KAYIKÇI ALİ/DEREBAHÇELİ/ ALİ RIZA/ HAMSİKÖYLÜ/Ali Kayıkçı

(d. 14.08.1946 / ö. -)
âşık, gümrük memuru, serbest muhasebeci
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Ali Kayıkçı, Trabzon’un Maçka ilçesi bağlı Hamsiköy’de 14 Ağustos 1946 tarihinde dünyaya gelmiştir. Kayıkçı, nüfusta doğum tarihinin 26 Ocak 1943 olduğunu, fakat bu bilginin aslında kendisinden önce doğup ölen ağabeyine ait bulunduğunu söyler. Anne adı Hanım, baba adı Mustafa’dır. Sülâlesi Kayıkçıoğulları olarak bilinir. İlkokul öncesi çocukluğu Hamsiköy’de geçer. Daha sonra ailesiyle Çarşamba Balcalı köyüne oradan da Samsun Merkeze bağlı Derebahçe köyüne taşınırlar. Lise yıllarına kadar başta çobanlık, seyyar satıcılık, inşaat işçiliği gibi işlerde çalışır. 1964-65’te Samsun Ticaret Lisesini bitirir. 1967’de Ankara’da memuriyete atanan Kayıkçı, aynı yıl Sabiha Hanım ile tanışarak evlenir;  beş çocuğu, dört torunu vardır. Tunceli’de askerliğini komanda jandarma olarak yapan oğlu Sencer Ayhan şehit olur (Çakır 2019). 1969’da da Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi’ni bitirdikten sonra Gümrük ve Tekel Bakanlığı bünyesinde memur ve yönetici olarak Ankara, İstanbul ve Samsun’da görev yapar. 1980’de Samsun Gümrük Müdürlüğü görevine atanır. 1981’de Ankara Gümrükler Başmüdürlüğü’nde Şube Müdürü iken kendi isteğiyle ayrılır. Emekli olduktan sonra özel şirketlerde ve gazetelerde çalışır. Önce Serbest Muhasebecilik, 1994’ten itibaren de Gümrük Müşavirliği yapan Kayıkçı, Samsun Gürses ve Mücadele gazetelerinin kültür-sanat sayfalarını yönetir. 1967’de TRT sanatçılarından Şinasi Cihan’dan, Hamamönü Cihan Sazevi’nde saz ve nota dersleri alır ise de daha sonra bundan vaz geçer ve tamamen kalem şairliğine yönelir. Ürünleri;  Derebahçe, Yeni Samsun, Yeni Karadeniz, Demokrasinin Müdafii, Manşet, Denge (Samsun), Türkiye ve Büyük Samsun gazetelerinde yer alır. Araştırmaları;  Hergün, Gürses ve Türkiye Gazetelerinde tefrika edilir. Türkiye Gazetesinin 1982’de açtığı şiir ve hikâye yarışmalarında birincilikler kazanır. 1983’te Türk Basın Birliğinin düzenlediği Cumhuriyet’in 60. yılı şiir yarışmasında birinci olur. Kimi şiirleri TSM formunda bestelenen Kayıkçı, İLESAM ve Samsun Gazeteciler Cemiyeti, Say-Der Samsun Yazarlar Derneği, Sam-Med Samsun Medya Gazeteciler Cemiyeti, Öğ-Der Samsun Şubesi ile Sagem Samsun Gelişim Derneği üyesidir. Hâlen Samsun’da ikâmet eden şâir, Gümrük Müşavirliği ve Adalet Bakanlığına bağlı olarak Bilir Kişilik yapmakta, edebî çalışmalarına da devam etmektedir (Kayıkçı 1991: 240-241; Duman 1995: 154; Işık 2006: 2115; Kayıkçı 2018: 102-112; Çakır 2019).

