ÖRFÎ, Kerküklü

(d. 1248/1832 - ö. 1308/1889)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Seyyid Mahmûd'dur. Şiirde Örfî ve Seyyid mahlaslarını kullanmıştır. Örfî mahlası kendisine vaktiyle Kerkük'te Nakşıbendî şeyhi olan Ahmed Sergilü tarafından bu tarikata girmesi üzerine verilmiştir. 1248/1832 yılında Kerkük'te doğmuştur. Cabbârî seyyidlerinden Seyyid Mehmed Efendi'nin oğludur. Dedesi de Seyyid Mahmûd adında bir fakihtir. İlk öğrenimini mahalle mektebinde yaptı. Daha sonra Kerkük alimlerinden Molla Fettâh ve Abdurrahmân Askerî adlı hocaların yanında okumuş ve icazetname almıştır. Hayatını ticaretle kazanan Örfî, amcası Seyyid Abdulkâdir'in teşvikiyle Kerkük'te Kadirî tarikatının şeyhi bulunan meşhur sufi Şeyh Abdurrahmân Talebânî'nin irşadıyla bu tarikata girmiştir. Şeyhi tarafından çok sevilen Örfî, şeyhinin kendisini Hanefî mezhebine davet etmesiyle bu isteğini kabul ederek Şâfi'î mezhebinden ayrılarak Hanefî mezhebine girmiştir. Daha sonra Şeyh Ahmed Sergilü'nün irşadıyla Nakşıbendî tarikatına girmiş ve hayatının sonuna kadar bu tarikatı benimsemiştir. 1308/1889 yılında Kerkük'te vefat eden Örfî'nin mezarı aile kabristanındadır.

Örfî'nin yazma bir Dîvânçe'si olduğunu Atâ Terzibaşı kaydetmektedir (1963: 112). Bu kayda göre Dîvânçe'de gazeller, tahmisler, mersiyeler, kasideler ve başka nazım şekilleriyle yazılmış şiirler bulunmaktadır. Ata Terzibaşı'na göre Örfî'nin Dîvânçe'ye girmeyen başka şiirleri de bulunmaktadır. Yine Ata Terzibaşı'na göre Örfî'nin yazma hâlinde bir Hadis Kitabı bulunmaktadır. Bu kitapta 243 hadis toplanmış ve değerlendirilmiştir.

Ticaretle uğraştığı hâlde boş vakitlerini edebiyata hasreden; okuyan, yazan bir kişi olan Örfî'nin şiirleri pek güçlü değildir. Ata Terzibaşı'na göre Kerkük şairleri arasında üçüncü tabakadan bir şair sayılır (1963: 112). Şiirlerinde Acemce tabirler kullanın Örfî'nin en başarılı olduğu nazım şekli tahmistir. Bağlı olduğu Nakşî ve Kadirî tarikatlarının önem ve meziyeti hakkında da şiirler yazmıştır.

Kaynakça

Ata Terzibaşı (1963). Kerkük Şairleri. C. I. Kerkük.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. MEHMET ARSLAN
Yayın Tarihi: 12.06.2014
Güncelleme Tarihi: 29.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Ey nazarla hall iden her müşkili cân Nakşıbend

Kıl nazar bir dem bana ey derde dermân Nakşıbend

Dîde giryân zâr u nâlân gelmişem dergâhına

Sen beni redd eyleme ey şâh-ı sultân Nakşıbend

İsminin meftûnuyam dehr içre gerçi nâ-kesem

Sen esirge ben hakîri şâh-ı hûbân Nakşıbend

Gönlümüñ levhinde bundan özge yokdur bir murâd

Ala dil mülkine zînet vere cânân Nakşıbend

Dergehin dâru'l-emân oldı kamu derdlülere

Örfî-i bîmâra dermân eyle ihsân Nakşıbend

(Ata Terzibaşı (1963). Kerkük Şairleri. C. I. Kerkük. 115.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1BEDRÎ, Ebu Bekir-zâde Mustafa Bedrî, Mustafa Bedreddînd. 1743-44 - ö. 1820-21Doğum YeriGörüntüle
2NEVRES-İ KADÎM, Abdürrazzâkd. ? - ö. 1762Doğum YeriGörüntüle
3TIFLÎ, Ahmed Tıflî Çelebid. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4KÂMİL PAŞA, Kıbrıslı Mehmed Kâmil Paşad. 1832 - ö. 1913Doğum YılıGörüntüle
5RAHMÎ, Osmand. 1832 - ö. 1 Şubat 1896Doğum YılıGörüntüle
6RIZÂ, Alid. 1832-33 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7EŞREF, Kassâb-zâde Eşref Mehmed Beyd. 1831 - ö. 1889Ölüm YılıGörüntüle
8REMZÎ, Remzî Baba, Tebrizlid. ? - ö. 1889Ölüm YılıGörüntüle
9RENGİ, Mehmedd. 1817 - ö. 1889Ölüm YılıGörüntüle
10NİHÂNÎ, Muhammed Sâlihd. 1805 - ö. 1888MeslekGörüntüle
11ÇENGÎ, Yûsuf Deded. 1605 - ö. 1669MeslekGörüntüle
12AZMÎ, Hüseyin Azmî Deded. 1815 - ö. 1892MeslekGörüntüle
13HÂTİF, Ali Hâtif Efendid. ? - ö. 1823Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14SIRRÎ, Sırrî Paşad. 1802-03 - ö. 1853-54’ten sonraAlan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15NÛRÎ, Tokadi-zâde Mehmed Nûrîd. 1833 - ö. 1889Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16DEFTERDAR-ZÂDE, Seyyid Ahmed Le’âlî/Lâlî Çelebid. ? - ö. 1563Madde AdıGörüntüle
17Çelebi, Şeyh Ahmed Efendid. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18HAMİT, Hamit Şekerd. 1927 - ö. 1967Madde AdıGörüntüle