Madde Detay
Birgül Oğuz
(d. 1981 / ö. -)
Yazar
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
İstanbul’da dünyaya geldi.
Bir süre müzikle ilgilendi. İstanbul Bilgi Üniversitesi Karşılaştırmalı
Edebiyat Bölümünden mezun oldu. İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü Kültürel İncelemeler yüksek lisans programını “Oğuz Atay'da Yazarlık
Kurumunun İflası ve Edebi İntihar” başlıklı teziyle tamamladı. Oğuz Hazel
Heughen bursuyla 2006’da Edinburgh Üniversitesi’ndeki Modernizm-Postmodernizm
Programı’na katıldı. Lisans öğrenimi gördüğü yıllarda tiyatroyla ilgilendi,
oyun yazarlığı ve dramaturgluk yaptı. Aynı zamanda amatör gruplara şiir,
tiyatro ve roman tarihi dersleri verdi. Fasulyenin Bildiği (2007)
adlı ilk öykü kitabı ile 2007 Yaşar Nabi Nayır Öykü Ödülü’ne lâyık görüldü. Hah, (2014) adlı İkinci öykü kitabıyla 2014 Avrupa Birliği Edebiyat Ödülü’nü kazandı.
Çağdaş Türk öykücülüğünün
başarılı kalemlerinden biri olan Birgül Oğuz’un öykü, deneme ve çevirileri; Varlık, Notos
Öykü, Dünyanın Öyküsü, İzafi, Duvar, Remzi
Kitap, Radikal Kitap, Roman Kahramanları, Parşömen, Birikim ve Felsefe
Logos gibi süreli yayınlarda yayımlanmıştır. Yazma eyleminin bir
şeyler eklemek değil, boşlukları doldurmak olduğuna inanan Oğuz, Fasulyenin
Bildiği (2007) adlı ilk öykü kitabında okuru görünen ve görünmeyen
dünya arasında dolaştırır. Irmak Zileli, bu kitap ekseninde şu değerlendirmeyi
yapmıştır: “Birgül Oğuz, sizi gerçeküstü olana da dokundurtuyor Fasulyenin Bildiği adlı kitabında.
Küçük hikâyeler anlatıyor Birgül Oğuz. Büyük dramları, insanlığın korkunç belalarını
değil. Ya da şöyle demeli, o belaları ince ince hissettiriyor size. Toplumdan
itilmişliği, yabancılığı, toplumların kendinden olmayana karşı acımasızlığını,
insanların kendini var etme mücadelesini… Bütün bunları ve daha fazlasını, ‘bir
tek günde’, ‘bir anda’, bir gülümsemede, bir iç çekişte, bir meleğin
kanatlarındaki kirde; gerçeğin de gerçeküstünün de o ince ayrıntılarında, küçük
sözlerle anlatıyor Birgül Oğuz. Satır aralarında saklı olan önemli sözler gibi
duruyor orada hikâyeler. (...) Oğuz kısa öyküler yazıyor. Kurduğu cümleler
gibi, basit, sade ama derinlikli… Bu öyküleri okurken kimi yerde
heyecanlanıyorsunuz, nereye varacağını, sonucun ne olacağını merak ediyorsunuz.
Ama bu sizin için bir yanılgı yaratacaktır. Sakın sonuç beklemeyin bu öykülerden.
O sadece işaret ediyor. Yabanlığa, acımasızlıklara, kayıplarımıza, kimi
değerlere, kendi küçük penceresinden geniş ufuklara bakar gibi dokunuyor
sadece. Size de bir anlığına olsun o pencerenin öteki kanadından bakmak
düşüyor.” (Zileli 2007).
Yazara Avrupa Birliği Edebiyat Ödülü’nü
kazandıran Hah (2014) novella ya da
serbest roman olarak görülebilir. Aslankara kitap için “Birgül’ün, felsefeye
bandırılmış şiire benzer anlatı kurduğu görülüyor. Tek kişilik ama çoksesli bir
oyun metni gibi… İşte “Hah”, iki seslem arasına sığışmış nefesçik olmalı,
sıkışıp kalmış insanın çıkışsızlığı, çözümsüz kalakalışı… Öykü evrenlerini
toplumdaki ‘ölüm törenleri’ içinden geçerek kuran yazar, anlamsal ilinekleri
bize buldurup kavramsallığa varmamızın da önünü açıyor bu tür bağlamlı
öykülerinde; ‘…bizi kardeş kılan ve bir arada tutan yasanın nasıl da dağılgan
bir kimya olduğunu’ (24, 25) göstererek… Yüksek soyutlayım, dönüştürüm
eşliğindeki dil egemenliği, bunları tersyüz edip kullanırken yayıp dağıtma,
toparlayıp ulama, öğeleri işlevlendirme, şerbeti yerinde bir öykü okumaya gark
ediyor insanı.” (Aslankara 2015) değerlendirmesini yapmıştır. Kitaptaki
metinlerin dili; James Joyce, Özge Dirik, Leyla Erbil, Ahmet Arif, Nâzım Hikmet
gibi sanatçılardan alıntılar ve göndermeler donanımlı bir okurun gerekliliğine
işaret etmektedir. Birgül Oğuz’un Hah
ile kurguya şiir taşıdığını belirten Asuman Kafaoğlu Büke ise “Hah (2014) adlı üç öyküden oluşan
kitabında Birgül Oğuz, ölümle sarsılmış bir süreci anlatır. Oğuz’un öykülerinde
kurgusal olay örgüsü yoktur. Onun yerine yazar soyutlama içinde ele aldığı
karakter aracılığıyla duygulara odaklanır. Öykülerinde ölümü ve ölümlü bir yas
sürecini ama en çok da bu acıyla baş etmek için düşünmeden zaman geçirme
sürecini anlatır. Tematik öyküler olmasa da sahip olmak ve kaybetmek ikilemi
temelinde ele alınır ölüm; sahiplenme ve kaybetme dengesi de öykülerin duygusal
merkezini oluşturur. “ (Kafaoğlu Büke 2015) değerlendirmesini yapmıştır.
