Madde Detay

İbrahim Sarıkaya, 1911'de Erzurum’un Oltu kazasının Ardos [Çamblıbel] nahiyesinde doğmuştur. Âşık Ardoslu Ummanî olarak bilinen âşık, Erzurum Belediyesi'nden emekli olmuştur. Ardoslu Ummanî’nin “Askerliğini jandarma olarak yaptığı ve kritik bir bölgede görevliyken imam görüntüsü altında istihbarat faaliyetleri yapan bir ajanın yakalanmasında dikkati ve uyanıklığı sayesinde resmî makamlara yardımcı olduğu; bu faaliyetinden ötürü üstün hizmet madalyası ile taltif edildiği ve madalyayı ömrünün sonuna kadar iftiharla taşımış” (Vural 2012: 119-120) olduğu şeklinde bir bilgiye rastlansa da âşıklığı ve eserlerine yönelik mevcut bilgilerin (Sarıkaya 1988; Alkan 1973; Özarslan 2001; Vural 2012) dışında bir bilgi henüz tespit edilememiştir. Kendisinden temin edilen bilgilere göre 1925'te Âşık Ardoslu Ummanî’nin rüyasına giren üç derviş kendisine bâde sunar, maşuka göstermişlerse de ayağını kızgın sobaya çarpmış olmasıyla erken uyandırıldığından sunulan bâdeyi içememiştir (Sarıkaya 1988). Bu hadiseyi anlattığı “Dedi Bana” başlıklı şiirinin girişinde yer alan “Üç yüz kırk yedide hayal habında/ Pir derdine derman sor dedi bana” mısralarından söz konusu tarihin 1931 olduğu anlaşılmaktadır. Mahlasını rüyasında kendi kendine almış olan Âşık Ardoslu Ummanî gördüğü rüyadan sonra altı yıl serseri gibi dolaşmıştır. Oltu’da yaşamış olan ehl-i dil Molla Süleyman’dan geleneği öğrenmiştir. Erzurumlu Hâfız Mikdat, Yusufelili Huzurî, Bardızlı Nihanî, Âşık Sümmanî’nin oğlu Şevki Çavuş (Mahtumî) ile aynı meclislerde bulunmuştur. Âşıklığının yanında halk hikâyeciliği de yapmış, Behçet Mahir ve İshak Kemâli ile birlikte hikâye anlatır (Sarıkaya 1988; Özarslan 2001: 375). 1979'da Erzurum’da vefat eden Âşık Ardoslu Ummanî, Erzurum Asri Mezarlığı’nda medfundur.

Eldeki mevcut bilgilere göre daha çok hikâye anlatıcısı olarak bilinen Âşık Ardoslu Ummanî’nin bu yönünün değerlendirilebileceği yeterli veri bulunmamaktadır. Tespit edilebilen şiirleri arasında üç koşma ve bir semaiden hareketle Âşık Ardoslu Ummanî’nin âşıklık geleneğinin icap ve kaidelerini bilen orta yetenekte bir gelenek temsilcisi olduğunu söylemek mümkündür.