İsmail Bozkurt

(d. 24 Şubat 1940 / ö. -)
Mücahit, direnişçi, siyasetçi, yazar
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Türkiye Dışı)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Kıbrıs'ın Lârnaka kazasına bağlı Boğaziçi (Aytotoro) köyünde Hüseyin İsmail Bey ve Emine Hanım'ın altı çocuğundan en büyüğü olarak dünyaya geldi. Annesi ev hanımı idi, babası ise çiftçi, meyhaneci, otobüs işletmecisi ve bakkal olarak ailesinin geçimini sağladı. Baba tarafından soyları Aydın'a dayanır. İlk eğitimini köy ilkokulunda ve daha sonra Larnaka Türk Ortaokulu'nda tamamladı. 1958'de Mağusa Namık Kemal Lisesi'ni, 1962'de Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'ni bitirdi. Lise yıllarında, gizli direniş örgütü Türk Mukavemet Teşkilâtı'na (TMT) katıldı. Üniversitede Siyasal Bilgiler Fakültesi Kıbrıslı Öğrenciler Derneği'nin başkanlığını yürüttü. 1962'de üniversiteden mezun olunca Türk Cemaat Meclisi'nin "belediyeler müfettişliği" görevine getirildi. 1963 yılında EOKA'nın Türkleri topluca imha etmeye yönelik "Akritas" planını uygulamaya koyması üzerine, Türk Mukavemet Teşkilâtı (TMT) saflarında silahlı direnişe katıldı. 1964-1967 arasında Geçitkale-Boğaziçi bölgesini oluşturan köylerin "mücahit komutanı" olarak görev yaptı. Bu sırada Mücahit adlı haftalık bir gazete yayımladı. 1970'ten 1990 yılına kadar aktif olarak siyasetle igilendi. Siyasal yaşamı boyunca; 4 dönem miletvekilliği (1970-1990), Türk Cemaat Meclisi Başkanlığı (1973-1975), iki Kurucu Meclis Üyeliği (1975-1976 ve 1983-1985), Toplumcu Kurtuluş Partisi Genel Başkanlığı ve bu sıfatla Ana Muhalefet Liderliği (1983-1987) ve KKTC Turizm ve Kültür Bakanlığı (1985-1986) görevlerinde bulundu.

1995-2002 yılları arasında Doğu Akdeniz Üniversitesi bünyesinde bulunan Kıbrıs Araştırma Merkezi'nin başkanlığını, Kıbrıs Araştırmaları Dergisi'nin (Journal for Cyprus Studies) genel yayın yönetmenliğini yaptı. Kuruluşundan (1998) beri KIBATEK'in (Kıbrıs, Balkanlar, Avrasya Türk Edebiyatları Vakfı) başkanlığını yürütmekte olup dünyanın değişik yerlerinde, yaklaşık 30 edebiyat sempozyumu düzenlenmesini sağladı. 1998'de Türk dili, edebiyat ve çeviri dergisi Turnalar'ı çıkarmaya başladı. 2013'e kadar bu derginin genel yayın yönetmenliğini yürüttü. Merkezi Berlin'de bulunan PIAC (Permanent International Altaistic Conference/Daimî Altay Bilimleri Konferansı); Kültür Sanat Danışma Kurulu; KKTC Cumhurbaşkanlığı Danışma Kurulu Üyeliği yaptı. Kıbrıs Türk Edebiyatı ve Edebiyatçılar Derneği kurucu üyesi ve yönetim kurulu üyesi; bir dönem Genel Koordinatörlüğünü de yaptığı Beşparmak Düşünce Grubu ve birçok derneğin üyesidir. KKTC'de yayımlanan günlük gazetelerde, bazı dergi ve internet gazetelerinde köşe yazarlığı yaptı. Çok sayıda roman, hikâye, deneme, makale, gezi notları ve köşe yazıları yayımladı. Eserleri Rusça, Bulgarca, Sırpça, Makedonca ve Özbekçeye, Gagauz ve Azerbaycan Türkçesine çevrildi.

Rahme Hanım'la 1966'da evlendi ve biri kız üç çocukları (Günay, İdil, Orkun) oldu.

