Madde Detay
KAYIKÇI ALİ/DEREBAHÇELİ/ ALİ RIZA/ HAMSİKÖYLÜ/Ali Kayıkçı
(d. 14.08.1946 / ö. -)
âşık, gümrük memuru, serbest muhasebeci
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Ali Kayıkçı, Trabzon’un Maçka ilçesi bağlı Hamsiköy’de 14 Ağustos 1946 tarihinde dünyaya gelmiştir. Kayıkçı, nüfusta doğum tarihinin 26 Ocak 1943 olduğunu, fakat bu bilginin aslında kendisinden önce doğup ölen ağabeyine ait bulunduğunu söyler. Anne adı Hanım, baba adı Mustafa’dır. Sülâlesi Kayıkçıoğulları olarak bilinir. İlkokul öncesi çocukluğu Hamsiköy’de geçer. Daha sonra ailesiyle Çarşamba Balcalı köyüne oradan da Samsun Merkeze bağlı Derebahçe köyüne taşınırlar. Lise yıllarına kadar başta çobanlık, seyyar satıcılık, inşaat işçiliği gibi işlerde çalışır. 1964-65’te Samsun Ticaret Lisesini bitirir. 1967’de Ankara’da memuriyete atanan Kayıkçı, aynı yıl Sabiha Hanım ile tanışarak evlenir; beş çocuğu, dört torunu vardır. Tunceli’de askerliğini komanda jandarma olarak yapan oğlu Sencer Ayhan şehit olur (Çakır 2019). 1969’da da Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi’ni bitirdikten sonra Gümrük ve Tekel Bakanlığı bünyesinde memur ve yönetici olarak Ankara, İstanbul ve Samsun’da görev yapar. 1980’de Samsun Gümrük Müdürlüğü görevine atanır. 1981’de Ankara Gümrükler Başmüdürlüğü’nde Şube Müdürü iken kendi isteğiyle ayrılır. Emekli olduktan sonra özel şirketlerde ve gazetelerde çalışır. Önce Serbest Muhasebecilik, 1994’ten itibaren de Gümrük Müşavirliği yapan Kayıkçı, Samsun Gürses ve Mücadele gazetelerinin kültür-sanat sayfalarını yönetir. 1967’de TRT sanatçılarından Şinasi Cihan’dan, Hamamönü Cihan Sazevi’nde saz ve nota dersleri alır ise de daha sonra bundan vaz geçer ve tamamen kalem şairliğine yönelir. Ürünleri; Derebahçe, Yeni Samsun, Yeni Karadeniz, Demokrasinin Müdafii, Manşet, Denge (Samsun), Türkiye ve Büyük Samsun gazetelerinde yer alır. Araştırmaları; Hergün, Gürses ve Türkiye Gazetelerinde tefrika edilir. Türkiye Gazetesinin 1982’de açtığı şiir ve hikâye yarışmalarında birincilikler kazanır. 1983’te Türk Basın Birliğinin düzenlediği Cumhuriyet’in 60. yılı şiir yarışmasında birinci olur. Kimi şiirleri TSM formunda bestelenen Kayıkçı, İLESAM ve Samsun Gazeteciler Cemiyeti, Say-Der Samsun Yazarlar Derneği, Sam-Med Samsun Medya Gazeteciler Cemiyeti, Öğ-Der Samsun Şubesi ile Sagem Samsun Gelişim Derneği üyesidir. Hâlen Samsun’da ikâmet eden şâir, Gümrük Müşavirliği ve Adalet Bakanlığına bağlı olarak Bilir Kişilik yapmakta, edebî çalışmalarına da devam etmektedir (Kayıkçı 1991: 240-241; Duman 1995: 154; Işık 2006: 2115; Kayıkçı 2018: 102-112; Çakır 2019).
