Madde Detay

İstanbul’da dünyaya geldi. Bir süre müzikle ilgilendi. İstanbul Bilgi Üniversitesi Karşılaştırmalı Edebiyat Bölümünden mezun oldu. İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kültürel İncelemeler yüksek lisans programını “Oğuz Atay'da Yazarlık Kurumunun İflası ve Edebi İntihar” başlıklı teziyle tamamladı. Oğuz Hazel Heughen bursuyla 2006’da Edinburgh Üniversitesi’ndeki Modernizm-Postmodernizm Programı’na katıldı. Lisans öğrenimi gördüğü yıllarda tiyatroyla ilgilendi, oyun yazarlığı ve dramaturgluk yaptı. Aynı zamanda amatör gruplara şiir, tiyatro ve roman tarihi dersleri verdi. Fasulyenin Bildiği (2007) adlı ilk öykü kitabı ile 2007 Yaşar Nabi Nayır Öykü Ödülü’ne lâyık görüldü. Hah, (2014) adlı İkinci öykü kitabıyla 2014 Avrupa Birliği Edebiyat Ödülü’nü kazandı.

Çağdaş Türk öykücülüğünün başarılı kalemlerinden biri olan Birgül Oğuz’un öykü, deneme ve çevirileri; Varlık, Notos Öykü, Dünyanın Öyküsü, İzafi, Duvar, Remzi Kitap, Radikal Kitap, Roman Kahramanları, Parşömen, Birikim ve Felsefe Logos gibi süreli yayınlarda yayımlanmıştır. Yazma eyleminin bir şeyler eklemek değil, boşlukları doldurmak olduğuna inanan Oğuz, Fasulyenin Bildiği  (2007) adlı ilk öykü kitabında okuru görünen ve görünmeyen dünya arasında dolaştırır. Irmak Zileli, bu kitap ekseninde şu değerlendirmeyi yapmıştır: “Birgül Oğuz, sizi gerçeküstü olana da dokundurtuyor Fasulyenin Bildiği adlı kitabında.

Küçük hikâyeler anlatıyor Birgül Oğuz. Büyük dramları, insanlığın korkunç belalarını değil. Ya da şöyle demeli, o belaları ince ince hissettiriyor size. Toplumdan itilmişliği, yabancılığı, toplumların kendinden olmayana karşı acımasızlığını, insanların kendini var etme mücadelesini… Bütün bunları ve daha fazlasını, ‘bir tek günde’, ‘bir anda’, bir gülümsemede, bir iç çekişte, bir meleğin kanatlarındaki kirde; gerçeğin de gerçeküstünün de o ince ayrıntılarında, küçük sözlerle anlatıyor Birgül Oğuz. Satır aralarında saklı olan önemli sözler gibi duruyor orada hikâyeler. (...) Oğuz kısa öyküler yazıyor. Kurduğu cümleler gibi, basit, sade ama derinlikli… Bu öyküleri okurken kimi yerde heyecanlanıyorsunuz, nereye varacağını, sonucun ne olacağını merak ediyorsunuz. Ama bu sizin için bir yanılgı yaratacaktır. Sakın sonuç beklemeyin bu öykülerden. O sadece işaret ediyor. Yabanlığa, acımasızlıklara, kayıplarımıza, kimi değerlere, kendi küçük penceresinden geniş ufuklara bakar gibi dokunuyor sadece. Size de bir anlığına olsun o pencerenin öteki kanadından bakmak düşüyor.” (Zileli 2007).

Yazara Avrupa Birliği Edebiyat Ödülü’nü kazandıran Hah (2014) novella ya da serbest roman olarak görülebilir. Aslankara kitap için “Birgül’ün, felsefeye bandırılmış şiire benzer anlatı kurduğu görülüyor. Tek kişilik ama çoksesli bir oyun metni gibi… İşte “Hah”, iki seslem arasına sığışmış nefesçik olmalı, sıkışıp kalmış insanın çıkışsızlığı, çözümsüz kalakalışı… Öykü evrenlerini toplumdaki ‘ölüm törenleri’ içinden geçerek kuran yazar, anlamsal ilinekleri bize buldurup kavramsallığa varmamızın da önünü açıyor bu tür bağlamlı öykülerinde; ‘…bizi kardeş kılan ve bir arada tutan yasanın nasıl da dağılgan bir kimya olduğunu’ (24, 25) göstererek… Yüksek soyutlayım, dönüştürüm eşliğindeki dil egemenliği, bunları tersyüz edip kullanırken yayıp dağıtma, toparlayıp ulama, öğeleri işlevlendirme, şerbeti yerinde bir öykü okumaya gark ediyor insanı.” (Aslankara 2015) değerlendirmesini yapmıştır. Kitaptaki metinlerin dili; James Joyce, Özge Dirik, Leyla Erbil, Ahmet Arif, Nâzım Hikmet gibi sanatçılardan alıntılar ve göndermeler donanımlı bir okurun gerekliliğine işaret etmektedir. Birgül Oğuz’un Hah ile kurguya şiir taşıdığını belirten Asuman Kafaoğlu Büke ise “Hah (2014) adlı üç öyküden oluşan kitabında Birgül Oğuz, ölümle sarsılmış bir süreci anlatır. Oğuz’un öykülerinde kurgusal olay örgüsü yoktur. Onun yerine yazar soyutlama içinde ele aldığı karakter aracılığıyla duygulara odaklanır. Öykülerinde ölümü ve ölümlü bir yas sürecini ama en çok da bu acıyla baş etmek için düşünmeden zaman geçirme sürecini anlatır. Tematik öyküler olmasa da sahip olmak ve kaybetmek ikilemi temelinde ele alınır ölüm; sahiplenme ve kaybetme dengesi de öykülerin duygusal merkezini oluşturur. “ (Kafaoğlu Büke 2015) değerlendirmesini yapmıştır.

Yas izleği etrafında dönen Hah’ta şiirsellikle düzyazı arasında salınan metinler yer almaktadır. Kelimeleri değiştirip dönüştürebilen yazar, kitaptaki metinlerin bu yönü hakkında şunları dile getirmiştir: “ Hah’ı yazarken, bir yazın türü olarak ‘öykü’yü düzyazıyla şiir arasında mutant bir mekân ve imkân olarak görüyordum (Öykünün tek tanımı bu olamaz elbette. Aslında her öykü yeni bir öykü tanımı da getirir. Bunun nedeni öykünün hem fazla katı/sıkı hem de fazla esnek bir form olmasıdır belki). ‘Melez’ sözcüğünü özellikle kullanmıyorum, Hah’taki öykülerin melezliktense değil mutantlığa yatkın olduğunu düşünüyorum çünkü. Zira düzyazı ve şiirden bir karışım çıkmaz bence, olsa olsa bir mutant çıkar. Tabii bunda riskli bir yan da var: Zira hangimiz denizden çektiğimiz mutant bir balığı yemek isteriz?” (Duman 2015).