Roman, hikâye, deneme ve gezi yazarı olan İsmail Bozkurt, Kıbrıs Türklerinin Ada üzerindeki tarihî, sosyal ve kültürel varlıklarını, yaşanan çatışma ve savaşların yansımalarıyla birlikte, romanlarında dile getirdi. Yusufçuklar Oldu mu? (1991), Mangal (1995), Bir Gün Belki (2003), Bir Gecede (2005) ve Kaza (2016) adlı romanlarında millî bilinçle hareket eden, içinde bulunduğu şartlarda bireysel çatışmaları kadar toplumsal krizleri de derinlemesine hisseden karakterlere yer verdi. 1950'li ve 1960'lı yıllarda Rumların Türklere yönelik çeşitli şiddet hareketleri karşısında Türk Mukavemet Teşkilâtı (TMT) tarafından yürütülen savunma ve varoluş mücadelesine dair ayrıntıları, eserlerinde güçlü bir biçimde işledi. TMT içindeki aktif görevi sırasında yaşadığı olaylar, yazdıklarına yansıdı. Yazma amacı, Kıbrıs Türk halkında gördüğü "ciddi boyutta yurttaşlık bilinçsizliği, bilinç bulanıklığı ve toplumsal bellek yitimi"ne engel olmak ve bunun için yaşadığı, tespit ettiği gözlem ve düşüncelerini toplumsal belleğe kazandırmaktır.

Dil ve üslup açısından Türkiye Türkçesi ile Kıbrıs Türk Ağzı arasında orta bir yol izleyerek eserlerinin Türkçe konuşulan tüm ülkelerde okunabilmesini sağladı. Kıbrıs Türklerinin kullandığı kelime, deyim ve atasözleri ile argo ifadeleri kullanarak realist, canlı, renkli bir üslup ortaya koydu. Ada üzerindeki Türkçenin kendine has nüanslarıyla yaşamasına hizmet etti.

Kaynakça

Fedai, Harid (1997). Başlangıcından Günümüze Kadar Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi 9, Batı Trakya ve Kıbrıs Türk Edebiyatı. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, s. 410-413.

Demiryürek, Meral. KKTC'de İsmail Bozkurt ile yüz yüze gerçekleşen bir dizi görüşme (Haziran-Temmuz-Ağustos 2018).

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. MERAL DEMİRYÜREK
Yayın Tarihi: 19.11.2018
Güncelleme Tarihi: 06.11.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Kızıl Meydanda Bir UçakCem Yayınevi / İstanbul1987Gezi Yazısı
Yusufçuklar Oldu Mu?Cem Yayınevi / İstanbul1991Roman
MangalGaleri Kültür Yayınları / Lefkoşa1995Roman
Puşkin'in AğacıZeytin Yayınları / Gazimağusa2001Deneme
Bir Gün BelkiCem Yayınevi / İstanbul2003Roman
Bir GecedeCem Yayınevi / İstanbul2005Roman
Bücür ile GölgeZeytin Yayınları / Lefkoşa2006Hikâye
Evliya Çelebi'nin İzinde Kuzey Kıbrıs SeyahatnamesiBengü Yayınları / Ankara2011Gezi Yazısı
Kıbrıs Türk Halkı'nın Siyaset Kurumu ÜzerineZeytin Yayınları / Lefkoşa2014Deneme
KazaAnahtar Ajans Yayınları / Lefkoşa2016Roman
Zirköy'den Mermertepe'ye Kıbrıs'ta Direniş ve Mücahitlik Yılları (1 Nisan 1955-1968 Baharı)İş Bankası Kültür Yayınları / İstanbul2017Hatıra
Beştulum'dan Zirköy'e Bir Kıbrıs Çocukluğu ve İlkgençliğiİş Bankası Kültür Yayınları / İstanbul2018Hatıra

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Özker Yaşind. 4 Ekim 1932 - ö. 6 Şubat 2011Doğum YeriGörüntüle
2Fadıl Oktayd. 1961 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3KÂMİL PAŞA, Kıbrıslı Mehmed Kâmil Paşad. 1832 - ö. 1913Doğum YeriGörüntüle
4CABBAR YURT/HOCA, Abdülcabbar Yurtd. 1940 - ö. 2000Doğum YılıGörüntüle
5DURAN, Duran Doğand. 01.07.1940 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Ali Yürükd. 18 Haziran 1940 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Nevzat Yalçınd. 1 Eylül 1926 - ö. 31 Ekim 2012MeslekGörüntüle
8Günerkan Aydoğmuşd. 1 Eylül 1949 - ö. ?MeslekGörüntüle
9İpek Nevra Bucakd. 11 Ocak 1952 - ö. ?MeslekGörüntüle
10Ali Hüseyin (Hüseyinzâde) Turand. 8 Mart 1864 - ö. 17 Mart 1940Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11Vasilisa Tukand. 1950 - ö. 2005Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12Hümaşah Vardard. 1920 - ö. 11 Ocak 2009Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13İSMÂİL DEDE EFENDİ, Hammâmî-zâded. 1778 - ö. 1846Madde AdıGörüntüle
14HATÂYÎ, Şâh İsmaild. 1487 - ö. 1524Madde AdıGörüntüle
15İsmail Hakkı Talasd. 1909 - ö. 27 Ağustos 1978Madde AdıGörüntüle