Yas izleği etrafında dönen Hah’ta
şiirsellikle düzyazı arasında salınan metinler yer almaktadır. Kelimeleri
değiştirip dönüştürebilen yazar, kitaptaki metinlerin bu yönü hakkında şunları
dile getirmiştir: “ Hah’ı yazarken, bir yazın türü olarak ‘öykü’yü
düzyazıyla şiir arasında mutant bir mekân ve imkân olarak görüyordum (Öykünün
tek tanımı bu olamaz elbette. Aslında her öykü yeni bir öykü tanımı da getirir.
Bunun nedeni öykünün hem fazla katı/sıkı hem de fazla esnek bir form olmasıdır
belki). ‘Melez’ sözcüğünü özellikle kullanmıyorum, Hah’taki
öykülerin melezliktense değil mutantlığa yatkın olduğunu düşünüyorum çünkü.
Zira düzyazı ve şiirden bir karışım çıkmaz bence, olsa olsa bir mutant çıkar.
Tabii bunda riskli bir yan da var: Zira hangimiz denizden çektiğimiz mutant bir
balığı yemek isteriz?” (Duman 2015).
Kaynakça
Aslankara, M. Sadık (2015). “Kitaplar
Adası. Cumhuriyet Kitap. S. 1307 (5.
3. 2015). s. 18.
Coşkun, İbrahim (2007). “’Fasulyenin
Bildiği’, Birgül Oğuz'dan Ödüllü Bir Öykü Kitabı”. Yedi İklim. C. 23. S. 254. s. 79.
Duman, Nurduran (2015) “Birgül Oğuz
ile Söyleşi”. https://www.artfulliving.com.tr/edebiyat/birgul-oguz-ile-soylesi-i-2650
[Erişim Tarihi: 15.10.2020]
Kafaoğlu Büke, Asuman (2015). “En Yeni
En Genç Yazarlar: Birgül Oğuz”. Notos
Öykü. S. 49. s. 32.
Lekesiz, Ömer (2008). “İki Bin Yedi’de
Öykü”. Eşik Cini. S. 13 (Ocak-Şubat
2008). s. 51-58. https://edebistan.com/oykuler/iki-bin-yedi-de-oyku
[Erişim Tarihi: 15.10.2020]
Pürselim, Mehmet Fırat (2013). “Birgül Oğuz’dan bir yas hikayesi, ‘Hah’”. Yeşil Gezete. https://yesilgazete.org/blog/2013/11/16/bir-yas-hikayesi/
[Erişim Tarihi: 15.10.2020]
S. E. (2008). “Kitaplık: Düşle dolan
boşluk”. Notos Öykü. S. 8. S. 136.
Varol, Kemal (tarihsiz). “Vah Yerine
Hah!”. http://kemalvarol.blogspot.com/2013/08/vah-yerine-hah.html
Zileli, Irmak (2007). “Kelimelerden
Sandallar”. Radikal Kitap. 07. 12.
2007. http://www.irmakzileli.com.tr/2008/12/26/kelimelerden-sandallar/
[Erişim Tarihi: 15.10.2020]
https://www.metiskitap.com/catalog/author/5489
[Erişim Tarihi: 15.10.2020]
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: İSA KOYUNCUYayın Tarihi: 26.10.2020Güncelleme Tarihi: 28.10.2020
Yayın Tarihi: 26.10.2020Güncelleme Tarihi: 28.10.2020
Güncelleme Tarihi: 28.10.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Fasulyenin Bildiği | Varlık Yayınları / İstanbul | 2007 | Hikâye |
Hah | Metis Yayınları / İstanbul | 2012 | Hikâye |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Nazan Öçalır | d. 1963 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Fikret Ürgüp | d. 23 Mayıs 1914 - ö. 8 Mart 1977 | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | ZÎVER, Ahmed Sâdık Zîver Paşa | d. 1793 - ö. 1862 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Emrah Serbes | d. 27 Ocak 1981 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | GÜLCANİ/OZAN OĞLU, Arif Gökçe | d. 1981 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | REFİKA TANRIVERDİ KIZI ALİSGANDAROVA | d. 1981 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Ülkü Tamer | d. 20 Şubat 1937 - ö. 01 Nisan 2018 | Meslek | Görüntüle |
8 | Naki Tezel | d. 6 Ağustos 1915 - ö. 24 Temmuz 1980 | Meslek | Görüntüle |
9 | Simay Özlü Diniz | d. 1982 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
10 | Semih Seyyid Dağıstanlı | d. 1944 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | Şükrü Erbaş | d. 7 Eylül 1953 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | Ali Ulaş Akalın | d. 23 Ocak 1980 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | GÜRBÜZ AZAK | d. 5 Temmuz 1938 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
14 | Birol Oğuz | d. 1957 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
15 | Cihan Oğuz | d. 18 Nisan 1963 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |