tevetoğlu 1991: 162-165). Ayaklı kütüphane olarak görülen yazar, "burnunun ucundaki kelebek gözlüğü ve kurşun kalemi ile doğmuş" gibidir (Ozansoy 2016: 155-160). 28 Temmuz 1936'da vefat eder.

Mirat-ı Âlem, Sabah, İkdam, Saadet, Tercüman-ı Hakikat ve Mecmua-yı Ebuzziya, Demet, Karagöz, İctihad, Kalem gibi periyodiklerde yazan Mahmut Sadık, 1892'de Tarîk ve Servet-i Fünûn'un başyazarı olur. Meşrutiyet'ten sonra Yeni Gazete ve Şura-yı Ümmet'te Meşrutiyetçi fıkralar yazar. Cumhuriyet sonrasında Devlet Demiryolları Dergisi'ni çıkarır. Geçimini kalemiyle sağladığı için (Giz, 1994: 220) ölene dek yazmak durumunda kalır. Gaboriau, Wesley, Coppée, Ohnet, Feuillet, Malot, Hermant, Collins gibi isimlerden, popüler romanlar çevirir.Telif romanı Tekâmül'ün konusu, devrin moda cereyanlarından sosyal Darwinizm'dir. Bunun dışında Sevda, Rüşvet, Kalb-i Şeyda gibi eserlerinden bahsedilirse de herhangi bir kayda rastlanmaz (Gökşen 1942: 6). Yeni Gazete'de aynı başlıkla kaleme aldığı fıkralarının bir kısmını da Takvimden Yapraklar ismiyle yayımlar.

Kaynakça

Giz, Adnan, (1994). “Mahmud Sadık Kızıltoprak‟ta”, Bir Zamanlar Kadıköy. İstanbul: İletişim,

Gökşen, Enver Naci (1942). "Matbuatın En Eski Emektan Mahmud Sadık", Yarım Ay, (146).

Ozansoy, Halit Fahri (2016). Edebiyatçılar Geçiyor. İstanbul: Dergâh.

Şahin, Seval (2008). "Amerikan Irkını Ehlileştiren Türk Şefik Mahmud Sadık'ın Tekâmül Romanı Üzerine", İlmî Araştırmalar, (25). 139-148.

Tanzimattan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi (2001). (II). İstanbul: YKY. 547.

Tevetoğlu, Fethi (1991). Milli Mücadele Yıllarındaki Kuruluşlar, Ankara: TTK.

Yıldırım, Tahsin (2006). Edebiyatımızda Müstear İsimler. İstanbul: Selis.

Yücel, Hasan Ali (2008). Edebiyat Tarihimizden. İstanbul: İletişim.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. DİLEK ÇETİNDAŞ
Yayın Tarihi: 07.03.2019
Güncelleme Tarihi: 07.11.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Mösyö LökokCemal Efendi / İstanbul1889Çeviri
Mösyö Lökok'un KızıKasbar / İstanbul1889Çeviri
HanriyetKasbar / İstanbul1890Çeviri
Biçare KızKasbar / İstanbul1890Çeviri
Cihazsız KızKasbar / İstanbul1890Çeviri
MüteveffiyeKasbar / İstanbul1890Çeviri
Grandok CinayetleriAhter / İstanbul1891Çeviri
Edi ile PediAhmet İhsan Matbaası / İstanbul1905Çeviri
Matmazel İris'in KısmetiMihran / İstanbul1907Çeviri
Milyoner ÇocukMihran / İstanbul1908Çeviri
TekâmülMatbaa-i Hayriye ve Şürekâsı / İstanbul1912Roman
Takvimden YapraklarMatbaa-i Hayriye ve Şürekâsı / İstanbul1913Fıkra
Mesâib-i İslâmSabah / İstanbul1916Çeviri

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1KÜNHÎ, Osman Efendid. ? - ö. 1715-16Doğum YeriGörüntüle
2MEDÎHÎ, Mehmed Medîhî Efendid. ? - ö. 1672Doğum YeriGörüntüle
3HASÎB-İ ÜSKÜDÂRÎd. ? - ö. 1786Doğum YeriGörüntüle
4SÜLEYMANCIK, Süleyman Kuruoğlud. 1864 - ö. 07.02.1937Doğum YılıGörüntüle
5HAMDİd. 1864 - ö. 1939Doğum YılıGörüntüle
6HÜSEYİN AĞAd. 1864? - ö. 1884?Doğum YılıGörüntüle
7ABBASKULU, Abbaskulu Mehemmed Tağıoğlud. 1852 - ö. 1936Ölüm YılıGörüntüle
8HADİCE BACId. 1865 - ö. 1936Ölüm YılıGörüntüle
9SITKI, Hasand. 1858 - ö. 1936Ölüm YılıGörüntüle
10Gencay Zavotçud. 25 Ekim 1963 - ö. ?MeslekGörüntüle
11Hakan Ergüld. 1972 - ö. ?MeslekGörüntüle
12Vâ-Nû Vâlâ Nurettind. 1901 - ö. 9 Mart 1967MeslekGörüntüle
13Celal Nuri İlerid. 15 Ağustos 1882 - ö. 2 Kasım 1938Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Eşrefd. 1847 - ö. 22 Mayıs 1912Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Müfit Ratipd. 29 Mayıs 1303 (1887) - ö. 29 Mayıs 1336 (1920)Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Nazmî, Şeyh Mehmed Nazmîd. 1622 - ö. 1701Madde AdıGörüntüle
17Tahsin Burdurlud. 1905 - ö. 1962Madde AdıGörüntüle
18NECÂ, Şeyh İsmâil Necâ Paşad. 1819 - ö. 1893Madde AdıGörüntüle