Madde Detay

İstanbul'da doğdu. 1983'te İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümünü bitirdi. 1986’da aynı bölümde yüksek lisans öğrenimi gördü ancak tezini tamamlamadı. Çeşitli yayınevlerinde ve ansiklopedilerde editör olarak çalıştı. İlk yazısını 1978'de Sanat Emeği dergisinde yayımladı. 1980 sonrası yoğunlaşan yazılarını ağırlıklı olarak Yazko Edebiyat, Varlık, Yazko Çeviri, Somut, Dünya, Gösteri, Cumhuriyet, Cumhuriyet Kitap Eki, Radikal Kitap Eki, Kaçak Yayın, E gibi dergi ve gazetelerde yazdı.

1982-86 arasında Yazko Edebiyat, Varlık dergilerinin yazı kurulu üyeliğini, 1983-84'de de Yazko Felsefe Dergisi’nin sekreterliğini yürüttü. Günümüzde Kitaplar ve Kavram dergilerinin yöneticiliğini yaptı. Kavram Yayınları'nı ikinci kez kurdu ve 1985-90 yıllarında editörlüğünü üstlendi. 1989-90'da iki dönem Türkiye Yazarlar Sendikası Genel Sekreteri ve 1991-92'de PEN Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev yaptı. 1992-93'de tam metni ilk kez Türkçe’ye çevrilen Binbir Gece Masalları’nı yanına hazırladı. (www.atillabirkiye.com) 1992’de TRT’de “Yirmibeşinci Kare” programının edebiyat danışmanlığını yaptı. 1993’te BRT’de kültür programları danışmanlığını üstlendi ve “Bir Kitap” adlı programı hazırladı ve sunuculuğunu yaptı. (Yalçın: 2010: 233) TRT-1'de oynayan “Yazevi” adlı dizinin son yirmi altı bölümünün senaryosunu yazdı; İstanbul Devlet Opera ve Balesinde, 1995/96 döneminde sergilenen “Düşten de Güzel” adlı müzik-şiir gösterisinin metin bölümünü düzenledi. 1997/98 sezonunda sergilenen “Anlat, Şehrazat” müzikalini Binbir Gece Masalları’ndan sahneye uyarladı (Mehmet Birkiye ile) ve şarkı sözlerini yazdı. Şiir dinletileri hazırladı. 2004'te kendi yazdığı “Gümüşsuyu Papatyalar” adlı tek kişilik oyunu sahneye koydu. 2008'de Vedat Sakman’ın şarkılarının da yer aldığı kendi şiir ve mektuplarından oluşan “Yanıtsız Mektuplar da Hicran" adlı gösteriyi hazırladı. 2011'de Cemal Süreya'nın şiirlerinden seçerek hazırladığı "Üstü Kalsın" adlı gösteriyi sahneye uyguladı.

1994-2001 yılları arasında “Işıldak ve Yelpaze” başlığıyla Cumhuriyet'te; 1994-08 yılları arasında ise Referans'ta “Kalemin Ucu” başlığıyla köşeyazarlığı yaptı. 2006-2010 arasında İstanbul Bahçeşehir Üniversitesi İletişim Fakültesi’nde, 2008'de de Tiyatrogerçek’in Oyunculuk Atölyesinde edebiyat ve kültür dersleri verdi. Halen, Haliç Üniversitesi Konservatuarı Tiyatro Bölümü’nün yükseklisans bölümünde dersler vermektedir.(www.atillabirkiye.com)

Yazar, boşanmış ve bir çocuk babasıdır.

Edebiyata kitap tanıtım yazılarıyla adım atan Birkiye, daha sonraları edebiyatın farklı türlerinde eserler verdi ve televizyon programcılığı, köşeyazarlığı, üniversitelerde hocalık, müzikal oyun yazalığı da dahil olmak üzere pek çok alanda etkin rol aldı. Yazarın, bu çok kimlikli üretim yelpazesinin içinden kendisi için seçtiği tek kimlik ise “yazarlık”tır. Yayımlanmış şiir kitapları, düzyazı-şiir eserleri bulunsa da kendisini bir şair olarak görmediğini şu cümlelerle aktarmıştır: "Bir tanım gerekirse... Kendimi 'yazar' olarak görüyorum, yazarım. Eskilerden böyle gördük, belki ondan, şiir de yazdım ama bir şair değilim. Edebiyatımızda hemen herkesin bir şiir mazisi vardır. Bizde edebiyatçı şiir de yazar, deneme de roman da..." (EQ İnsan ve Yaşam Dergisi, 2016: 5). Edebiyatın dışında farklı disiplinlerdeki işlerle de çokça uğraşan Birkiye, bir söyleşisinde yaptığı bütün işleri severek yaptığını ancak yalnızca edebiyatla hayatını ikâme edemediğinden başka alanlara yöneldiğini söylemektedir. (Koca 2009).

