AYŞE BERK

(d. 1874 / ö. 1953)
?
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Ayşe Berk olan şâir 1874 yılında Sivas'ın Şarkışla ilçesine bağlı Kayalıyokuş mahallesinde dünyaya gelmiştir. Atatürk'e hitaben yazdığı destanın dizelerinde "Ben bir kolsuz Serdarî'nin kızıyım / Ak kağıt üzerinde kara yazıyım" (Turan vd. 2014: 64) diyerek ailesini de tanıtır. Babası Şarkışla'nın meşhur âşıklarından Hacı Serdarî'dir. Yörede Çolak Hacı olarak da bilinen Serdarî'nin üçüncü kızıdır. Diğer kızları Nafel ve Emine şiirle ilgilenmez. Gaziosmanpaşa Kaymakamlığı ve Erzurum Vali Yardımcılığı görevlerinde bulunan Ekrem Berk'in babaannesidir. Herhangi bir tahsili yoktur. Çocukluğu ciddi maddi sorunlarla geçer. Henüz çocuk sayılabilecek yaşta Şeyh Ahmet (Şeyh Ağa) ile evlendirilir. Evlenmeye rızası yoktur ancak babasının sözüne karşı gelemez. Evliliği süresince de rahat etmez. Üç erkek ve iki kız olmak üzere beş çocuğu dünyaya gelir. Tahsili olmamasına rağmen zeki, öngörü sahibi, konuları iyi analiz edebilen bir kişidir. Beş çocuğundan çok sayıda torun sahibi olan Ayşe Berk, 1953 yılında vefat eder (Kaya 2009: 373; Yıldız 2003: 376; Özdemir 1997: 82; Cunbur 2011; Aslanoğlu 2006: 209; Aslanoğlu 185: 25).

Ayşe Berk'in şiire ilgi duymasında babasının bir âşık olmasının çok büyük etkisi olur. Okuma yazması olmadığı için şiirlerini irticalen söyler. Geleneğin pek çok unsurunu haiz değildir. Şiirlerinde mahlas kullanmaz. Saz çalamayan Ayşe Berk'in herhangi bir ustası da yoktur. Şiir ile babası sayesinde tanıştığı için en çok Hacı Serdarî'den etkilenir. Şiirlerinin konu kadrosu geniş olmakla birlikte daha çok dert, sıkıntı ve yakınmalarının yer aldığı şiirleri mevcuttur. Şiirlerinin nazım birimi dörtlüktür. Hecenin en çok 11'li kalıbını tercih eder. Koşma, semai ve destan kullandığı nazım şekilleri; dertlenme ve öğütleme ise en sık başvurduğu nazım türleridir. Şairle ilgili bugüne kadar kitap hacminde müstakil herhangi bir çalışma yapılmamıştır.

Kaynakça

Aslanoğlu, İbrahim (1985). Söz Mülkünün Sultanları. İstanbul: Erman Yayınevi.

Aslanoğlu, İbrahim (2006). Sivas Meşhurları. C. 1. Sivas: Sivas Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yay.

Cunbur, Müjgân (2011). Osmanlı Dönemi Türk Kadın Şairleri. Ankara: TÜRKKAD Yay.

Kaya, Doğan (2009). Sivas Halk Şâirleri. C. 5. Sivas: Önder Matbaacılık.

Özdemir, Ahmet (1997). Şarkışlalı Âşık Serdarî ve Yöre Halk Şâirleri. İstanbul: Kuşak Ofset Matbaacılık.

Turan, Fatma Ahsen, Reyhan Gökben Saluk, Özlem Ünalan (2014). Geçmişten Günümüze Sazda ve Sözde Usta Kadınlar. Ed. Nezahat Özcan. Ankara: Gazi Kitabevi.

Yıldız, Alim (2003). Sivaslı Şâirler Antolojisi. İstanbul: Sivaslılar Vakfı Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ UĞUR BAŞARAN
Yayın Tarihi: 17.12.2018
Güncelleme Tarihi: 05.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1HASGÜL, Hasan Hüseyin Erimd. 1945 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2OSMAN AKTAŞd. 1942 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3CENNET TAŞPINARd. 1866 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Mehmet Asaf Borsacıd. 20 Ekim 1874 - ö. 1961Doğum YılıGörüntüle
5ÂGÂHÎ, Veliyüddind. 1874 - ö. 1916Doğum YılıGörüntüle
6ÂTIF, Hasan Âtıf Karaderelid. 1874-1875 - ö. 04.04.1945Doğum YılıGörüntüle
7ALİ, Ali Süleymanovd. 1870 - ö. 1953Ölüm YılıGörüntüle
8Orhan Buriand. 18 Mart 1914 - ö. 5 Mayıs 1953Ölüm YılıGörüntüle
9NAİLÎ, Naild. 1884 - ö. 1953Ölüm YılıGörüntüle
10GÖK ŞENER, Şener Gökd. 01.01.1954 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11ALİ, Ali Rıza Kayad. 1941 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12KIRBIYIK, Ali Afkar Kırbıyıkd. 1874 - ö. 07.10.1936Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13DERVİŞ KEMAL, Kemal Özcand. 1930 - ö. 25.04.2015Madde AdıGörüntüle
14ALİYİ SIDDIKİd. 1971 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15ASRÎ, Haluk Çağdaşd. 1951 - ö. ?Madde AdıGörüntüle