ZÜHDÎ, Tayyib-zâde Mehmed

Hâfız
(d. 1854 / ö. 1914)
Şair, Yazar, Gazeteci, Mezar Kitabecisi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

1854 yılında Trabzon’ da doğdu. Hoca Tayyib Efendi’nin oğludur. Medrese tahsili görerek 1877’de icazet aldı. Islahhane Mektebi muallimliği ile başlayan memuriyet hayatı kırk yıl sürdü. Maariften ayrılarak adliye mesleğine geçti, mahkeme azalığı ve icra memurluğu yaptı. Rüştiye Mekteplerinde Farsça okuttu. Bir dönem Trabzon Vilayet Matbaası Müdürlüğünde bulundu. Trabzon gazetesinde makaleler neşretti. Meşrutiyet’ten sonra Temkîn adlı bir gazete çıkardı. Son görevi, Trabzon İstinaf Mahkemesi üyeliğidir. 1914’de İstanbul’a giderken bindiği vapurun Giresun açıklarında batması üzerine boğularak vefat etti. (TDEA 1977: 673)

Tayyib-zâde eserlerinde faydacılığı benimsemiştir ve bu sebeple didaktik şiirler kaleme almıştır. Divan edebiyatı şekil ve türlerini kullanan şairin yedi adet eseri bulumaktadır. Aruz vezni ile yazdığı şiirlerini Nevbâve adlı kitabında toplar. Mirât’ül-Mülûk adlı eseri, Trabzonlu tarihçi Şakir Şevket’in “Şevket-nâme-i Osmânî” adlı şiirine yazılmış bir tahmistir. Defter-i Esâmî-i Rical adlı çalışmasında erkek isim ve mahlaslarına yer vermiştir. (Yüksel 1990'dan aktaran Demir 2007: 45) Peygamberimizin hayatını konu alan eseri Nazmu’s-Siyer’dir. Vatan Hediyesi, Trabzon gazetesinde yazarlık yaptığı sırada kaleme aldığı bentleri, Temkîn gazetesinde yayımlandığı makaleleri ve daha önce Beyanî imzasıyla Saadet gazetesinde yazdığı manzume ve yazıları içermektedir. Çoğunlukla şairin nesir yazılardan meydana getirilmiş olan eseri Mecmûa-i Zühdî’dir. Zînetü’l- Ef’îde adlı eseri ise, Mevlana ve Ali Şîr Nevâî'nin şiilerinin de yer aldığı bir kırk hadis kitabıdır. Trabzon’da 1907’de neşredilen Temkîn gazetesinde edebi ve siyasi yazıları da bulunmaktadır. (Demir 2007: 26-48)

Kaynakça

Demir, Yasemin (2007), Tayyib-zâde Hâfız Mehmed Zühdî Hayatı Eserleri ve Nevbâve’si, Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi.

Türk Dili ve Edebiyatı (1977), “Zühdî Mehmed”, Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, Cilt: VIII, İstanbul, Dergâh Yayınları.

Yüksel, Murat, (1990), Trabzonlu Hâfız Mehmed Zühdî- Nazmu's- Siyer, İstanbul, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: GÜLBAHAR AKÇAKALE
Yayın Tarihi: 18.05.2018
Güncelleme Tarihi: 10.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
NevbâveTrabzon Vilayet Matbaası / Trabzon1875Şiir
Mirât'ül- MülûkTrabzon Matbaası / Trabzon1877Şiir
Mecmûa-i ZühdîMahmut Bey Matbaası / Trabzon1890Diğer
Zîynet'ül- Ef'îdeSerasi Matbaası / Trabzon1906Diğer
Nazmu's- SiyerSerasi Matbaası / Trabzon1906Mesnevi
TemkînTemkîn Mtbaası / Trabzon1907Diğer
Vatan Hediyesiİkbal Matbaası / Trabzon1913Diğer
Defter-i Esâmî-i Rical- / --Diğer

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1SÂMÎd. ? - ö. 1876-77\'de hayattaDoğum YeriGörüntüle
2ENVERÎ, Sa'dullah Enverî Efendid. 1736-37 (?) - ö. 7 Kasım 1794Doğum YeriGörüntüle
3AVNÎ, Demirci-zâde Mehmed Avnî Efendid. 1810 - ö. 1849Doğum YeriGörüntüle
4MOLLA CUMAd. 1854 - ö. 1920Doğum YılıGörüntüle
5NÂCÎ, Alaybeyi-zâde Hasan Nâcî Efendid. 1854-55 - ö. 12 Ocak 1920Doğum YılıGörüntüle
6DESTURÎ, Keskin Küçükahmetoğullarıd. 1854 - ö. 1934Doğum YılıGörüntüle
7Recaizade Mahmut Ekremd. 1 Mart 1847 - ö. 31 Ocak 1914Ölüm YılıGörüntüle
8HULÛSÎ, İbrahimd. ? - ö. 1914-1918?Ölüm YılıGörüntüle
9BAĞBAN MEHEMMEDd. 1835 - ö. 1914Ölüm YılıGörüntüle
10Muhittin Mekkid. 1874 - ö. 1936MeslekGörüntüle
11Salih Zeki Aktayd. 1896 - ö. 21 Mart 1971MeslekGörüntüle
12Mustafa Akalınd. 23 Nisan 1920 - ö. 26 Temmuz 1988MeslekGörüntüle
13İBRÂHÎM, Kuşadalıd. 1774 - ö. 1846Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14TEVFÎK, Hasand. 1834 - ö. 1908Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15SAFVET, Mehmed Es‘ad Safvet Paşad. 1815 - ö. 1883Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16RESSAM, Mehmed Efendid. ? - ö. 1744-45Madde AdıGörüntüle
17HANÎF, Mehmedd. ? - ö. 1809Madde AdıGörüntüle
18RÛHÎ, Sadreddin-zâde Rûhullâh Mehmed Efendid. 1602 - ö. 1660Madde AdıGörüntüle