İ. Güney Dal

(d. 11 Ağustos 1944 / ö. -)
Yazar, gazeteci
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Safiye Hanım ile gümrük memuru Hilmi Dal’ın oğlu olarak Çanakkale’nin Gelibolu ilçesinde dünyaya geldi. Çanakkale Lisesi’nden sonra bir süre İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Fransız Dili ve Edebiyatı bölümüne devam eden yazar, dublajcılık, radyo gazeteciliği, kitap satıcılığı gibi pek çok iş yaptı. 1972’de Almanya’ya göç eden İbrahim Güney Dal, Berlin’deki SFB Radyosu’nda gazeteci olarak çalıştı. 1980-1982 yılları arasında, Stuttgart ve Berlin’de 6 sayı yayımlanan Anadil dergisini çıkardı. İlk yazıları 1961’de Demokrat Çanakkale gazetesinde Pazartesi Yazıları başlığıyla yayımlandı. İlk öyküsü Yeni Ufuklar dergisinde yayımlandı. Kuş Tüyü Döşek isimli oyunu 1965’te İstanbul Üniversitesi Gençlik Tiyatrosu tarafından sahnelendi. 1967’de Akşam gazetesinde yayımlanan ve O.S. Arolat ile birlikte hazırladıkları Oy Cehennem İlleri adlı eseri, Urfa-Harran bölgesini içine alan halkbilim ve sosyolojiyle ilgili toplumsal bir yapı araştırmasıdır. 1968’de İstanbul Radyosu’nda yayınlanan Beyin Salatası oyunu, ikinci tiyatro eseridir. 1979’da yayımlanan E-5 romanı, senaryolaştırılarak Paris’te Alla Turca adıyla filme çekildi. İlk kez 1985’te verilmeye başlanan, Adelbert von Chamisso gibi anadili Almanca olmayan ancak Almanca yazan, yazarlara verilen Alman edebiyat ödülünü aldığı gibi 1980, 1983 ve 1985’te de Literaturstipendium des Berlin Senats ödüllerini aldı.

Ceren Dal (d. 1973) ve Sophie Dal (d. 1981) adında oyunculukla uğraşan iki kızı vardır.

1976’da yayımlanan ilk romanı İş Sürgünleri (“Memeleri Büyüyen İşçi”)’nden itibaren oldukça farklı konu ve temlere yöneldiği görülen Güney Dal, vatan topraklarına bağlı olarak kökleriyle birlikte Almanya’ya göç eden işçilerin ve ailelerinin sorunlarının yanında, orada yaşayan Türk insanının özsaygı ve varoluş mücadelelerini; postmodern anlatı teknikleri ile anlatır. Romanlarında, varolma biçimlerini ve kimlik konumlamalarını oluşturmaya çalışan trajik kahramanları ve tipleri, verili dille oynayarak sunar.

Türk edebiyatında bilinçli bir şekilde postmodern bir biçem, biçim ve anlatıyı deneyen ilk yazarlardan biri olan Güney Dal; Julio Cortázar, Ahmet Hamdi Tanpınar, Malcolm Lowry, Jorge Luis Borges, Italo Calvino, James Joyce, Oğuz Atay, Félix Guattari, Franz Kafka, Roland Barthes, Elias Canetti, William Faulkner, Virginia Woolf gibi modernist ve postmodernist eğilimli yazarlardan geniş ölçüde etkilenmiştir. 1988’de yayımlanan Kılları Yolunmuş Maymun isimli romanıyla biçimsel ve biçemsel kaygıların üst plana çıktığı, müzikle örülü ve farklı okumalara imkân tanıyan bir anlatı metni ortaya koymuştur.

Kaynakça

Ecevit, Yıldız (2001). Gurbeti Vatan Edenler Almanca Yazan Almanyalı Türkler. (haz.: Mahmut Karakuş-Nilüfer Kuruyazıcı). Ankara: Türkiye Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı Yayınları.

Oymak, Alparslan (2005). Almanya’daki Türk Edebiyatı İlk Kuşak Yazarları ve Eserlerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı.

Özbay, Utku (2017). Güney Dal’ın Romanlarında Varolma Biçimleri ve Göç Olgusu. Yüksek Lisans Tezi. Ardahan: Ardahan Üniversitesi.

Yalçın, Murat (Ed.) (2010). Tanzimat’tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi. C.I. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

Yıldız, Ecevit (1998). “Almanya’da Yaşayıp Türkçe Yazan Bir Yazar: Güney Dal”. Cumhuriyet Kitap. 458.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. MİTAT DURMUŞ
Yayın Tarihi: 11.03.2019
Güncelleme Tarihi: 19.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
İş SürgünleriMilliyet Yayınları / İstanbul1976Roman
E-5Milliyet Yayınları / İstanbul1979Roman
Buzul Dönemindeki HaberlerDayanışma Yayınları / Ankara1983Hikâye
Kılları Yolunmuş Maymunİnter Yayınları / İstanbul1988Roman
Gelibolu’ya Kısa Bir YolculukSimavi Yayınları / İstanbul1994Roman
Aşk ve Boks ya da Sabri Mahir’in Ring Kıyısı AkşamlarıSistem Yayıncılık / İstanbul1998Roman
Fabrikada Bir Saraylı -ya da Şimdi Tango ZamanıSistem Yayıncılık / İstanbul1999Roman
Küçük ‘g’ Adında BiriDünya Yayıncılık / İstanbul2003Roman

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1BAHRÎ, Mehmed Bahrî Paşad. ? - ö. 17 Ağustos 1700Doğum YeriGörüntüle
2Ahmet Köksald. 1920 - ö. 24 Ocak 1997Doğum YeriGörüntüle
3Salih Akayd. 1914 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4DERMANÎ, İbrahim Topald. 01.04.1944 - ö. 21.06.2001Doğum YılıGörüntüle
5Tuncer Cücenoğlud. 10 Nisan 1944 - ö. 18 Temmuz 2019Doğum YılıGörüntüle
6Özkan Mertd. 21 Ekim 1944 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Cemil Cahit Cemd. 1909 - ö. 1958MeslekGörüntüle
8İlker Karakaşd. 1968 - ö. ?MeslekGörüntüle
9Zuhâl Peksoyd. 22 Ocak 1955 - ö. 13 Haziran 2000MeslekGörüntüle
10Cem Seyhun Ünbayd. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11Attilâ Şenkond. 21 Ağustos 1962 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12Arife Kalenderd. 07 Ağustos 1954 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13GÜNEY/OZAN GÜNEY/OZAN GEZGİNİ, Adem Güneyd. 1958 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
14Güney Dinçd. 1936 - ö. 10 Ekim 2015Madde AdıGörüntüle
15Eflatun Cem Güneyd. 1896 - ö. 2 Ocak 1981Madde AdıGörüntüle