Ali Kayıkçı, Hamsiköy
yaylalarında geçen çocukluğu sırasında edindiği tabiat ve hayvan sevgisi ile
ilkokuldan beri şiirler yazar. Şiirlerine ve hayat hikâyelerine hayran kaldığı
halk şâirlerinin tesiriyle şiire başladığını söyler. Romanlar ve dinî konularda
çeşitli eserler yazan Kayıkçı, 1991 yılında yayımladığı Samsunlu Halk Şairleri
adlı kitapta kendi şiirlerini
de bir araya getirir. “Tabiat ve hayvan sevgisini, merhamet ve acıma duygusunu
bütün peygamberlerin mesleklerinden olan çobanlıkta öğrendim” diyen ve bununla
gurur duyduğunu belirten Âşık Derebahçeli, ilkokul sıralarındayken hayran
kaldığı “Halk Şairleri”nin şiir ve hayat hikâyelerinin tesiriyle bu yıllarda
ilk edebî denemelerine başlar. Ortaokuldayken öğretmenlerinin dikkatini
çeker. Uyanış Gazetesi’nde şiir ve hikâyeleri yer alır (Kayıkçı 1991: 240-241). Gazeteci-Şâir
ve Yazar Ali Kayıkçı; Ali Rıza,
Hamsiköylü, Kayıkç’Ali ve Derebahçeli mahlaslarını kullanır, hayat hikâyesine
"Kitabe-i Seng-i Hayat” adlı şiirinde de yer verir (Kayıkçı 1991:
241-249).
1965’te yüksek tahsili
için gittiği Ankara’da gurbet, sıla duygu ve düşünceleriyle halk şiirine daha bir
önem ve ağırlık verir. Daha çok dinî ve millî konularda şiirler yazan
Kayıkçı’nın, “Havanın, suyun, toprağın safiyetini; vatan, millet ve bayrak
sevgisini, ancak halk şâirlerimizin mısralarında bulabiliriz. Bunun içindir ki
halk şâirlerini gün ışığına çıkarmak, onları dinlemek, anlamak ve anlatmak
millî bir vazife addedilmelidir” (Kayıkçı 1991: 32) ifadesi, Ziya
Paşa’nın Şiir ve İnşa adlı
eserindeki söylemlerini hatırlatır.
Ve Millet Destanı Yazdı adlı kitabında 15 Temmuz 2016 darbe girişimiyle ilgili
şiir ve deneme yazılarına yer vermiştir (Kayıkçı 2019:13- 469). Yaş 65 Yolun Yarısı
Eder adlı eserinde ise
çeşitli konularda deneme yazıları ve destan başta olmak üzere birçok halk şiiri
tarzı deyişleri bulunmaktadır (Kayıkçı 2012).
Hamsiye yazdığı
türküde “Âşık Veysel’e: Benim de sadık yârim mercan gözlü hamsidir” (Duman
1995: 155) diyerek atıfta bulunur. Duman, burada âşığın bahsi geçen eserden
alıntılayarak bir koşma ve hamsiyi konu alan türküsüne çalışmasında yer verir.
Âşığın dili sade ve anlaşılırdır. Şiirin yanı sıra roman, inceleme, tarih,
deneme, din gibi birçok farklı alanda, 40 bin sayfayı aşan miktarda yazı kaleme
alan ve yayımlanmış 49 eseri olan Ali Kayıkçı hakkında, yüksek
lisans ve doktora tezi düzeyinde henüz bir çalışma yapılmamıştır.
Kaynakça
Çakır, Emine (2019). Ali Kayıkçı, 1946 Trabzon/ Maçka doğumlu, emekli memur, âşık. [20 Temmuz 2019 tarihinde Emine Çakır ile yapılan görüşme kaydından alınmıştır].
Duman, Mustafa (1995). Trabzon Halk Şairleri. İstanbul: Anadolu Sanat Yay.
Işık, İhsan (2006). Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi. C.5. Ankara: Elvan Yay.
Kayıkçı, Ali (1991). Samsunlu Halk Şairleri ve Âşıkları. Samsun: Samsun Gazeteciler Cemiyeti Yay.
Kayıkçı, Ali (2012). Yaş 65 Yolun Yarısı Eder 1-2. Samsun: Güven Ofset Matbaacılık.
Kayıkçı, Ali (2018). Samsunlu Şairler ve Yazarlar Ansiklopedisi. Samsun: ht Matbaa.
Kayıkçı, Ali (2019). Ve Millet Destanı Yazdı. 4. Basım. Samsun: ht Matbaa.
Kayıkçı, Ali (2019). Pontus Üstüne (Basından Seçmeler).
