Madde Detay
Gülsüm Cengiz
(d. 12 Temmuz 1949 / ö. -)
Şair, yazar, öğretmen, gazeteci
(Çocuk Edebiyatı / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Isparta’nın Sütçüler ilçesinde doğdu. 1966’da İstanbul İlköğretmen Okulu'nu bitirdikten sonra 1966’dan 1980’e kadar Balıkesir ve İstanbul’da öğretmenlik yaptı. 1980’den sonra yayıncılık alanında çalışmaya başlayan Cengiz, 1988 yılında Demet Yayınları'nın kurucuları arasında yer aldı ve yöneticiliğini yaptı. Bu sırada Cumhuriyet ve Evrensel gazetelerinde köşe yazıları yayımlandı. Gazetecilik, radyo programcılığı, çocuk edebiyatı yazarlığı, şairlik gibi birçok kimliği bir arada taşıyan Cengiz, 2004-2015 yılları arasında Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Karşılaştırmalı Edebiyat Bölümü'nde öğretim görevlisi olarak çalıştı.
İlk şiirleri Varlık dergisinde 1983’te yayımlanmaya başlanan Cengiz’in şiirleri ileriki yıllarda Gösteri, Yazko Edebiyat gibi dergilerde çıkmıştır. İlk şiir kitabı Eylül Deyişleri ise 1987 yılında yayımlandı. 1940 kuşağı toplumcu gerçekçi kuşağın ideolojik ve estetik devamı olarak değerlendirilebilecek Cengiz, şiirlerinde toplumcu duyarlığın insanın evrensel sorunlarını, emekçilerin, ezilmişlerin, umutlarını ve kaygılarını dile getirmiştir. Şiirlerinde sloganist bir yapı sezilmemekle birlikte ezen-ezilen ilişkisinde ezilenden yana koyduğu belirgin tavırla protest bir hava vardır. Feminizm hareketi içinde aktif rol oynadığı bilinen Cengiz, şiirlerinde kadını bütün yönleriyle ele almış ve toplum hayatı içinde belirginleştirmeye çalışmıştır. Çocuk edebiyatı sahasında da eserler veren sanatçı toplumcu duyarlılığın sonucu olarak birçok şiirinde geleceği kuracak nesiller olarak çocuklara seslenmiştir. İngilizceden çocuk öykü ve masalları çevirmiştir. Şiirleri Romanca, Azerice, İbranice, İngilizce gibi birçok dile çevrilmiştir. İlk gençlik romanları da kaleme alan sanatçı şiirlerindeki toplumsal duyarlılığı romanlarında da devam ettirmiş, romanlarını aydın ve çağdaş bireyler yetiştirmek için bir araç olarak görmüştür.
Edebi çalışmalarına halen devam eden sanatçı birçok ödüle de layık görülmüştür: Erikler Çiçek Açıyor ile 1979 Politika gazetesi Özel Ödülü'nü, Kuşlar Kralı Kim Olacak adlı çocuk kitabı ile 1990 Sıtkı Dost Çocuk Edebiyatı Ödülü'nü, "Bir Kedinin Günlüğü" adlı çocuk öyküsüyle 1990 Türkiye Yayıncılar Birliği Ödülü'nü, "Makas Kesmez İğne Dikmez Olmasa Ellerimiz" adlı oyunu ile 1991 TOBAV ve Çankaya Belediyesi Gençlik Ödülü'nü, şiirleriyle 1995 yılı Truva Şiir Ödülü'nü, "Ayşe'nin Günleri" ile 1997 Eselsohr Dergisi Sıradışılık Ödülünü-Almanya, "Yaşamın İzindeki Kadınlar" adlı oyunu ile 2005 yılı Dil Derneği Kerim Afşar Ödülü'nü, şiirleriyle Azerbeycan'da şaire Mahsati Gencavi Ödülü'nü, "Kadınlar İçin Söylenmiştir" adlı araştırma-antoloji çalışmasıyla 2012 Oğuz Tansel Halk Bilim Ödülü'nü aldı.
