Madde Detay

Ülker Köksal, kendi ifadesine göre 5 Ağustos 1931’de dünyaya geldi. Fakat resmî kayıtlara doğum tarihi 12 Ağustos 1931 olarak işlendi. Yazar ilköğrenimini Ankara’da Mimar Kemal İlkokulu’nda tamamladı. 1950’de ise Atatürk Kız Lisesi’ni bitirdi. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İktisat ve Maliye Bölümünden 1955’te mezun oldu. Daha sonra 1959’da Türkiye Ortadoğu ve Amme İdaresi Enstitüsünden mezun oldu. 1960-61 yıllarında da Fransa’da Yüksek İdarecilik Okulu’nda öğrenim gördü.

Köksal, 1955’te mezun olduktan sonra Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünde hesap uzmanı olarak görev aldı. Türkiye Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsünden mezun olduktan sonra ise enstitünün açtığı asistanlık sınavını kazanarak, öğretim ve araştırma asistanı oldu. Fransa’da Yüksek İdarecilik Okulu’nda 1960-62 yıllarında eğitim aldıktan sonra ise 1966-1968 yıllarında İktisadi Devlet Teşekküllerini Yeniden Düzenleme Komisyonunda araştırma uzmanı olarak görev yaptı. 1969-1972 yılları arasında ise Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu Program Etüt Planlama Dairesinde araştırma ve planlama uzmanı olarak çalıştı. 1975-78 döneminde Karayolları Genel Müdürlüğünde eğitim uzmanı oldu. 1978-80 yıllarında ise Kültür Bakanlığında danışmanlık yaptı ve 1980 yılında emekli oldu. 1990 yılından itibaren emekli yazar Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Tiyatro Bölümünde öğretim görevlisi olarak çalışmaya başladı ve 1995 yılına kadar bu görevini sürdürdü. İş hayatı yoğun geçen Ülker Köksal aynı zamanda 1990-92 arasında ASSITEJ (Uluslararası Çocuk ve Gençlik Tiyatroları Birliği) Türkiye Merkezi kurucu üyeliği ve başkanlığı yaptı ve 1990 yılında TRT’nin gerçekleştirdiği Susam Sokağı adlı programda başyazarlık görevini üstlendi.

İlk ürünü "Bir Horoz Öttü" isimli öykü Yıldız dergisinde yayımlandı. Yazdığı makaleler ise 1963’ten itibaren İmece, Sanat Rehberi, Çağdaş Türk Dili, Sanat Penceresi, Çocuk Tiyatrosu Dergisi, Mülkiyeliler Birliği, Ankara Devlet Tiyatrosu Dergisi, DTCF Araştırmaları Dergisi, Gündoğan Edebiyat adlı çeşitli dergilerde yayımlandı. TRT’nin düzenlemiş olduğu Sanat Ödülleri yarışmasında üç başarı ödülü birden aldı. Yazar, kaleme aldığı eserler sayesinde birçok ödül birden alarak başarı çizgisini sürdürdü. Bu bağlamda Türk Ticaret Bankası’nın 1973 yılında düzenlediği Çocuk Piyesi yarışmasında ikincilik ödülünü "Dağ Denize Kavuştu" oyunuyla aldı. Daha sonra 1979 yılında "Pınar’ın Başına Gelenler" isimli eseriyle Arkın Çocuk Edebiyatı yarışmasında üçüncülük ödülünü kazandı. Yine 1979 yılında "Besmele" adlı oyunuyla Ankara Sanatseverler Derneğinin "En İyi Yazar" ödülüne layık görüldü. 1986 senesinde ise İsmet Küntay En İyi Oyun Yazarı Ödülü'nü aldı.

Köksal, çocuk oyunu, çocuk öyküsü, masal, yetişkin oyunu ve roman olmak üzere çok çeşitli dallarda eserler ortaya koymuştur. Bununla birlikte en çok tiyatro ve çocuk edebiyatı alanında verdiği özgün eserlerle isminden söz ettirerek bu alanların başarılı yazarlarından birisi olduğunu kanıtlamıştır. Olaylara hep çocuk duyarlılığı ile yaklaşmış ve onların gözünden dünyayı anlamayı denemiştir. Eserlerinde doğrudan bir şekilde nasihat vermek yerine çocuklara iyiyi ve güzeli göstermeye çalışmıştır. Bunu gerçekleştirirken otoriter bir tutum sergilememiş ve hayal gücü ve sevgi gibi kavramların insanın yaşamına nasıl bir anlam verdiğinden bahsetmiştir. Eserlerinde sevgi, umut ve güzelliğin her zaman kazanmasından yana olan Köksal, çocuklar için umudun her zaman var olması gerektiği düşüncesindedir.

