Turhan Doyran

(d. 1926 / ö. 1 Mart 2004)
Şair, Oyun Yazarı, Eleştirmen
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Ankara’da dünyaya geldi. İlk ve ortaöğrenimini Ankara’da tamamlayan Turhan Doyran, Ankara Atatürk Lisesi’nden 1943'te mezun oldu. Liseden sonra eğitim hayatına Ankara’da devam ederek Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’ne kaydoldu. Fakat öğrenimini kısa bir süre sonra yarıda bırakıp Fransa’ya gitme kararı aldı. Fransa’da Grenoble Üniversitesi’nde sinema ve tiyatro üzerine tahsil gören Doyran, resim ve fotoğraf sanatıyla da yakından ilgilendi. Paris’te Paris-Graphies isimli bir sergi açtı, bu serginin temsilî bir örneğini önce Ankara'da daha sonra ise 22 Kasım-7 Aralık 1984 tarihleri arasında İstanbul’da sergiledi. Türkiye’de Kaynak, Yeditepe, Varlık ve Yenilik gibi muhtelif dergilerde hem şiir hem tiyatro hem de sinema üzerine yazılar yayımladı. 1 Mart 2004 tarihinde vefat etti.

Partir adlı Fransızca kitabı ile Roma'da Uluslararası Şiir Yarışması'nda armağan kazanmış, böylece Leonardo Da Vinci Akademisi'ne üye seçilen ilk Türk sanatçısı olmuştur (Necatigil 2016: 137). Yurt dışında şiir, sinema ve tiyatro gibi türlerde başarısını kanıtlayan Turhan Doyran, 1955'te Şiirler, 1959’da Şehir, 1962’de Geçilmez, 1967’de Ağaç, 1975’te Yol ve Ayna, 1986’da Buluttan Önce Yağmur adlı eserlerini yayımlar. Genellikle kısa şiirler yazmayı tercih eder ve şiirlerinde söz ve kelime tekrarlarını sıklıkla kullanır. Yaşamak, Derde Dair, Gözyaşları, Çok, Kader gibi şiirleri, söz sanatlarından tekririn en yoğun olduğu metinlere örnektir. Sözün etkisini güçlendirmek için şairin başvurduğu bu yöntem, hem anlamı pekiştirmek hem de sessel bütünlük sağlamak amacı taşır. Çoğu zaman şiirlerin başlıklarına metnin içerisinde de yer veren şair, şiirlerini kimi zaman serbest nazım tekniğiyle kimi zaman ise kafiye düzenine bağlı kalarak yazar. Günümüz Türkçesiyle yazdığı şiirlerinde sade, açık ve anlaşılır bir üslup kullanan Turhan Doyran, yalnızlık, hüzün, ayrılık, hasret, ölüm, sevgi ve aşk gibi konuları özellikle ele alıp tematik yönelimine bu doğrultuda yön verir.

Şiir hakkındaki düşüncelerini 1947 ve 1970 yılları arasında Kaynak, Varlık, ve Yeditepe isimli dergilerde kaleme alan Turhan Doyran, adı geçen dergilerde diğer anlatı türlerinin de sanat içindeki yeri ve önemi üzerine yazılar yayımlar. Tiyatro, sinema ve resim sanatıyla da yakından ilgilenen yazar, bu türler hakkındaki fikirlerine Yenilik isimli derginin haftalık çıkan sayılarında yer verir.

Kaynakça

Akengin, Yahya (2015). Yollar, Ülkeler, Şehirler. Bayburt Postası.

Doyran, Turhan (1962). "Televizyon, Sinema ve Tiyatro". Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi. C. 11. S. 129. s. 734-735.

Doyran, Turhan (1963). "Modern Tiyatro Üzerine". Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi. C. 12. S. 136. s. 189-192.

Doyran, Turhan (1963). "Yeni Yıl Fransız Tiyatrosu". Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi. C. 12. S. 143. s. 764-767.

Doyran, Turhan (1964). "Doğu Paris Tiyatrosu". Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi. C. 13. S. 148. s. 228-231.

Doyran, Turhan (1955). Şiirler. Ankara: Güven Matbası.

Doyran, Turhan (1953). "Sanatın Altısı, Yedisi". Kaynak Dergisi. C. 6. S. 78. s. 272.

Işık, İhsan (2007). "Turhan Doyran". Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi. Ankara: Elvan Yayınları. C. 3. s. 1093-1094.

Kahveci, Leyla (2013). Yenilik Dergisinde Edebi Faaliyet. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.

Necatigil, Behçet (2016). Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. s. 137.

Türkiye Ünlüleri İnternet Ansiklopedisi. htttp//www.biyaografi.com. [Erişim Tarihi: 2016]

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ YELİZ AKAR
Yayın Tarihi: 14.03.2019
Güncelleme Tarihi: 19.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Onur- / -1946Diğer
Söz- / -1946Diğer
ŞiirlerGüven Matbaası / Ankara1955Şiir
Şehir- / Ankara1957Şiir
La Prémeditation- / Paris1961Tiyatro
Marée Haute- / Liege1965Tiyatro
AğaçYeditepe Yayınları / İstanbul1967Şiir
Le Mobile- / Liege1967Tiyatro
AynaBaşkent Yayınevi / Ankara1975Şiir
YolYeditepe Yayınları / İstanbul1975Şiir
Buluttan Önce YağmurBaşkent Yayınevi / Ankara1986Şiir

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1DERDİMEND, İsmail Metind. 1966 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2Mehmet Ayd. 1960 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3Emrah Polatd. 1974 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Nevzat Yalçınd. 1 Eylül 1926 - ö. 31 Ekim 2012Doğum YılıGörüntüle
5ALİ KOCAd. 1926 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6NAHİDE, Nahide Yılmazd. 1926 - ö. 28.04.2009Doğum YılıGörüntüle
7TOPAL, Ramazan Güngörd. 1924 - ö. 06.05.2004Ölüm YılıGörüntüle
8ABDULLAH, Abdullah Aydoğand. 1933 - ö. 25.01.2004Ölüm YılıGörüntüle
9Kerim Aydın Erdemd. 24 Eylül 1936 - ö. 14 Eylül 2004Ölüm YılıGörüntüle
10Sabriye Cembolukd. 1948 - ö. ?MeslekGörüntüle
11Ali Ferruh (İBNÜRREŞAT)d. 5 Haziran 1865 - ö. 20 Ekim 1904MeslekGörüntüle
12Tevfik Akdağd. 29 Şubat 1932 - ö. 28 Eylül 1993MeslekGörüntüle
13Birhan Keskind. 22 Aralık 1963 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Hande Altaylıd. 1971 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Mehmet Yardımcıd. 08 Ağustos 1945 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Turhan Rasievd. 1940 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17M. Suphi Nuri İlerid. 11 Ekim 1953 - ö. 4 Şubat 2004Madde AdıGörüntüle
18M. Turhan Tan (M. Samih Fethi)d. 1885 - ö. 25 Aralık 1939Madde AdıGörüntüle