Kaynakça
Sivri, Medine (2011). "Gülsüm Cengiz'in Şiirlerinde Mitlerin İzi". Şiirin Rüzgarında Masal Kuşunun Kanadında-Çocuk ve Gençlik Yazınında Gülsüm Cengiz Sempozyumu. haz. Ali Gültekin vd. İstanbul: Morpa Yayıncılık.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DOÇ. DR. TUBA IŞINSU İSEN DURMUŞYayın Tarihi: 01.08.2019Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Yayın Tarihi: 01.08.2019Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020
| Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
|---|---|---|---|
| Akdenizin Rengi Mavi | Evrensel Basım Yayın / İstanbul | 1997 | Şiir |
| Hepimiz Çevreciyiz | Gerçek Sanat Yayınları / İstanbul | 1997 | Tiyatro |
| Makas Kesmez İğne Dikmez Olmasa Ellerimiz | Gerçek Sanat Yayınları / İstanbul | 1997 | Tiyatro |
| Hayvanlarla Konuşan Çocuk | Say Yayınları / İstanbul | 1999 | Hikâye |
| Bir Dilim Ekmek İçin | Say Yayınları / İstanbul | 1999 | Hikâye |
| Bıcırık | Say Yayınları / İstanbul | 1999 | Hikâye |
| Arı ile Papatya | Say Yayınları / İstanbul | 1999 | Hikâye |
| Doğanın Öfkesi | Say Yayınları / İstanbul | 1999 | Hikâye |
| Damlacık | Say Yayınları / İstanbul | 1999 | Hikâye |
| Taş Devrine Yolculuk | Say Yayınları / İstanbul | 1999 | Hikâye |
| Çiçek ile Kirlikara | Say Yayınları / İstanbul | 1999 | Hikâye |
| Evdeki Altınlar | Say Yayınları / İstanbul | 1999 | Hikâye |
| Kente Gelen Çam Ağacı | Say Yayınları / İstanbul | 1999 | Hikâye |
| Doğum Günü Armağanı | Say Yayınları / İstanbul | 1999 | Hikâye |
| Bir Kedinin Günlüğü | Say Yayınları / İstanbul | 1999 | Hikâye |
| Kuşlar Kralı Kim Olacak | Say Yayınları / İstanbul | 1999 | Hikâye |
| Kırda Bir Yas Sabahı | Say Yayınları / İstanbul | 1999 | Hikâye |
| Başak'ın Çevre Günlüğü | Say Yayınları / İstanbul | 1999 | Hikâye |
| Şikayetçi Yusuf | ATP Yayıncılık / İstanbul | 2000? | Hikâye |
| Çiftçi ile Koca Ayı | ATP Yayıncılık / İstanbul | 2000? | Masal |
| İlk Av | ATP Yayıncılık / İstanbul | 2000? | Hikâye |
| Ormandaki Kulübe | ATP Yayıncılık / İstanbul | 2000? | Hikâye |
| Büyük Baba Pancarı Nasıl Çıkardı? | ATP Yayıncılık / İstanbul | 2000? | Hikâye |
| Büyük Konuşan Tavşan | ATP Yayıncılık / İstanbul | 2000? | Hikâye |
| Çilli Tavukla Allı Tavuk | ATP Yayıncılık / İstanbul | 2000? | Hikâye |
| Yeni Yıl Ağacı | ATP Yayıncılık / İstanbul | 2000? | Hikâye |
| Yardımcı Kirpiler | ATP Yayıncılık / İstanbul | 2000? | Hikâye |
| Küçük Kızla Yaban Kazları | ATP Yayıncılık / İstanbul | 2000? | Hikâye |
| Ayşe'nin Günleri | Evrensel Basım Yayın / İstanbul | 2001 | Roman |
| Perili Ev | Morpa Kültür Yayınları / İstanbul | 2002 | Hikâye |