Atilla Birkiye'nin kırk yıllık yazı hayatı boyunca ortaya çıkardığı eserlerine göz gezdirmek türlerarası gezintiye çıkmak gibidir. Düşünceler Sözler Yazılar, Roman'tik Bir Yolculuk, Ben Hep Seni Yazdım, Bir Aşk Denemesi gibi deneme kitapları adlarının çağrıştırdığı gibi yaşam, kültür, edebiyat, aşk ve tutku üzerinedir. Kendine özgü bakış açısıyla deneme tadındaki eleştirilerini topladığı Roman'tik Bir Yolculuk'u Semih Gümüş şöyle anlatır: "Mai ve Siyah ile başlayıp Halit Ziya'dan Eylül'e, Reşat Nuri'den Kuyucaklı Yusuf'a, Yaşar Kemal'e, edebiyatımızı var eden büyük yazarlara yorumlayıcı gözle bakan yazılardan oluşuyor. Yirmi yılı aşan bir dönemin içinden seçilmiş yazılar. [...] geriye döndükçe yararlanılacak, edebiyatımızın değerlerini anlamak isteyenlerin başvuracakları kaynaklardan." (Gümüş 2008: 115).

Sabahattin Ali'nin Yapıtlarını Sevme Sözlüğü adlı eseri ise edebiyatta az rastladığımız türden bir eserdir. Kitap, Sabahattin Ali'ye dair her şeyin A'dan Z'ye sözlük gibi tasarlanarak anlatıldığı 94 maddelik bir deneme kitabıdır. Tunca Arslan'ın da belirttiği gibi, Atilla Birkiye bu kitapta "kuyumcu titizliğiyle kitapların, sayfaların, satırların arasında geziniyor, çağrışımların peşine düşüyor, kimi yan alanlara açılmaktan da kaçınmıyor. “Acımak”tan “Kaçış”a, “Adalet”ten “Öfke”ye, “Çamur”dan “Taşra”ya, “Zaman”dan “Üzüntü”ye açılan yelpazede Sabahattin Ali evreninde ilintiler kuruluyor, yazarın tutkunları için yepyeni bir zemin oluşturuluyor, öğretici bir keşif yolculuğuna çıkılıyor." (Aydınlık 2017).

Hayatının üç farklı dönemine ait günlüklerini de kitaplaştıran Birkiye, bu yazılarında, doğma büyüme İstanbullu bir yazarın, şehre, edebiyata, hayata ve aşka bakışını diğer kitaplarından daha samimi bir şekilde kendisi olarak okura sunar.Antoloji ve derleme gibi emek ve uğraş isteyen edebi türlerde de Türk edebiyatına önemli eserler kazandırmıştır. Aşk ve Hüzündür İstanbul-50 Şairden 95 İstanbul Şiiri, Yirminci Yüzyıl Türk Edebiyatından Seçmeler, Modern Türk Şiiri Antolojisi 1900-1929, 20. Yüzyıl Türk Edebiyatından Seçmeler bu eserlerinden bazılarıdır.

1990’dan sonra ağırlıklı olarak roman türünde ürün veren yazar romanlarının arka planlarında toplumsal sorunlar, yaşanan siyasal dönemler ve modernitenin geldiği şiddet noktası gibi temaları didaktik ve öğretici bir biçemden kaçarak işlemiştir. Brikiye, tüm yazarlığının ekseninde de her zaman aşk temasının olduğunu, denemelerinde, romanlarında, hatta metin çözümlemelerinde bile bu temanın kendini çok açık bir biçimde duyumsattığını vurgulamaktadır. (www.atillabirkiye.com).

2018'de yayımladığı son kitabı Melankolik Fırtına, adından da anlaşılacağı gibi anlatıcının melankolik bir tavırla mekânlar ve anlar arasındaki gezintisi anlatılmaktadır. Başar, Melankolik Fırtına'yı incelediği yazısında, kitabı şöyle özetlemektedir: "Anlatıcının aşkla, kadınlarla, geçmişiyle, kendisiyle ve artık tanıyamadığı İstanbul’la hem naif hem de sorgulayıcı bir hâl alan içsel hesaplaşması diye tanımlamak yanlış olmaz sanıyorum." (Cumhuriyet 2018).