Madde Detay

Asıl adı Ârif olan ve yine bu mahlasla şiirler yazan şair, Mevkûfâtçı Ârif Bey (Kurnaz-Tatçı 2001: 606) sanıyla tanındı. İstanbulludur. Küçük tezkirecilik görevinden azledildikten sonra vefat eden Nesîbâ Efendi’nin kardeşi olan (Çınarcı 2007: 81) Sâlih Efendi’nin oğludur. Önceleri bazı kalemlerde (Şemseddin Sâmî 1316: 3041), sonra Mektûbî Kalemi’nde daha sonra Âmedî odasında memurluk yaptı. Arapça'yı çok iyi derecede bilmesi ve konuşması sebebiyle bu memuriyetleri sırasında Arapça mütercimi olarak da görev aldı (Çınarcı 2007: 81). Beş on sene sonra 1236/1820-21 yılı atamalarında kalemdeki görevinden azledildikten sonra Müftî-zâde Hüseyin Paşa’nın ölümü üzerine ondan geriye kalan malları zapt etme göreviyle yola çıktı ve altı ay sonra 1238/1822-23 yılında Kayseri’de bulunduğu sırada vefat etti (Şemseddin Sâmî 1316: 3041; Çiftçi yty: 281). Tuhfe-i Nâ’ilî’ye (Kurnaz-Tatçı 2001: 606) göre Sicill-i Osmânî’de (Mehmed Süreyyâ 1308: 369) şairin ölüm tarihinin 1239/1823-24 olarak gösterilmesi yanlıştır. Kayseri’de Şeyh Efendi Camisi'nin bitişiğinde bulunan Şeyh İbrahim Tennûrî’nin mezarının yakınlarına defnedildi. Aynî’nin “Cennetü’l-Me’vâ’yı Ârif Beg Efendi kıldı cây” mısrası şairin vefatına tarihtir.

Ârif Hikmet Bey (Çınarcı 2007: 81), şairin Dîvânçe’si olduğu bilgisini vermektedir.

Çınarcı, M. Nuri (hzl.) (2007). Şeyhülislam Ârif Hikmet Bey’in Tezkîretü’ş-Şu’arâ’sı ve Transkripsiyonlu Metni. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi.

Çiftçi, Ömer (hzl.) (yty). Fatîn Davud, Hâtimetü’l-Eş’âr. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10736,metinpdf.pdf?0 [erişim tarihi: 07.09.2014].

Mehmed Süreyyâ (1308). Sicill-i Osmânî Yâhûd Tezkîre-i Meşâhîr-i Osmâniyye. C. IV. İstanbul: Matbaa-i Âmire.

Şemseddin Sâmî (1316). Kâmusu’l-A’lâm. C. 4. İstanbul: Mihran Matbaası.

Kurnaz Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmet Nail Tuman, Tuhfe-i Nâ’ilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C. 2. Ankara: Bizim Büro Yay.

Gazel

Sînem hayâl-i mihr-i ruhundan ferâğı var

Kâşânedir ki kendi odundan çerâğı var

Turmaz solarsa n’ola fezâ-yı muhabbeti

Sakkâ-yı kalb-i dîde gibi bir yamağı var

Meclisde bûse virdigin ağyâra dün gice

Bir bir tuyuldu süfrelerinde kulağı var

İtdi dirîğ îd-i visâlinde la‘lini

Şehr-i safâda bâdeye bayram yasağı var

Ârif hemîşe puhtedir eş‘âr-ı dil-keşin

Beyt-i tabîatında ma‘ârif ocağı var

(Çiftçi, Ömer (hzl.) (yty). Fatîn Davud, Hâtimetü’l-Eş’âr. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10736,metinpdf.pdf?0 [erişim tarihi: 07.09.2014]. 281.)