| Gecenin Sürprizi | Morpa Kültür Yayınları / İstanbul | 2002 | Hikâye |
| Gecenin Sürprizi | Morpa Kültür Yayınları / İstanbul | 2002 | Hikâye |
| Bez Bebek | Mora Kültür Yayınları / İstanbul | 2002 | Hikâye |
| En Değerli Armağan | Morpa Kültür Yayınları / İstanbul | 2002 | Hikâye |
| Kafesinden Kaçan Maymun | Morpa Kültür Yayınları / İstanbul | 2002 | Hikâye |
| Sevdamız Çiçeklenir Zulada | Evrensel Basım Yayın / İstanbul | 2002 | Şiir |
| Yavru Kuşun Şarkısı | Morpa Kültür Yayınları / İstanbul | 2003 | Hikâye |
| Üç Elma Fidanı | Morpa Kültür Yayınları / İstanbul | 2003 | Hikâye |
| Adadaki Hazine | Morpa Kültür Yayınları / İstanbul | 2003 | Hikâye |
| Gökyüzündeki Sevinç | Morpa Kültür Yayınları / İstanbul | 2003 | Hikâye |
| Bulaşıcı Hastalık | Morpa Kültür Yayınları / İstanbul | 2003 | Hikâye |
| İpek Giysi | Morpa Kültür Yayınları / İstanbul | 2003 | Hikâye |
| Çikolatalı Pasta | Morpa Kültür Yayınları / İstanbul | 2003 | Hikâye |
| Köprü Olmak İsteyen Çivi | Morpa Kültür Yayınları / İstanbul | 2003 | Hikâye |
| Tohumdan Dokumaya | Morpa Kültür Yayınları / İstanbul | 2003 | Hikâye |
| Sihirli Köpükler | Morpa Kültür Yayınları / İstanbul | 2003 | Hikâye |
| Lamba Şişesi Nasıl Ampul Oldu? | Morpa Kültür Yayınları / İstanbul | 2003 | Hikâye |
| Lastik Tekerlekler | Morpa Kültür Yayınları / İstanbul | 2003 | Hikâye |
| Bremen Mızıkacıları | ATP Yayıncılık / İstanbul | 2001 | Masal |
| On İki Prenses | ATP Yayıncılık / İstanbul | 2001 | Masal |
| Beş Uşak | ATP Yayıncılık / İstanbul | 2001 | Masal |
| Değirmencinin Kızı | ATP Yayıncılık / İstanbul | 2001 | Masal |
| Boyuna Uzayan Burun | ATP Yayıncılık / İstanbul | 2001 | Masal |
| Mavi Işık | ATP Yayıncılık / İstanbul | 2001 | Masal |
| Rapunzel | ATP Yayıncılık / İstanbul | 2001 | Masal |
| Oduncunun Çocukları | ATP Yayıncılık / İstanbul | 2001 | Masal |
| Şişedeki Cin | ATP Yayıncılık / İstanbul | 2001 | Masal |
| Avcı ile Genç Kız | ATP Yayıncılık / İstanbul | 2001 | Masal |
| Değirmenin şarkısı | Morpa Kültür Yayınları / İstanbul | 2003 | Hikâye |
| Masalcı Uçurtma | Morpa Kültür Yayınları / İstanbul | 2003 | Hikâye |
| Ahşap Evin Çocukları | Morpa Kültür Yayınları / İstanbul | 2003 | Hikâye |
| Son Çiçek | Morpa Kültür Yayınları / İstanbul | 2003 | Roman |
| Ayakkabının Öyküsü | Morpa Kültür Yayınları / İstanbul | 2003 | Hikâye |
| Bilmece Bildirmece Resim Yapar Gündüz Gece | Say Yayınları / İstanbul | 2004 | Mizah |
| Herkesin Bir İşi Var | Say Yayınları / İstanbul | 2004 | Hikâye |
| Sarman'ın Serüvenleri | Say Yayınları / İstanbul | 2004 | Hikâye |
| Nerede Bu Çocuklar? | Say Yayınları / İstanbul | 2004 | Hikâye |
| Kayıp Sözcükler | Say Yayınları / İstanbul | 2004 | Hikâye |