Ali Kayıkçı, Hamsiköy yaylalarında geçen çocukluğu sırasında edindiği tabiat ve hayvan sevgisi ile ilkokuldan beri şiirler yazar. Şiirlerine ve hayat hikâyelerine hayran kaldığı halk şâirlerinin tesiriyle şiire başladığını söyler. Romanlar ve dinî konularda çeşitli eserler yazan Kayıkçı, 1991 yılında yayımladığı Samsunlu Halk Şairleri  adlı kitapta kendi şiirlerini de bir araya getirir. “Tabiat ve hayvan sevgisini, merhamet ve acıma duygusunu bütün peygamberlerin mesleklerinden olan çobanlıkta öğrendim” diyen ve bununla gurur duyduğunu belirten Âşık Derebahçeli, ilkokul sıralarındayken hayran kaldığı “Halk Şairleri”nin şiir ve hayat hikâyelerinin tesiriyle bu yıllarda ilk edebî denemelerine başlar. Ortaokuldayken öğretmenlerinin dikkatini çeker. Uyanış Gazetesi’nde şiir ve hikâyeleri yer alır (Kayıkçı 1991: 240-241). Gazeteci-Şâir ve Yazar Ali Kayıkçı;  Ali Rıza, Hamsiköylü, Kayıkç’Ali ve Derebahçeli mahlaslarını kullanır, hayat hikâyesine "Kitabe-i Seng-i Hayat” adlı şiirinde de yer verir (Kayıkçı 1991: 241-249).

1965’te yüksek tahsili için gittiği Ankara’da gurbet, sıla duygu ve düşünceleriyle halk şiirine daha bir önem ve ağırlık verir. Daha çok dinî ve millî konularda şiirler yazan Kayıkçı’nın, “Havanın, suyun, toprağın safiyetini; vatan, millet ve bayrak sevgisini, ancak halk şâirlerimizin mısralarında bulabiliriz. Bunun içindir ki halk şâirlerini gün ışığına çıkarmak, onları dinlemek, anlamak ve anlatmak millî bir vazife addedilmelidir” (Kayıkçı 1991: 32) ifadesi, Ziya Paşa’nın Şiir ve İnşa adlı eserindeki söylemlerini hatırlatır.

Ve Millet Destanı Yazdı adlı kitabında 15 Temmuz 2016 darbe girişimiyle ilgili şiir ve deneme yazılarına yer vermiştir (Kayıkçı 2019:13- 469). Yaş 65 Yolun Yarısı Eder adlı eserinde ise çeşitli konularda deneme yazıları ve destan başta olmak üzere birçok halk şiiri tarzı deyişleri bulunmaktadır (Kayıkçı 2012).

Hamsiye yazdığı türküde “Âşık Veysel’e: Benim de sadık yârim mercan gözlü hamsidir” (Duman 1995: 155) diyerek atıfta bulunur. Duman, burada âşığın bahsi geçen eserden alıntılayarak bir koşma ve hamsiyi konu alan türküsüne çalışmasında yer verir. Âşığın dili sade ve anlaşılırdır. Şiirin yanı sıra roman, inceleme, tarih, deneme, din gibi birçok farklı alanda, 40 bin sayfayı aşan miktarda yazı kaleme alan ve yayımlanmış 49 eseri olan Ali Kayıkçı hakkında, yüksek lisans ve doktora tezi düzeyinde henüz bir çalışma yapılmamıştır.

Kaynakça

Çakır, Emine (2019). Ali Kayıkçı, 1946 Trabzon/ Maçka doğumlu, emekli memur, âşık. [20 Temmuz 2019 tarihinde Emine Çakır ile yapılan görüşme kaydından alınmıştır].

Duman, Mustafa (1995). Trabzon Halk Şairleri. İstanbul: Anadolu Sanat Yay.

Işık, İhsan (2006). Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi. C.5. Ankara: Elvan Yay. 

Kayıkçı, Ali (1991). Samsunlu Halk Şairleri ve Âşıkları. Samsun: Samsun Gazeteciler Cemiyeti Yay.

Kayıkçı, Ali (2012). Yaş 65 Yolun Yarısı Eder 1-2. Samsun: Güven Ofset Matbaacılık.

