Madde Detay
Mahmut Sadık
Şeyh\'ül-Muharririn, Osman Galib, Galib Kadri, Kadri, Çatlak Zurna, Serazat, Mırnav, MSD, Nuri, Y.D., Ç. Z., Yırtık Def, Zurna, Çatlak, Zaman, Tir-i Zaman
(d. 1864 / ö. 28 Temmuz 1936)
Gazeteci, yazar
(Yeni Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
İstanbul'da doğar. Mülkiye'nin ilk kısmını tamamladığında tarım eğitimi için Almanya'ya gönderilirse de bir yıl sonra hastalanarak yurda döner, Mülkiye Mektebi'nin yüksek kısmından 1885'te mezun olur (TBEA II, 2001: 547). Babıâli Tercüme Odası'nda çalışır, gazeteciliğe başlar. 1898'de Sabah başyazarıyken jurnal nedeniyle Kudüs'e gönderilir. 1903'te yurda dönüşünde, siyasetten uzaklaşır, eserlerine yönelir. Servet-i Fünûn'da bilimsel yazılar yazar (Yücel, 2008). Mülkiye'de, Eytam-ı Muhacir Mektebi’nde, Çiçekpazarı, Fevziye, Beşiktaş Rüştiyelerinde, Gümrük Memurları Mektebi'nde dersler verir (Şahin 2008: 140). 1912'de, savaş muhabiri olarak Viyana'da, 1916'da da Anadolu-Bağdat Demiryolu İdaresi Neşriyat Amirliği'nde görevlendirilir. 1917'deki Osmanlı Matbuat Cemiyeti'nin ilk üyelerindendir. Şeyhü'l-muharrirîn ünvanını alır. Mütarekede geçici Amerikan mandasını teklif eder; Wilson Prensipleri Cemiyeti içerisinde yer alır (Tevetoğlu 1991: 162-165). Ayaklı kütüphane olarak görülen yazar, "burnunun ucundaki kelebek gözlüğü ve kurşun kalemi ile doğmuş" gibidir (Ozansoy 2016: 155-160). 28 Temmuz 1936'da vefat eder.
Mirat-ı Âlem, Sabah, İkdam, Saadet, Tercüman-ı Hakikat ve Mecmua-yı Ebuzziya, Demet, Karagöz, İctihad, Kalem gibi periyodiklerde yazan Mahmut Sadık, 1892'de Tarîk ve Servet-i Fünûn'un başyazarı olur. Meşrutiyet'ten sonra Yeni Gazete ve Şura-yı Ümmet'te Meşrutiyetçi fıkralar yazar. Cumhuriyet sonrasında Devlet Demiryolları Dergisi'ni çıkarır. Geçimini kalemiyle sağladığı için (Giz, 1994: 220) ölene dek yazmak durumunda kalır. Gaboriau, Wesley, Coppée, Ohnet, Feuillet, Malot, Hermant, Collins gibi isimlerden, popüler romanlar çevirir.Telif romanı Tekâmül'ün konusu, devrin moda cereyanlarından sosyal Darwinizm'dir. Bunun dışında Sevda, Rüşvet, Kalb-i Şeyda gibi eserlerinden bahsedilirse de herhangi bir kayda rastlanmaz (Gökşen 1942: 6). Yeni Gazete'de aynı başlıkla kaleme aldığı fıkralarının bir kısmını da Takvimden Yapraklar ismiyle yayımlar.
Kaynakça
Giz, Adnan, (1994). “Mahmud Sadık Kızıltoprak‟ta”, Bir Zamanlar Kadıköy. İstanbul: İletişim,
Gökşen, Enver Naci (1942). "Matbuatın En Eski Emektan Mahmud Sadık", Yarım Ay, (146).
Ozansoy, Halit Fahri (2016). Edebiyatçılar Geçiyor. İstanbul: Dergâh.
Şahin, Seval (2008). "Amerikan Irkını Ehlileştiren Türk Şefik Mahmud Sadık'ın Tekâmül Romanı Üzerine", İlmî Araştırmalar, (25). 139-148.