| Küçük Portakalın Sıradışı Öyküsü | Morpa Kültür Yayınları / İstanbul | 2005? | Hikâye |
| Parayı Veren Düdüğü Çalar | Morpa Kültür Yayınları / İstanbul | 2006 | Masal |
| Yaşamın İzindeki Çocuklar | Mitos-Boyut Yayınları / İstanbul | 2007 | Tiyatro |
| Suyun Rengi ya da Rengarenk Çiçek Bahçesi | Heyamola Yayınları / İstanbul | 2007 | Hikâye |
| Küçük Beyaz Güvercin | Verlag Anadolu Yayınları / İstanbul | 2007 | Hikâye |
| Çiçek Açan Ağaç Bir Annedir | Heyamola Yayınları / İstanbul | 2007 | Hikâye |
| Topal Karıncayla Çürük Ceviz | Heyamola Yayınları / İstanbul | 2007 | Hikâye |
| Bizim Mahallenin Çöpçüsü | Heyamola Yayınları / İstanbul | 2007 | Hikâye |
| Transatlantigin Vidası Ufacık Vidacık | Heyamola Yayınları / İstanbul | 2007 | Hikâye |
| Ya Armut Ağacı Olursam? | Heyamola Yayınları / İstanbul | 2007 | Hikâye |
| Kağıt Helvayı Paylaşmak | Heyamola Yayınları / İstanbul | 2007 | Hikâye |
| Minik Serçe Ekmek Ye | Heyamola Yayınları / İstanbul | 2007 | Hikâye |
| Cini'nin İlk Gezisi | Heyamola Yayınları / İstanbul | 2007 | Hikâye |
| Kitaba Sevdalandık | Heyamola Yayınları / İstanbul | 2007 | Hikâye |
| Eylül Deyişleri | Evrensel Basım Yayın / İstanbul | 2008 | Şiir |
| İpini Kopartan Uçurtma | Evrensel Basım Yayın / İstanbul | 2008 | Hikâye |
| Küçük Ayı | Verlag Anadolu Yayınları / İstanbul | 2008 | Hikâye |
| Yazarlarımızdan Çocuklarımıza | Doğa Basın Yayın / İstanbul | 2008 | Hikâye |
| Mayısta Üzgün Gönlüm | Evrensel Basım Yayın / İstanbul | 2009 | Şiir |
| Sanatçı Köstebek | Sayı Yayınları / İstanbul | 2009 | Hikâye |
| Rüzgar Tohum ve Çiçek | Say Yayınları / İstanbul | 2009 | Hikâye |
| İki Küçük Kurbağa | Say Yayınları / İstanbul | 2009 | Hikâye |
| Yavru Karınca | Say Yayınları / İstanbul | 2009 | Hikâye |
| Yavru Balık Sürüsü | Say Yayınları / İstanbul | 2009 | Hikâye |
| Draman Hatırası | Heyamola Yayınları / İstanbul | 2009 | Hatıra |
| Leventname | Heyamola Yayınları / İstanbul | 2009 | Hatıra |
| Feneryolu | Heyamola Yayınları / İstanbul | 2009 | Hatıra |
| Suadiye | Heyamola Yayınları / İstanbul | 2009 | Hatıra |
| Kasımpaşa | Heyamola Yayınları / İstanbul | 2009 | Hatıra |
| Fındıkzade Bir Sur İçi Rüyası | Heyamola Yayınları / İstanbul | 2009 | Hatıra |
| Ağabey Hisar Anadoluhisarı | Heyamola Yayınları / İstanbul | 2009 | Hatıra |
| Bir Kadıköy'oğlu | Heyamola Yayınları / İstanbul | 2009 | Hatıra |
| Çarşamba-Cibali | Heyamola Yayınları / İstanbul | 2009 | Hatıra |
| Çiçek Perisi | Say Yayınları / İstanbul | 2009 | Hikâye |
| Nişantaşı Anıları | Heyamola Yayınları / İstanbul | 2009 | Hatıra |
| Azıcık Cihangir | Heyamola Yayınları / İstanbul | 2009 | Hatıra |