2. Basım. İhlâs Gazetecilik A. Şti Matbaa Tesisleri. İstanbul: Sam-Med Yay.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. EMİNE ÇAKIRYayın Tarihi: 02.09.2019Güncelleme Tarihi: 05.12.2020
Yayın Tarihi: 02.09.2019Güncelleme Tarihi: 05.12.2020
Güncelleme Tarihi: 05.12.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Adım Adım | - / İstanbul | 1972 | Şiir |
Kan Pıhtısı 1 | - / İstanbul | 1974 | Şiir |
Kan Pıhtısı 2 | - / İstanbul | 1974 | İnceleme |
İhracat | - / İstanbul | 1974 | İnceleme |
İslama Göre Evlilik ve Mahremiyetleri 1 | Şelale Yay / İstanbul | 1977 | Deneme |
İslama Göre Evlilik ve Mahremiyetleri 2 | Şelale Yay / İstanbul | 1978 | Deneme |
Çeyrek Asır | Hergün Gazete / İstanbul | 1978 | Roman |
Çile ve Huzur | Türkiye Gazetesi / İstanbul | 1982 | Roman |
Onbuçuk Atali | Türkiye Gazetesi / İstanbul | 1983 | Hikâye |
Bir Elmanın Yarısı | Samsun Gürses Gazetesi / - | 1983 | Roman |
Fidan | Türkiye Gazetesi / İstanbul | 1983 | Roman |
Mondros’tan Cumhuriyete | Samsun Gürses Gazetesi / - | 1983 | Şiir |
Mert Irmağı İnsanları/Pontus’a darbe | Samsun Gürses Gazetesi / - | 1984 | Roman |
Halime Kız’ın Ahı | - / İstanbul | 1985 | Roman |
Çeyrek Asırdan Sonra | Samsun Gürses Gazetesi / - | 1985 | Roman |
Hasret, İstanbul | Türkiye Gazetesi / - | 1986 | Roman |
Bir Buket Haber | Türkiye Gazetesi Bölge Haberleri / - | 1981-1989 | Roman |
Bir Buket Haber 2 | Türkiye Gazetesi Bölge Haberleri / - | 1990-1991 | Diğer |
Samsunlu Halk Şairleri | Samsun Gazeteciler Cemiyeti / Samsun | 1991 | Diğer |
İşte İnsan 1 | Mert Kültür Merkezi Yay, / Samsun | 1996 | Diğer |
Samsun’da Kültür Sanat 1 | Samsun Haşet Kitabevi / - | 1998 | Diğer |
Samsun’da Kültür Sanat, 2 | Samsun Haşet Kitabevi / - | 1998 | Diğer |
İşte İnsan 2 | Samsun Haşet Kitabevi / Samsun | 1999 | Diğer |
Mahalleden Bölgeye Samsun 1 | amsun Gürses Gazetesi Yay / Samsun | 2000 | Diğer |
Mahalleden Bölgeye Samsun 2 | Samsun Gürses Gazetesi Yay / Samsun | 2001 | Diğer |
Pontus Üstüne | Samsun Gürses Gazetesi Yay / Samsun | 2003 | Diğer |
Güldede ve Gül Çocuklar | Mesaj Gazetesi / İstanbul | 2004 | Roman |
Samsunlu Şairler ve Yazarlar | - / Samsun | 2005 | Antoloji |
Türk Destanları | - / Samsun | 2006 | Şiir |
Samsun’un Manevi Mimarları | - / Samsun | 2008 | Antoloji |
5 Yıldız 55 Yıldızlı, TC Kimlikli Samsun | Demokrasinin Müdafii Gazete Yay. / Samsun | 2010 | Diğer |
Samsunlu Şairler ve Yazarlar Ansiklopedisi | Medeniyet Gazetesi Yay. / Samsun | 2011 | Antoloji |
Yaş 65 Yolun Yarısı Eder 1-Köşe Yazısı Konulu | - / - | 2012 | Deneme |
Yaş 65 Yolun Yarısı Eder/2 | - / Samsun | 2012 | Deneme |
Yaş 65 Yolun Yarısı Eder/3 | - / Samsun | 2012 | Deneme |
Hem Okudum Hem de Yazdım/1 | - / Samsun | 2012 | Deneme |
Samsunlu Şairler ve Yazarlar Ansiklopedisi | SAY-DER Yay. / - | 2013 | Antoloji |
Hem Okudum Hem de Yazdım/2 | - / Samsun | 2015 | Deneme |
Hem Okudum Hem de Yazdım/3 | - / Samsun | 2015 | Deneme |
