EDÂYÎ, Kazzaz Bekir Çelebi

(d. ?/? - ö. 983/1575-76)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

İstanbul’da doğdu. Hayatı hakkında eldeki bilgiler sınırlıdır. Asıl adı Bekir’dir. Esnaf şairlerdendir. Mesleği kazzazlık (ipekçilik) olduğu için “Kazzaz Bekir Çelebi” diye meşhur oldu. 955/1548 yılında vefat etti. “Kıldı Edâyî vâh ki teslîm-i nakd-i cân” mısraı ölümüne tarih düşürülmüştür.

Edâyî’nin herhangi bir eserinin olup olmadığı hakkında kaynaklarda bilgi bulunmamaktadır. Ancak tezkirelerde ve çeşitli mecmualarda şaire ait şiirlere rastlanmaktadır.

Tezkireciler, Edâyî’nin şairliğinden övgüyle bahsederler. Farsça bilgisi olan, sözleri sağlam, edası güzel olan Edâyî; özellikle de muamma söylemede ustaydı. Muammadaki bu ustalığını da hocası Emrî (öl. 983/1575-76) sayesinde kazanmıştır (Kılıç 2010: 326, Solmaz 2005: 219, Sungurhan 2009: 122).

Kaynakça

İpekten, Halûk, Mustafa İsen, Recep Toparlı, Naci Okçu ve Turgut Karabey (1998). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay.

Kaf-zâde Fâ’izî. Zübdetü’l-Eş’âr. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı, Belediye 11. vr. 3a.

Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ, İnceleme-Metin. C. 1. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C. 2. Ankara: Bizim Büro Yay.

Mecmû’a-i Eş’âr. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı, Muallim Cevdet Koleksiyonu 479. 2b-3a.

Riyâzî. Riyâzu’ş-Şu’arâ. Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, 06 Hk 1275. vr. 13b.

Solmaz, Süleyman (hzl.) (2005). Ahdî, Gülşen-i Şu’arâ (İnceleme-Metin). Ankara: AKM Yay.

Sungurhan Eyduran, Aysun (hzl.) (2008). Beyânî, Tezkîretü’ş-Şu’arâ. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-83502/beyani----tezkiretus-suara.html [erişim tarihi: 01.02.2014].

Sungurhan Eyduran, Aysun (hzl.) (2009). Kınalı-zâde Hasan Çelebi, Tezkîretü’ş-Şu’arâ, Tenkitli Metin B. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-83504/kinalizade-hasan-celebi---tezkiretus-suara.html [erişim tarihi: 01.02.2014].

Şemseddin Sâmî (1314). Kâmûsu’l-Âlâm. C. 2. İstanbul: Mihran Matbaası.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. YUNUS KAPLAN
Yayın Tarihi: 14.04.2014
Güncelleme Tarihi: 05.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Olsa tan mı her gice tâ subha dek bîdâr şem’

Od yakubdur şevkün ile başına ey yâr şem’

Ey lebi şîrîn firâkunla senün Ferhâd-veş

Tîşe-i gam başı üstinde olupdur zâr şem’

Şu’le-i âh-ı derûnum var iken lâzım degül

Külbe-i ahzânum içre yakmanuz tekrâr şem’

Şevkün ile her gice tâ subha dek yılduz sayaruz (?)

Ey meh-i bürc-i sa’âdet ey güneş ruhsâr şem’

Zerd olup cism-i Edâyî gibi olmış nâ-tüvân

Şöyle benzer kim olupdur ‘âşık-ı dîdâr şem’

(Mecmû’a-i Eş’âr. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı, Muallim Cevdet Koleksiyonu 479. 3a.)

Egmedümdi kimseye gerçi cihân içinde baş

Baş egdürdi bana bir hûb-ra’nâ ser-terâş

***

Bulmadı eflâkı tokuz tolanup âhum seni

Kangı burcun kevkebisin bilsem ey mâhum seni

Menzil-i maksûda irem yâ virem bu yolda cân

Bir kadem tek eylesün Allâh hem-râhum seni

***

Gördi kim yoldan çıkar gitdükce nahcîrün senün

Geldi hakkından anun ey kaşı yâ tîrün senün

Mahbes-i tenden ider âzâd ey Yûsuf-cemâl

Rûh-ı pâk-i ehl-i ‘ışkı hüsn-i ta’bîrün senün

İrmedi bir kez kulagına Edâyî ol şehün

Kâküli ucından olan âh-ı şeb-gîrün senün

Mu’ammâ

Be-ism-i Ali

Dir gören rûy-ı ‘arak-rîzün senün ey dil-sitân

Jâle düşmiş âftâb üzre nihâyetsüz hemân

Be-ism-i Mustafa

Ümîd-i gonce-i femle fedâ iden kişi ruh

Sıratı hâli bulur bâb-ı cenneti meftûh

(Kılıç, Filiz(hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ, İnceleme-Metin. C. 1. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay. 326-27.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Uğur Yüceld. 26 Mayıs 1957 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2Coşkun Irmakd. 02 Şubat 1961 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3Şeyda Koçd. 1975 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Uğur Yüceld. 26 Mayıs 1957 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5Coşkun Irmakd. 02 Şubat 1961 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Şeyda Koçd. 1975 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Uğur Yüceld. 26 Mayıs 1957 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
8Coşkun Irmakd. 02 Şubat 1961 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
9Şeyda Koçd. 1975 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10Uğur Yüceld. 26 Mayıs 1957 - ö. ?MeslekGörüntüle
11Coşkun Irmakd. 02 Şubat 1961 - ö. ?MeslekGörüntüle
12Şeyda Koçd. 1975 - ö. ?MeslekGörüntüle
13Uğur Yüceld. 26 Mayıs 1957 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Coşkun Irmakd. 02 Şubat 1961 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Şeyda Koçd. 1975 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Uğur Yüceld. 26 Mayıs 1957 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17Coşkun Irmakd. 02 Şubat 1961 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18Şeyda Koçd. 1975 - ö. ?Madde AdıGörüntüle