| Boğazdaki Mutlu Çocuk Kuzguncuk | Heyamola Yayınları / İstanbul | 2009 | Hatıra |
| Yaşayan Tanıklarla Karaköy | Heyamola Yayınları / İstanbul | 2009 | Hatıra |
| Gözbebeğim Göztepe | Heyamola Yayınları / İstanbul | 2009 | Hatıra |
| Dersaadet'in Kalbi Beyazıt | Heyamola Yayınları / İstanbul | 2009 | Hatıra |
| Beşiktaş Yollar ya da Anılar Boyunca | Heyamola Yayınları / İstanbul | 2009 | Hatıra |
| Benim Prens Adalarım | Heyamola Yayınları / İstanbul | 2009 | Hatıra |
| Fener | Heyamola Yayınları / İstanbul | 2009 | Hatıra |
| Karagümrüklü Yıllar | Heyamola Yayınları / İstanbul | 2009 | Hatıra |
| Çamlıca'dan Yeldeğirmeni'ne Rüzgarın Peşinde | Heyamola Yayınları / İstanbul | 2009 | Hatıra |
| Ayamama'dan Zuhuratbaba'ya Bakırköy | Heyamola Yayınları / İstanbul | 2009 | Hatıra |
| Balat | Heyamola Yayınları / İstanbul | 2009 | Hatıra |
| Ben Haliç | Heyamola Yayınları / İstanbul | 2009 | Hatıra |
| Moda Sevgilim | Heyamola Yayınları / İstanbul | 2009 | Hatıra |
| Oyunlarla dil bilgisi,ilköğretim 2 | Bilgi Dünyası Yayınevi / İstanbul | 2010 | Araştırma |
| Oyunlarla dil bilgisi,ilköğretim 3 | Bilgi Dünyası Yayınevi / İstanbul | 2010 | Araştırma |
| Ani Aişe | Krugh / Rusya | 2010 | Roman |
| Silinsin Diye Yeryüzünden Savaş Sözcüğü | Evrensel Basım Yayım / İstanbul | 2010 | Şiir |
| Atatürk ve Küçük Çoban | Morpa Kültür Yayınları / İstanbul | 2011 | Hikâye |
| Atatürk'ün Ağaç Sevgisi | Morpa Kültür Yayınları / İstanbul | 2011 | Hikâye |
| Kadınlar İçin Söylenmiştir | Evrensel Basım Yayın / İstanbul | 2011 | Şiir |
| Çocuk Ve Gençlik Yazınında Gülsüm Cengiz Sempozyumu | Morpa Kültür Yayınları / İstanbul | 2011 | Şiir |
| Prenses Pila | Simge Yayıncılık / İstanbul | 2012? | Hikâye |
| Halının Sihirli Renkleri | Simge Yayıncılık / İstanbul | 2012? | Hikâye |
| Toprak Testi | Simge Yayıncılık / İstanbul | 2012? | Hikâye |
| Kuşlar Okullu Oldu | Simge Yayıncılık / İstanbul | 2012? | Hikâye |
| Kuzgunçuk | Krugh / İstanbul | 2012 | Roman |
| Yasak Sevda Sözleri | Evrensel Basım Yayın / İstanbul | 2013 | Şiir |
| Dünyanın En Güzel Giysisi | Evrensel Basım Yayın / İstanbul | 2013 | Hikâye |
| Geceleri Uyumayan Kuş | Morpa Kültür Yayınları / İstanbul | 2013 | Hikâye |
| Uçan Balonun Yolculuğu | Morpa Kültür Yayınları / İstanbul | 2013 | Hikâye |
| Yazılardan Korkan Ayı | Morpa Kültür Yayınları / İstanbul | 2013 | Hikâye |
| Cik Cik!Minik Serçecik | Morpa Kültür Yayınları / İstanbul | 2013 | Hikâye |
| Ajsın Dnevnik | Balkan Aydınları ve Yazarları Yayınları / Kosova | 2013 | Roman |
| Tavşanın Yeni Evi | Morpa Kültür Yayınları / İstanbul | 2013 | Hikâye |