Kayıkçı, Ali (2018). Samsunlu Şairler ve Yazarlar Ansiklopedisi. Samsun: ht Matbaa. 

Kayıkçı, Ali (2019). Ve Millet Destanı Yazdı. 4. Basım. Samsun: ht Matbaa.

Kayıkçı, Ali (2019). Pontus Üstüne (Basından Seçmeler). 2. Basım. İhlâs Gazetecilik A. Şti Matbaa Tesisleri. İstanbul: Sam-Med Yay. 

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. EMİNE ÇAKIR
Yayın Tarihi: 02.09.2019
Güncelleme Tarihi: 05.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Adım Adım- / İstanbul1972Şiir
Kan Pıhtısı 1- / İstanbul1974Şiir
Kan Pıhtısı 2- / İstanbul1974İnceleme
İhracat- / İstanbul1974İnceleme
İslama Göre Evlilik ve Mahremiyetleri 1Şelale Yay / İstanbul1977Deneme
İslama Göre Evlilik ve Mahremiyetleri 2Şelale Yay / İstanbul1978Deneme
Çeyrek AsırHergün Gazete / İstanbul1978Roman
Çile ve HuzurTürkiye Gazetesi / İstanbul1982Roman
Onbuçuk AtaliTürkiye Gazetesi / İstanbul1983Hikâye
Bir Elmanın YarısıSamsun Gürses Gazetesi / -1983Roman
FidanTürkiye Gazetesi / İstanbul1983Roman
Mondros’tan CumhuriyeteSamsun Gürses Gazetesi / -1983Şiir
Mert Irmağı İnsanları/Pontus’a darbeSamsun Gürses Gazetesi / -1984Roman
Halime Kız’ın Ahı- / İstanbul1985Roman
Çeyrek Asırdan SonraSamsun Gürses Gazetesi / -1985Roman
Hasret, İstanbulTürkiye Gazetesi / -1986Roman
Bir Buket HaberTürkiye Gazetesi Bölge Haberleri / -1981-1989Roman
Bir Buket Haber 2Türkiye Gazetesi Bölge Haberleri / -1990-1991Diğer
Samsunlu Halk ŞairleriSamsun Gazeteciler Cemiyeti / Samsun1991Diğer
İşte İnsan 1Mert Kültür Merkezi Yay, / Samsun1996Diğer
Samsun’da Kültür Sanat 1Samsun Haşet Kitabevi / -1998Diğer
Samsun’da Kültür Sanat, 2Samsun Haşet Kitabevi / -1998Diğer
İşte İnsan 2Samsun Haşet Kitabevi / Samsun1999Diğer
Mahalleden Bölgeye Samsun 1amsun Gürses Gazetesi Yay / Samsun2000Diğer
Mahalleden Bölgeye Samsun 2Samsun Gürses Gazetesi Yay / Samsun2001Diğer
Pontus ÜstüneSamsun Gürses Gazetesi Yay / Samsun2003Diğer
Güldede ve Gül ÇocuklarMesaj Gazetesi / İstanbul2004Roman
Samsunlu Şairler ve Yazarlar- / Samsun2005Antoloji
Türk Destanları- / Samsun2006Şiir
Samsun’un Manevi Mimarları- / Samsun2008Antoloji
5 Yıldız 55 Yıldızlı, TC Kimlikli SamsunDemokrasinin Müdafii Gazete Yay. / Samsun2010Diğer
Samsunlu Şairler ve Yazarlar AnsiklopedisiMedeniyet Gazetesi Yay. / Samsun2011Antoloji
Yaş 65 Yolun Yarısı Eder 1-Köşe Yazısı Konulu- / -2012Deneme
Yaş 65 Yolun Yarısı Eder/2- / Samsun2012Deneme
Yaş 65 Yolun Yarısı Eder/3- / Samsun2012Deneme
Hem Okudum Hem de Yazdım/1- / Samsun2012Deneme
Samsunlu Şairler ve Yazarlar AnsiklopedisiSAY-DER Yay. / -2013Antoloji
Hem Okudum Hem de Yazdım/2- / Samsun2015Deneme
Hem Okudum Hem de Yazdım/3- / Samsun2015Deneme
Sen Destanı Yazdın Ben de Teröre Karşı Gazi ve Şehidlerimizin Kahramanlık Destanları Konulu 55 Köşe Yazısı-Şiir.- / Samsun2016Şiir
Samsunlu Şairler ve Yazarlar Ansiklopedisi- / Samsun2016Antoloji
Sen Destanı Yazdın Ben de Teröre Karşı Gazi ve Şehidlerimizin Kahramanlık Destanları Konulu 88 Köşe Yazısı-Şiir.- / Samsun2016Şiir
Ve Millet Destanı Yazdı Dün’Âlem de Gördü-Darbeye Karşı Türk Milletinin Demokrasi Destanı Konulu Köşe Yazısı-Şiirler- / Samsun2016Deneme
Sen Destanı Yazdın Ben de Teröre Karşı Gazi ve Şehidlerimizin Kahramanlık Destanları Konulu 99 Köşe Yazısı-Şiir- / Samsun2017Deneme
Ve Millet Destanı Yazdı Dün’Âlem de Gördü-Darbeye Karşı Türk Milletinin Demokrasi Destanı Konulu Köşe Yazısı-Şiirler- / Samsun2017Deneme
Ve Millet Destanı Yazdı Dün’Âlem de Gördü-Darbeye Karşı Türk Milletinin Demokrasi Destanı Konulu 85 Köşe Yazısı-Şiirler- / Samsun2016Deneme
Samsunlu Şairler ve Yazarlar Ansiklopedisiht Matbaa / Samsun2018Antoloji
Ve Millet Destanı Yazdı Dün’Âlem de Gördü-Darbeye Karşı Türk Milletinin Demokrasi Destanı Konulu 19 Köşe Yazısı-ŞiirlerSamsun / -2019Deneme
Samsunlu Şairler ve Yazarlar Ansiklopedisiht Matbaa / Samsun2019Antoloji

