Madde Detay

Ankara'da doğan ve ailesinin tek çocuğu olan Canan Tan, Mimar Kemal İlköğretim Okulu'nda ve Ankara Kız Lisesi'nde okudu. Lise son sınıfta katıldığı ve Hisar şairlerinin jüriliğini yaptığı bir şiir yarışmasında ödül kazandı. Edebiyata ilgisi bu yıllarda arttı ve edebiyat öğretmeniyle birlikte çıkardığı okul gazetesinde yazmaya başladı.

1971'de ailesinin isteğiyle kaydolduğu Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi'nden mezun oldu. 16 Eylül 1971'de gerçekleştirdiği evliliğinin ardından Diyarbakır'a gitti. İki çocuk annesi olan yazarın Diyarbakır devresi, sanatçılığı bakımından verimli olmamakla birlikte, 1979'da "Oğlum" isimli öyküsünün Hürriyet Gazetesi’nin senaryo yarışmasında birinci seçilerek fotoromana aktarılması, edebiyatla ilişkisinin kopmadan sürdüğünün işareti oldu. Bir süre sonra aile, İzmir'e taşındı. Yazar, aradığı kültürel ortamı burada buldu. Edebiyat dünyasından uzak kalmışlığının cesaretsizliğini önce ödül kazanan hikâyeleriyle yendi. Şehir periyodiklerinde yazılar kaleme almaya başladı.1988'de Birinci Ulusal Nasrettin Hoca Gülmece Yarışması’ndaki öyküsü mansiyon ödülüne değer görüldü. 1996'da Aziz Nesin adına düzenlenen Mizah Öyküleri Yarışması'na katıldı. İster Mor, İster Mavi isimli dosyasının basıma alınmasıyla birlikte ilk kitabını yayımlamış oldu ve Türkiye'nin mizah alanında kitabı bulunan ilk kadın yazarı unvanını aldı. 1997'de Bu Yayınevi'nin açtığı Çocuk Öyküleri Ödülü'nü kazandı. Daha sonra Rıfat Ilgaz Gülmece Öykü Yarışması'nda birinci oldu. Zamanla çocuk edebiyatına yöneldi ve ödüller almaya devam etti. 1997'de İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin açtığı Çocuk Romanları Ödülü'nü, Sokaklardan Bir Ali ile elde etti. Bir yıl sonra yine aynı kurumun Cumhuriyetin 75.Yılı Çocuk Öyküleri Ödülü'ne layık görüldü. 1999'de Orhon Murat Arıburnu Ödülleri’nde "Akrep" öyküsüyle, Uzun Metrajlı Film Öyküsü dalında Birincilik Ödülü'nü kazandı. 2004'te, İzmir Millî Eğitim Müdürlüğünden Yılın Köşe Yazarı Ödülü'nü aldı. 2009'da Türk Kütüphaneciler Derneği'nin, Türkiye kütüphanelerinden talep edilen kitaplar arasındaki incelemesine dayanarak verdiği En Çok Okunan Yazar ödülünü kazandı. 2012'de İstanbul Kültür Üniversitesi'nin Yılın Kitabı Ödülü'nü Piraye ile aldı. Samsun 19 Mayıs Üniversitesi'nin En İyi Yazar Ödülü'nü 2013'te; Yılın En Beğenilen Yazarı Ödülü'nü Yıldız Teknik Üniversitesi’nden 2014'te kazandı. 2017'de bir kez daha İstanbul Kültür Üniversitesi'nin Yılın En Beğenilen Yazarı Ödülü'ne layık görüldü.

Hayatını İzmir'de sürdürmekte olan yazar; okurlarıyla panel, imza günü gibi etkinliklerde sıklıkla buluşmakta, kimi yarışmalarda jüri üyeliği de yapmaktadır (Çetindaş, 2019).

Türk edebiyatının çok okunan yazarlarından olan Tan, trivial yazın içerisinde değerlendirilen eserlerine rağmen, pek çok ödül kazanmıştır. Yazarın okur kitlesini çoğunlukla alt orta gelir grubundan lise ve üniversiteli genç kızlar oluşturur. Edebiyata mizah ve çocuk edebiyatı türlerinde verdiği eserlerle başlayan Tan, hikâye, roman, şiir ve senaryo türlerinde eserler verir. Edebiyata geç başlaması nedeniyle bir romancı kimliğine sahip olamadığını belirten ve mizah, çocuk edebiyatı ürünleri gibi ara türlerde eser vermesi nedeniyle üst kültür edebiyatından uzak kaldığını düşünen (Tan, 2019) yazar, eserlerinde genellikle belli bir şablonu tercih etmesi, zaman zaman dil kusuru ve anlatım bozuklukları görülmesi, anlatımda gözlem ve otobiyografisinden faydalanması, teknik olarak günlük, mektup türlerini kullanarak katartik etkili eserler oluşturması, okur kitlesi gibi nedenlerle popüler romancıların modern dönemdeki temsilcileri arasında kabul edilir.