| Küçük Kara Balık | Simge Yayıncılık / İstanbul | 2013 | Hikâye |
| Taş ve Çiçek | Evrensel Basım Yayın / İstanbul | 2014 | Hikâye |
| Açmaya Korkan Çiçek | Evrensel Basım Yayın / İstanbul | 2014 | Hikâye |
| Çalışkan Gün Işıkları | Evrensel Basım Yayın / İstanbul | 2014 | Hikâye |
| Ormanda Yaz Olimpiyatları | Schullbuchverlag Anadolu / Wassenberg | 2015 | Hikâye |
| Tintin'in Yavruları | Evrensel Basım Yayın / İstanbul | 2015 | Hikâye |
| Deniz Kabukları | Evrensel Basım Yayın / İstanbul | 2015 | Hikâye |
| Yaralı Baykuş | Evrensel Basım Yayın / İstanbul | 2015 | Hikâye |
| Nasrudin Hod?a | Balkan Aydınları ve Yazarları Yayınları / Kosova | 2015 | Fıkra |
| Sretno dijete na bosforu Kuzgundzuk | Balkan Aydınları ve Yazarları Yayınları / Kosova | 2015 | Roman |
| Ditet e ajshes | Balkan Aydınları ve Yazarları Yayınları / Kosova | 2015 | Roman |
| Selam Yaratana | Evrensel Basım Yayım / İstanbul | 2015 | Şiir |
| Sansür | Evrensel Basım Yayın / İstanbul | 2015 | Derleme |
| Ağaç Gölgesi | Say Yayınları / İstanbul | 2016 | Hikâye |
| Kaplumbağa Karita,Denizaltı Derya ve Ötekiller | Say Yayınları / İstanbul | 2017 | Hikâye |
| Uçan Sincap İle Uzaylı Topaç'ın Serüvenleri | Say Yayınları / İstanbul | 2017 | Hikâye |
İlişkili Maddeler
| Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
|---|---|---|---|---|
| 1 | KUL KALENDER, Kalender Gürer | d. 1949 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 2 | ÂRİFÎ, Helvacı-zâde Mehmed Ârifî Efendi | d. ? - ö. 1622-23 | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 3 | Salih Zeki Aktay | d. 1896 - ö. 21 Mart 1971 | Doğum Yeri | Görüntüle |
| 4 | Azer Yaran | d. 13 Ekim 1949 - ö. 3 Ekim 2005 | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 5 | GÜNEŞ, Ali Ramazanî | d. 1949 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 6 | ERHAMÎ, Numan Evcili | d. 1949 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
| 7 | Alev Alatlı | d. 1944 - ö. 2 Şubat 2024 | Meslek | Görüntüle |
| 8 | Kemal Tahir Demir | d. 13 Mart 1910 - ö. 21 Nisan 1973 | Meslek | Görüntüle |
| 9 | Ömer Çaha | d. 01 Ocak 1964 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
| 10 | Gülten Karlı | d. 1962 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 11 | Beyhan Eröz | d. 1958 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 12 | Dilek Yazar | d. 1963 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
| 13 | Cengiz Gündoğdu | d. 1943 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
| 14 | Ayfer Cengiz | d. 1963 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
| 15 | H. Cengiz Alpay | d. 1922 - ö. 23 Haziran 1991 | Madde Adı | Görüntüle |