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1FEVZÎ, Kırımî Damadı Ahmed Fevzî Efendid. ? - ö. 1745-46Doğum YeriGörüntüle
2ÂKİF, Âkif Efendid. 1837-38 - ö. 1898-99Doğum YeriGörüntüle
3MÜDERRİS, Yahya Efendi, Beşiktaşlı Şeyh Yahya Efendid. 1495 - ö. 1571Doğum YeriGörüntüle
4FEVZÎ, Kırımî Damadı Ahmed Fevzî Efendid. ? - ö. 1745-46Doğum YılıGörüntüle
5ÂKİF, Âkif Efendid. 1837-38 - ö. 1898-99Doğum YılıGörüntüle
6MÜDERRİS, Yahya Efendi, Beşiktaşlı Şeyh Yahya Efendid. 1495 - ö. 1571Doğum YılıGörüntüle
7FEVZÎ, Kırımî Damadı Ahmed Fevzî Efendid. ? - ö. 1745-46MeslekGörüntüle
8ÂKİF, Âkif Efendid. 1837-38 - ö. 1898-99MeslekGörüntüle
9MÜDERRİS, Yahya Efendi, Beşiktaşlı Şeyh Yahya Efendid. 1495 - ö. 1571MeslekGörüntüle
10FEVZÎ, Kırımî Damadı Ahmed Fevzî Efendid. ? - ö. 1745-46Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11ÂKİF, Âkif Efendid. 1837-38 - ö. 1898-99Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12MÜDERRİS, Yahya Efendi, Beşiktaşlı Şeyh Yahya Efendid. 1495 - ö. 1571Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13FEVZÎ, Kırımî Damadı Ahmed Fevzî Efendid. ? - ö. 1745-46Madde AdıGörüntüle
14ÂKİF, Âkif Efendid. 1837-38 - ö. 1898-99Madde AdıGörüntüle
15MÜDERRİS, Yahya Efendi, Beşiktaşlı Şeyh Yahya Efendid. 1495 - ö. 1571Madde AdıGörüntüle