Yazarın dört öykü kitabı olsa da bu kitapların içerisinde toplamda kırk dokuz öykü bulunmaktadır. Buna göre Uzayda Kedi Var mı? başlıklı kitabında yedi, Bana Çocukluğumu Anlat adlı eserinde yirmi üç, Annemle Kahve İçmek adlı eserinde on altı ve Ankara’da Leylak Günleri isimli eserinde ise üç öykü bulunmaktadır. Köksal’ın öyküleri tamamen hayal ürünü, fantastik, maceraya dayalı olsa da aralarında kendi yaşam öyküsü ile örtüşenler de bulunmaktadır. O, hayatın hem neşeli hem de dramatik ögeler içerdiğini bildiğinden bu unsurları öykülerine de yansıtmış ve çocuklarda eğlenceyle beraber acıma duygusunu da uyandırmaya çalışmıştır. Öykülerinde, merak unsurunu kullanarak kolay okunabilen eserler ortaya koymuştur. Böylelikle de çocuğun sıkılmasını engellemiş ve eğlenerek okuyabilmesini amaçlamıştır. Çok fazla karaktere yer vermeyen Köksal, genelde tek olay örgüsünü tercih etmiştir. Çocukların başrolde olduğu bu eserlerde mekân olarak çok fazla yer kullanmamış ve başrolün bakış açısıyla olayı şekillendirmiştir. Olaylar hep çocukların etrafında gelişmekte ve anne, baba, akraba gibi karakterler yardımcı karakter işlevi görmektedir. Mauppasant tarzı olay hikâyelerini temel alarak eserlerinde zaman kavramını hareketli bir şekilde işlemiştir. İşlenilen konular yazarın genel olarak seçtiği aile ve doğa sevgisi ile kardeşlik ve arkadaşlık ilişkilerinden ibarettir. Bu öykülerde çocuklar bazen kendilerinden beklenmeyecek şekilde düşünce tarzları sergilemekte bazen ise çocuğa has bir saflıkla çevresini ve dünyayı yorumlamaktadır.

Köksal, tiyatro alanında da eserler vermiştir. Gerek çocuk oyunları gerekse de yetişkin ve radyo/TV oyunlarıyla bu alandaki başarısını pekiştirmiştir. Daha çok yetişkin oyunlarıyla gündeme gelse de çok yönlü oyunlarıyla çocuklara da hitap etmekten geri kalmamıştır. Çocuklara yarının yetişkinleri gözüyle bakan yazar, oluşturduğu çocuk oyunlarıyla umudu, arkadaşlığı ve sevgiyi onlara aşılamaya çalışmıştır. Çocuğa hitap etmek için tiyatroyu en faydalı yol olarak gören Köksal, 90’lı yılarda TRT’de yayımlanan "Susam Sokağı" adlı programı hazırlamış ve bu program çok beğenilmiştir. Çocuklar için meydana getirdiği tiyatrolarda farklı konuları ele almıştır. Bu tiyatrolarda gerek öğretici ve kültürel unsurları kullanırken gerekse de eğlendirici ve fantastik unsurlardan faydalanmıştır. Tiyatroyu bir eğitim unsuru olarak da gören yazar, bunu eserlerine yansıtmıştır. Örneğin "Pastörize Süt" adlı çocuk oyununda pastörize süt içen iki kardeşten yola çıkarak ünlü bilim adamı Pastör’ü tanıtır. Köksal, çocuklara bilimsel gerçekleri oyunlar aracılığıyla, eğelenerek öğreneceklerdir.

Oyunda yer alan karakterlerin çocuklardan seçilebilmesini göz önünde bulunduran yazar, konuları çocukları yaşama hazırlayabilecek şekilde düzenlemiştir. Kültürel aktarıma da önem veren Köksal, özellikle Çocuklar İçin Tiyatro Oyunları 3 eserinde yer alan kısa oyunlarla bunu gerçekleştirmeye çalışmıştır. Örneğin Aziz Nesin’in “Koca Seyit” adlı öyküsünden yararlanarak ilkokul 1. 2. ve 3. sınıf öğrencileri için hazırladığı "Koca Seyit Onbaşı" adlı çocuk oyununda bağımsızlık ve şehitlik kavramlarını çocuklara kazandırmaya çalışmıştır. Bir başka eseri olan "Mimar Sinan ve Çocuk" adlı oyunda da kültürel aktarımı amaçlayan yazar, bu oyunda Zeynep adlı bir çocuğun arkadaşlarına Mimar Sinan hakkında bilgi vermesinden bahseder. Böylelikle yazar hem çocuklara Türk tarihindeki bir kişinin işini layıkıyla yaptığını anlatmaya çalışmış hem de tarihi eserlerin ve sanatın önemini onlara aşılamaya gayret etmiştir.

Romanlarını çocukları dikkate alarak yazan Köksal, onların hayal gücünü ve düşünme biçimlerini göz önünde bulundurmuş, nasihat etmekten sakınarak çocukların bazı şeyleri sorgulamalarını sağlamaya çalışmıştır. Roman karakterlerini çocuklardan seçmiş ve onları iyi kalpli, sorgulayıcı ve her zaman iyiden taraf olan kişiler olarak kurgulamıştır. Kitaplarında olaylar çok farklı boyutlarda ilerlese bile sonunda mutlaka mutlu sona doğru bir eğilim göstermiştir. Çocuklarda okuma alışkanlığını gerçekleştirebilmek için merak unsurunu ziyadesiyle kullanan yazar, hayal gücünden de yola çıkarak umudun her zaman var olduğunu kitlesine göstermeyi amaçlamıştır. Bununla beraber romanlarında sevgi ve arkadaşlık unsurlarına yer vermeyi de ihmal etmemiştir.