ADLÎ, Gazi Mustafa Paşa-zâde İbrâhim Bey

(d. ?/? - ö. ?/?)
divan şairi, sancak beyi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Kanunî Sultan Süleyman’ın beylerbeyi Gazi Mustafa Paşa’nın oğludur. Asıl adı İbrâhim’dir. Adlî’den bahseden tek tezkire Gülşen-i Şu’arâ’dır. İstanbul’da doğdu. Gülşen-i Şu’arâ’da sancak sahibi ve iyi bir yönetici olarak tanıtılan Adlî’nin, sancaklarda adaletle davrandığı; fakirlere ve zayıflara adalet ve merhametle davrandığı için halk arasında, Halîl-i sâni (İkinci İbrâhim) lakabıyla anıldığı söylenir (Solmaz 2009: 75).

Adlî pek çok ilme vakıf, Farsçayı çok iyi bilen, muteber Farsça eserleri sürekli okuyan bir kişiydi. Şiir ve inşada usta, muamma çözmede üstattı. Ali Şir Nevâyî’nin bütün eserlerini okumuş, aruz, kafiye, edvâr, lügaz ve tarih düşürmede oldukça ilerlemişti. Adlî, üslûp sahibi bir şairdir. Akıcı bir anlatım tarzı ve daha önce söylenmemiş hayaller ile yazdığı pek çok gazeli vardır (Solmaz 2009: 76).

Kaynakça

İpekten, Haluk, Mustafa İsen, Recep Toparlı, Naci Okçu ve Turgut Karabey (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KB Yay.

Solmaz, Süleyman (hzl.) (2005). Ahdî ve Gülşen-i Şu’ârâsı (İnceleme-Metin). Ankara: AKM Yay.

Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî -  Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri.  Ankara: Bizim Büro Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. FİLİZ KILIÇ
Yayın Tarihi: 22.02.2014
Güncelleme Tarihi: 04.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Kemân ebrûlara mâyil olur gördi dil-i hâki

Nişân itdüm müje tîrine ben de cism-i sad-çâki

Sehâb-ı nîlgûn sanma bu çarh-ı nüh-kıbâb içre

Benüm dûd-ı derûnumdur boyadı göge eflâki

Gönül bâgına yol saldı hayâl-i yâr çeşmümden

Su yolından girür bâga gör ol agyâr-ı bî-bâki

Beyit

Gel bahr-ı ışka girme gönül bî-kenârdur

Zülf-i nigârı anma ki anun karasıdur

Gazel

Gamdan âzâd olmadı bir dem dil-i gam-nâkümüz

Sanki mihnetle ezel tahmîr idüpdür hâkümüz

Dâglardur verd-i ahmer şerhalar mevzûn-nihâl

Gûyiyâ gülzâr-ı gamdur sîne-i sad-çâkümüz

Her nihâl-i tâzenün turmaz akar ayagına

Su gibi meyyâl olupdur şimdi kalb-i pâkümüz

Âlem istersen bizi seyr it ki başka âlemüz

Eşkimüz encüm olupdur dûd-ı âh eflâkümüz

Her nazarda Adliyâ bir nice sûret gösterir

Câm-ı Cem’dür sanasın âyîne-i idrâkümüz

 (Solmaz, Süleyman (hzl.) (2005). Ahdî ve Gülşen-i Şu’ârâsı (İnceleme-Metin). Ankara: AKM Yay. 76-77.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1REŞÎD, Hoca Sadeddin-zâde Mehmed Reşîd Efendid. 1654 - ö. 1687Doğum YeriGörüntüle
2MÜSTAKÎM, Mehmed Müstakîm Efendid. ? - ö. 1708-10Doğum YeriGörüntüle
3NEDÎM, Eğinli-zâde Mahmûd Nedîm Beyd. ? - ö. 1839Doğum YeriGörüntüle
4REŞÎD, Hoca Sadeddin-zâde Mehmed Reşîd Efendid. 1654 - ö. 1687Doğum YılıGörüntüle
5MÜSTAKÎM, Mehmed Müstakîm Efendid. ? - ö. 1708-10Doğum YılıGörüntüle
6NEDÎM, Eğinli-zâde Mahmûd Nedîm Beyd. ? - ö. 1839Doğum YılıGörüntüle
7REŞÎD, Hoca Sadeddin-zâde Mehmed Reşîd Efendid. 1654 - ö. 1687Ölüm YılıGörüntüle
8MÜSTAKÎM, Mehmed Müstakîm Efendid. ? - ö. 1708-10Ölüm YılıGörüntüle
9NEDÎM, Eğinli-zâde Mahmûd Nedîm Beyd. ? - ö. 1839Ölüm YılıGörüntüle
10REŞÎD, Hoca Sadeddin-zâde Mehmed Reşîd Efendid. 1654 - ö. 1687MeslekGörüntüle
11MÜSTAKÎM, Mehmed Müstakîm Efendid. ? - ö. 1708-10MeslekGörüntüle
12NEDÎM, Eğinli-zâde Mahmûd Nedîm Beyd. ? - ö. 1839MeslekGörüntüle
13REŞÎD, Hoca Sadeddin-zâde Mehmed Reşîd Efendid. 1654 - ö. 1687Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14MÜSTAKÎM, Mehmed Müstakîm Efendid. ? - ö. 1708-10Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15NEDÎM, Eğinli-zâde Mahmûd Nedîm Beyd. ? - ö. 1839Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16REŞÎD, Hoca Sadeddin-zâde Mehmed Reşîd Efendid. 1654 - ö. 1687Madde AdıGörüntüle
17MÜSTAKÎM, Mehmed Müstakîm Efendid. ? - ö. 1708-10Madde AdıGörüntüle
18NEDÎM, Eğinli-zâde Mahmûd Nedîm Beyd. ? - ö. 1839Madde AdıGörüntüle