Çocuk edebiyatına dair ürünlerinde, bu edebiyatın pedagojik imkânlarını kullanırsa da (Şimşek, 2014) zaman zaman cinsiyetçi bakışın kökleşmesine neden olacak eserler de verir. Aliş Sünnet Oluyor Maviş de Gelin bu anlamda olumsuz bir örnek oluşturur. Bunlar dışında çocuklarla ilişkiyi merhamet nazarından kurmak isteyen yazar, çoğunlukla dramatik öyküleri tercih eder.

Sokaklardan Bir Ali, sokak çocuklarının hayatını konu edinen ödüllü romandır. Sokakların Prensesi Şima, yazarın yine sokak çocuklarının öyküsünü anlattığı ve dostluk bağının değerini işleyen bir eserdir. Ah Şu Uzaylılar, bilimkurgu niteliklidir ve Şirinler Grubu olarak tanınan beş arkadaşın, uzaya gerçekleştirdikleri sürprizlerle dolu bir yolculuğu anlatır. Uzay bilimini kitaplarla öğretme noktasında yazar, uzay maceralarını konu edinen iki çocuk romanı daha kaleme alır. Yolum Düştü Amerika'ya, Uluslararası Öğrenci Değişimi Programı ile Amerika’ya giden ve iki ay boyunca bir Amerikalı ailenin konuğu olan Türk öğrenci Renan Tan’ın günlüğü olarak sunulur. Eser, yazarın kızı Renan'ın hayatından ilhamla oluşmuş biyografik etkiler içerir.

Sevgi Dolu Bir Yürek, yüzmeyi çok seven hayat dolu bir kız çocuğu olan Elif'in trafik kazası geçirdikten sonra hayattan kopmayarak yeniden sağlığına kavuşma mücadelesini işler.

Yazarın büyükler için ilk hikâye kitabı olan ve annesine ithaf ettiği Çikolata Kaplı Hüzünler, hayat karşısında tutunamayan kadınların, kendi kimliklerini var kılma çabalarını konu edinen bir eserdir.

Yazarın dikkat çekici eserlerinden biri de Kelepçe'dir. Eseri için cezaevine izinle giren, oradaki mahkumları gözlemleyen, onların yemek listelerinden atölyelerine her şeyi detaylarıyla inceleyip not tutan yazar (Aysever, 2016), romanın içeriğinde de kolayca suça karışılabileceğini anlatır (Uğurlu, 2017). On dört kadın mahkûm ve onların hayatları üzerinden ilerleyen eserin bazı hikâyeleri, daha önce yazarın farklı hikâyelerinde kullanılmıştır.

Hasret, bir mübadele romanıdır (Kumsar, 2018) ve devir romanının gerçeklerine uygun olarak ve bir aile tarihi olması için hazırlanır (Argunşah, 2016). Eser, 2005 yılında İzmir Valisi bulunan Oğuz Kağan Köksal'ın eşi Olcay Köksal tarafından yazara anlatılan bir hayat hikâyesinin romanlaştırılmasıyla oluşur (Örer, 2013).Tanıklığa dayanan bu eser için yazar kapsamlı araştırmalar yapmış, eserin sonuna kaynakça eklemiş ve belgeler de kullanmıştır (Sakallı, 2015).

Eroinle Dans, üst kültür grubuna ait, üniversiteli genç Eylül'ün keyfî şekilde eroine alışmasını ve nihayetinde "eros"u saydığı eroinden vazgeçme serüvenini konu edinir.

Yazarın en sevilen eserlerinden olan Piraye'de, üniversitenin popüler genç kızlarından Piraye'nin, Diyarbakırlı Haşim ile olan sonuçsuz aşkı işlenir. Yazar, bir Diyarbakır gelini olduğu için, özellikle şehrin kültürel özelliklerini başarıyla yansıtır.

Pembe ve Yusuf, töre konulu bir eserdir. Anlatı, namus davası, erkek evlat isteği, dul olmak gibi temler üzerinden ilerler ve yazgının kuşaklarca değişmeyeceği vurgusunu taşır. Issız

Erkekler Korosu, yazarın bazı roman kahramanlarının bulunduğu tutunamamış erkeklerin ruh durumlarına uygun şarkılarla kendi dertlerini açıkladıkları bir eserdir. Kitapta, Türk müziği makamları hakkında bilgi bulunduğu gibi dipnot açıklamaları da dikkati çeker.

Yazarın son eseri olan Issız Kadınlar Sokağı, özellikle son zamanlarda artan kadın cinayetlerine, tacizlere duyulan tepkiyi dile getiren bir eserdir. Yirmi kadının hayatının hikâyeleştirilmesi ile oluşur.

Canan Tan'ın mekân tasvirleri ve gözlem gücünün getirdiği betimlemeler oldukça başarılıdır. Yazar, senarist yönüyle de, eserlerinde sinematografik bir anlatımı tercih eder. Kahramanlarını daha çok üst-orta sınıftan seçer. Bu karakter seçimi, eserlerde zaman zaman kurgusal derinliğin yitirilmesine neden olsa da yazar, çalışma yaptığı konuyu araştırmalarla zenginleştirir. Popüler edebiyat ürünlerinin, estetik okuru hazırladığı düşünüldüğünde, Tan'ın yazarlığının edebiyat için önemi daha iyi anlaşılacaktır.