Sen Destanı Yazdın Ben de Teröre Karşı Gazi ve Şehidlerimizin Kahramanlık Destanları Konulu 55 Köşe Yazısı-Şiir. | - / Samsun | 2016 | Şiir |
Samsunlu Şairler ve Yazarlar Ansiklopedisi | - / Samsun | 2016 | Antoloji |
Sen Destanı Yazdın Ben de Teröre Karşı Gazi ve Şehidlerimizin Kahramanlık Destanları Konulu 88 Köşe Yazısı-Şiir. | - / Samsun | 2016 | Şiir |
Ve Millet Destanı Yazdı Dün’Âlem de Gördü-Darbeye Karşı Türk Milletinin Demokrasi Destanı Konulu Köşe Yazısı-Şiirler | - / Samsun | 2016 | Deneme |
Sen Destanı Yazdın Ben de Teröre Karşı Gazi ve Şehidlerimizin Kahramanlık Destanları Konulu 99 Köşe Yazısı-Şiir | - / Samsun | 2017 | Deneme |
Ve Millet Destanı Yazdı Dün’Âlem de Gördü-Darbeye Karşı Türk Milletinin Demokrasi Destanı Konulu Köşe Yazısı-Şiirler | - / Samsun | 2017 | Deneme |
Ve Millet Destanı Yazdı Dün’Âlem de Gördü-Darbeye Karşı Türk Milletinin Demokrasi Destanı Konulu 85 Köşe Yazısı-Şiirler | - / Samsun | 2016 | Deneme |
Samsunlu Şairler ve Yazarlar Ansiklopedisi | ht Matbaa / Samsun | 2018 | Antoloji |
Ve Millet Destanı Yazdı Dün’Âlem de Gördü-Darbeye Karşı Türk Milletinin Demokrasi Destanı Konulu 19 Köşe Yazısı-Şiirler | Samsun / - | 2019 | Deneme |
Samsunlu Şairler ve Yazarlar Ansiklopedisi | ht Matbaa / Samsun | 2019 | Antoloji |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | FEVZÎ, Kırımî Damadı Ahmed Fevzî Efendi | d. ? - ö. 1745-46 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | ÂKİF, Âkif Efendi | d. 1837-38 - ö. 1898-99 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | MÜDERRİS, Yahya Efendi, Beşiktaşlı Şeyh Yahya Efendi | d. 1495 - ö. 1571 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | FEVZÎ, Kırımî Damadı Ahmed Fevzî Efendi | d. ? - ö. 1745-46 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | ÂKİF, Âkif Efendi | d. 1837-38 - ö. 1898-99 | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | MÜDERRİS, Yahya Efendi, Beşiktaşlı Şeyh Yahya Efendi | d. 1495 - ö. 1571 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | FEVZÎ, Kırımî Damadı Ahmed Fevzî Efendi | d. ? - ö. 1745-46 | Meslek | Görüntüle |
8 | ÂKİF, Âkif Efendi | d. 1837-38 - ö. 1898-99 | Meslek | Görüntüle |
9 | MÜDERRİS, Yahya Efendi, Beşiktaşlı Şeyh Yahya Efendi | d. 1495 - ö. 1571 | Meslek | Görüntüle |
10 | FEVZÎ, Kırımî Damadı Ahmed Fevzî Efendi | d. ? - ö. 1745-46 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | ÂKİF, Âkif Efendi | d. 1837-38 - ö. 1898-99 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | MÜDERRİS, Yahya Efendi, Beşiktaşlı Şeyh Yahya Efendi | d. 1495 - ö. 1571 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | FEVZÎ, Kırımî Damadı Ahmed Fevzî Efendi | d. ? - ö. 1745-46 | Madde Adı | Görüntüle |
14 | ÂKİF, Âkif Efendi | d. 1837-38 - ö. 1898-99 | Madde Adı | Görüntüle |
15 | MÜDERRİS, Yahya Efendi, Beşiktaşlı Şeyh Yahya Efendi | d. 1495 - ö. 1571 | Madde Adı | Görüntüle |