Madde Detay

Cafer Tan, 1891 yılında Tunceli’nin Hozat ilçesine bağlı Karaca köyünde dünyaya gelmiştir. Karabalılılar (Karabali) aşiretindendir. Annesi Derviş Cemal ocağındandır. Ailevi nedenlerle Dersim’den ayrılarak 1908'de Kayseri’nin Sarız ilçesine bağlı İncemağara köyüne yerleşmiştir. Burada okula başlayan Cafer Tan, eğitimini yarıda bırakarak tasavvufi çalışmalara ağırlık vermiştir. İki yıl okul eğitimi almasına rağmen orta yaşlarında ve kendi imkânlarıyla İngilizce ve Almancayı ihtiyacını karşılayacak kadar öğrenmiştir. Bunun dışında iyi derecede Arapça, Farsça ve Kürtçe bilmektedir. Yaşamının son yıllarını İncemağara köyündeki evinde geçirmiştir. 30 Ekim 1978 tarihinde İncemağara köyünde vefat ederek buraya defnedilmiştir (www.abbastan.com).

Cafer Tan, halk arasında “Caferi Gango” ya da “Gangozade Cafer Efendi” olarak tanınmaktadır. Şiirlerini genelde Cafer mahlasıyla yazmış ve bazen Cafer Tan mahlasını da kullanmıştır (www.abbastan.com). Ancak sonraki yıllarda daha çok Cafer Baba olarak anılmıştır (www.ozanlar.biz). Alevi Bektaşi öğretisini ailesinden ve Alevi dedelerden dinleyerek ve yaşayarak öğrenmiştir. Yaşadıklarını ve duygularını şiirlerinde açık bir dille anlatmıştır. Şiirlerinin tamamına yakını Hak, Hz. Muhammed, Hz. Ali, Hz. Hasan, Hz. Hüseyin ve Hacı Bektaş Veli üzerinedir. Çalışmalarını Kayseri dışında Adana'da da sürdürmüştür. Alevilikte özellikle Hacı Bektaş Veli öğretisinde var olan “Dört Kapı, Kırk Makam” anlayışını son derece titizlikle incelemiş ve bu konuda şiirler yazmıştır. Yaşadığı olaylar karşısında düşüncelerini şiire dökmesini bilen birisi olarak uğradığı haksızlıklara karşı da sesini yükseltmiştir. Zaman zaman o anki konuya göre şiirlerini doğaçlama söylemektedir. İlk dönem tasavvufa bağlı, Hz. Muhammed'i öven iki şiirinden sonra On İki İmamları anlatan düvaz imam şeklinde şiirlerine de rastlanır. Cafer Tan, şiirlerinin yanı sıra, Kuran-ı Kerim'i manzum olarak Türkçeye aktarmaya çalışmıştır (www.abbastan.com).

3 Ekim 1959 tarihinde yazdığı “İnsan Olmalı” adlı şiiri, ilk olarak 2001'de Yunus Emre Aylık Sanat, Kültür ve Edebiyat Dergisi'nde, Seyit Dursun Doğanay tarafından yayımlanmıştır. Davut Sulari, Âşık Mahzuni, Âşık Veysel, Daimî, Can Yücel, Yaşar Kemal vb. birçok halk şairi, yazar ve bilim insanı Cafer Tan’ı ziyaret etmiş ve ondan yararlanmıştır. Hasan Hayri Şanlı Dede, Cafer Tan’ın Kumru adlı bir şiir kitabı hazırlamaya çalıştığını ancak ömrünün vefa etmediğini aktarır (www.abbastan.com).