Madde Detay

Cemal Azmi Tellioğlu, Trabzon’un Akçaabat ilçesinde 1907’de doğmuştur. Annesi Fatma, babası İbrahim Tellioğlu’dur. İlkokul beşinci sınıftan ayrılan Tellioğlu, çok heves etmesine rağmen Rüşdiye Mektebine gidemez. Anne ve babası okutma imkânı bulamaz, Tellioğlu, on altı yaşında şiir yazmaya başlar. Âşık Garip ve Kerem gibi halk şairlerinin etkisinde yetişir. 1928 yılından ölümüne kadar sürekli olarak mahallî basında yazılar, şiirler fıkralar, hikâyeler ve makaleler yayımlar. Bütün yaşamı boyunca Akçaabat’tan ayrılmayan Tellioğlu, 1960 yılından sonra bazı gazetelerde günlük yazılar yazar. Gene gazetelerde romanları tefrika edilir. Cemal Azmi Tellioğlu’nun hocası Eyüb Sabri Lermioğlu’nun da teşvikiyle yazdığı şiirleri Trabzon ve Akçaabat’ta yayımlanan gazetelere verir. İlk şiiri 1920’de Trabzon’da yayımlanan Yeniyol Gazetesi’nde çıkar. İstanbul’da çıkan Yenigün Dergisi’nde de bazı şiirleri yayımlanır. Tellioğlu, değişik sosyal faaliyetlerde de bulunur. Türk Ocağı ve Halkevi’nde kâtiplik yapar. Akçaabat Sebatspor’un kurucuları arasında yer alır. Akçaabat gazetesinin yazı işleri Müdürlüğünü yapar. 1988’de Akçaabat Haber ve 1989 yılından ölümüne kadar Akçaabat Postası gazetelerinde yazar. Akçaabat’ta Orta Mahalle’de oturan Tellioğlu, 1 Ocak 1991 tarihinde vefat etmiştir (Yüksel 1993: 51; Duman 1995: 82; Trabzon 2006: 224-225).

Tellioğlu, Âşık Garip, Âşık Kerem gibi halk hikâyelerinin de tesirinde kalarak şiirler söylemeye başlar. Hece vezniyle yazdığı şiirlerde halk şiirinin koşma türüne uyan ürünler verir. Şiirlerin konuları sevgi, hayat, sosyal olaylardır. Güncel olaylarla ilgili taşlamalar da yazmıştır (Duman 1995: 82).

Cemal Azmi Tellioğlu şiirlerini; Bir Yobazın İç Yüzü ve Gurbet Yolcuları adlarıyla yayımlar. Şiirlerinden başka Trabzon gazetelerinde tefrika olarak “Sevmek Günah mı?”, “Çini Kız”, “Son Arzu”, “Mollanın Kızı”, “Hemşire Ayşe”, “Gönlümün Kadını”, “Seven Unutulur mu?”, “Almanya Sevdası” adlı romanları yayımlanmıştır (Duman 1995: 83). Ayrıca Tellioğlu’nun ölümünden az önce Mustafa Duman’a gönderir, o da çalışmasında yayımlar. Bu şiirlerin adları “Anne, Taşlama, Erzincan, Biz, Aksaçlı Şair” dır.

Tellioğlu, Akçaabat’ta yaşanan ilginç bir olayı Bir Yobazın İçyüzü adlı küçük bir manzumede dile getirerek 1949'da yayımlar. Bu kitap ülke çapında büyük yankılar uyandırır. Yüze yakın şiirini de Gurbet Yolcuları adlı bir kitapta toplar. Millî Mücadele yıllarındaki göç yıllarını konu alan anılarından başka mahallî konulardan oluşan roman denemelerini Trabzon’da çıkan çeşitli gazetelerde yayımlar. Çini Kız bunların en beğenileni olur. Halk gazetesinde şiirleri, Yeni Yol gazetesinde yazıları çıkar. İstikbal, Hizmet ve Sonhaber Gazeteleriyle İnan dergisinde de yazar, şiirlerini yayımlar (Yüksel 1993: 51). Almanya Sevdası romanı, Trabzon’da çıkan gazetelerde tefrika edilmiştir (Yüksel 1993: 51-52). Şiirlerinde mahlasa tesadüf edilmeyen âşık, dörtlük nazım birimi ve hece ölçüsünü kullanır.

Cemal Azmi Tellioğlu’nun gönderdiği kendi el yazısı mektup ve şiirler, Mustafa Duman’ın özel arşivindedir.