Tanzimattan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi (2001). (II). İstanbul: YKY. 547.
Tevetoğlu, Fethi (1991). Milli Mücadele Yıllarındaki Kuruluşlar, Ankara: TTK.
Yıldırım, Tahsin (2006). Edebiyatımızda Müstear İsimler. İstanbul: Selis.
Yücel, Hasan Ali (2008). Edebiyat Tarihimizden. İstanbul: İletişim.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DOÇ. DR. DİLEK ÇETİNDAŞYayın Tarihi: 07.03.2019Güncelleme Tarihi: 07.11.2020
Yayın Tarihi: 07.03.2019Güncelleme Tarihi: 07.11.2020
Güncelleme Tarihi: 07.11.2020
| Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
|---|---|---|---|
| Mösyö Lökok | Cemal Efendi / İstanbul | 1889 | Çeviri |
| Mösyö Lökok'un Kızı | Kasbar / İstanbul | 1889 | Çeviri |
| Hanriyet | Kasbar / İstanbul | 1890 | Çeviri |
| Biçare Kız | Kasbar / İstanbul | 1890 | Çeviri |
| Cihazsız Kız | Kasbar / İstanbul | 1890 | Çeviri |
| Müteveffiye | Kasbar / İstanbul | 1890 | Çeviri |
| Grandok Cinayetleri | Ahter / İstanbul | 1891 | Çeviri |
| Edi ile Pedi | Ahmet İhsan Matbaası / İstanbul | 1905 | Çeviri |
| Matmazel İris'in Kısmeti | Mihran / İstanbul | 1907 | Çeviri |
| Milyoner Çocuk | Mihran / İstanbul | 1908 | Çeviri |
| Tekâmül | Matbaa-i Hayriye ve Şürekâsı / İstanbul | 1912 | Roman |
| Takvimden Yapraklar | Matbaa-i Hayriye ve Şürekâsı / İstanbul | 1913 | Fıkra |
| Mesâib-i İslâm | Sabah / İstanbul | 1916 | Çeviri |
İlişkili Maddeler
| Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
|---|---|---|---|---|
| 1 | SABÎH, Ahmed Efendi | d. ? - ö. 1783 | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 2 | VASFÎ, Mehmed Sâlih | d. 1807-08 - ö. 1862 | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 3 | NÂCİYE HANIM, Nuhkuyulu | d. ? - ö. 1896 ds. | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 4 | Hüseyin Rahmi Gürpınar | d. 17 Ağustos 1864 - ö. 8 Mart 1944 | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 5 | SEYYİD SEYFÎ | d. 1864 - ö. 1910 | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 6 | Ömer Ferit Kam | d. 11 Ocak 1864 - ö. 22 Mayıs 1944 | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 7 | ABBASKULU, Abbaskulu Mehemmed Tağıoğlu | d. 1852 - ö. 1936 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
| 8 | SITKI, Hasan | d. 1858 - ö. 1936 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
| 9 | Mustafa Reşit | d. 1861 - ö. 7 Eylül 1936 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
| 10 | Cenap Ozankan | d. 1924 - ö. 13 Ekim 2005 | Meslek | Görüntüle |
| 11 | Hasan Basri Lostar | d. 1890 - ö. 25 Ekim 1946 | Meslek | Görüntüle |
| 12 | Ülkü Ovat | d. 1962 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
| 13 | Abdülhalim Memduh | d. 1866 - ö. 21 Temmuz 1905 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 14 | Süleyman Vehbi | d. 1864 - ö. 12 Eylül 1921 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 15 | Vedat Nedim Tör | d. 1897 - ö. 8 Nisan 1985 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 16 | Mahmut Makal | d. 01 Ocak 1930 - ö. 10 Ağustos 2018 | Madde Adı | Görüntüle |
| 17 | COŞKUNER, Mahmut Taş | d. 1928 - ö. 1984 | Madde Adı | Görüntüle |
| 18 | TAB‘Î, Siyâhî-zâde Alî b. Şeyh Mehmed | d. ? - ö. 1785 -1789 yılları arası | Madde Adı | Görüntüle |