Madde Detay
EDÂYÎ, Kazzaz Bekir Çelebi
(d. ?/? - ö. 983/1575-76)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
İstanbul’da doğdu. Hayatı hakkında eldeki bilgiler sınırlıdır. Asıl adı Bekir’dir. Esnaf şairlerdendir. Mesleği kazzazlık (ipekçilik) olduğu için “Kazzaz Bekir Çelebi” diye meşhur oldu. 955/1548 yılında vefat etti. “Kıldı Edâyî vâh ki teslîm-i nakd-i cân” mısraı ölümüne tarih düşürülmüştür.
Edâyî’nin herhangi bir eserinin olup olmadığı hakkında kaynaklarda bilgi bulunmamaktadır. Ancak tezkirelerde ve çeşitli mecmualarda şaire ait şiirlere rastlanmaktadır.
Tezkireciler, Edâyî’nin şairliğinden övgüyle bahsederler. Farsça bilgisi olan, sözleri sağlam, edası güzel olan Edâyî; özellikle de muamma söylemede ustaydı. Muammadaki bu ustalığını da hocası Emrî (öl. 983/1575-76) sayesinde kazanmıştır (Kılıç 2010: 326, Solmaz 2005: 219, Sungurhan 2009: 122).
Kaynakça
İpekten, Halûk, Mustafa İsen, Recep Toparlı, Naci Okçu ve Turgut Karabey (1998). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay.
Kaf-zâde Fâ’izî. Zübdetü’l-Eş’âr. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı, Belediye 11. vr. 3a.
Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ, İnceleme-Metin. C. 1. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay.
Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C. 2. Ankara: Bizim Büro Yay.
Mecmû’a-i Eş’âr. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı, Muallim Cevdet Koleksiyonu 479. 2b-3a.
Riyâzî. Riyâzu’ş-Şu’arâ. Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, 06 Hk 1275. vr. 13b.
Solmaz, Süleyman (hzl.) (2005). Ahdî, Gülşen-i Şu’arâ (İnceleme-Metin). Ankara: AKM Yay.
Sungurhan Eyduran, Aysun (hzl.) (2008). Beyânî, Tezkîretü’ş-Şu’arâ. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-83502/beyani----tezkiretus-suara.html [erişim tarihi: 01.02.2014].
Sungurhan Eyduran, Aysun (hzl.) (2009). Kınalı-zâde Hasan Çelebi, Tezkîretü’ş-Şu’arâ, Tenkitli Metin B. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-83504/kinalizade-hasan-celebi---tezkiretus-suara.html [erişim tarihi: 01.02.2014].
Şemseddin Sâmî (1314). Kâmûsu’l-Âlâm. C. 2. İstanbul: Mihran Matbaası.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DOÇ. DR. YUNUS KAPLANYayın Tarihi: 14.04.2014Güncelleme Tarihi: 05.12.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Olsa tan mı her gice tâ subha dek bîdâr şem’
Od yakubdur şevkün ile başına ey yâr şem’
Ey lebi şîrîn firâkunla senün Ferhâd-veş
Tîşe-i gam başı üstinde olupdur zâr şem’
Şu’le-i âh-ı derûnum var iken lâzım degül
Külbe-i ahzânum içre yakmanuz tekrâr şem’
Şevkün ile her gice tâ subha dek yılduz sayaruz (?)
Ey meh-i bürc-i sa’âdet ey güneş ruhsâr şem’
Zerd olup cism-i Edâyî gibi olmış nâ-tüvân
Şöyle benzer kim olupdur ‘âşık-ı dîdâr şem’
(Mecmû’a-i Eş’âr. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı, Muallim Cevdet Koleksiyonu 479. 3a.)
Egmedümdi kimseye gerçi cihân içinde baş
Baş egdürdi bana bir hûb-ra’nâ ser-terâş
***
Bulmadı eflâkı tokuz tolanup âhum seni
Kangı burcun kevkebisin bilsem ey mâhum seni
Menzil-i maksûda irem yâ virem bu yolda cân
Bir kadem tek eylesün Allâh hem-râhum seni
***
Gördi kim yoldan çıkar gitdükce nahcîrün senün
Geldi hakkından anun ey kaşı yâ tîrün senün
Mahbes-i tenden ider âzâd ey Yûsuf-cemâl
Rûh-ı pâk-i ehl-i ‘ışkı hüsn-i ta’bîrün senün
İrmedi bir kez kulagına Edâyî ol şehün
Kâküli ucından olan âh-ı şeb-gîrün senün
Mu’ammâ
Be-ism-i Ali
Dir gören rûy-ı ‘arak-rîzün senün ey dil-sitân
Jâle düşmiş âftâb üzre nihâyetsüz hemân
Be-ism-i Mustafa
Ümîd-i gonce-i femle fedâ iden kişi ruh
Sıratı hâli bulur bâb-ı cenneti meftûh
(Kılıç, Filiz(hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ, İnceleme-Metin. C. 1. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay. 326-27.)
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 14.04.2014Güncelleme Tarihi: 05.12.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Olsa tan mı her gice tâ subha dek bîdâr şem’
Od yakubdur şevkün ile başına ey yâr şem’
Ey lebi şîrîn firâkunla senün Ferhâd-veş
Tîşe-i gam başı üstinde olupdur zâr şem’
Şu’le-i âh-ı derûnum var iken lâzım degül
Külbe-i ahzânum içre yakmanuz tekrâr şem’
Şevkün ile her gice tâ subha dek yılduz sayaruz (?)
Ey meh-i bürc-i sa’âdet ey güneş ruhsâr şem’
Zerd olup cism-i Edâyî gibi olmış nâ-tüvân
Şöyle benzer kim olupdur ‘âşık-ı dîdâr şem’
(Mecmû’a-i Eş’âr. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı, Muallim Cevdet Koleksiyonu 479. 3a.)
Egmedümdi kimseye gerçi cihân içinde baş
Baş egdürdi bana bir hûb-ra’nâ ser-terâş
***
Bulmadı eflâkı tokuz tolanup âhum seni
Kangı burcun kevkebisin bilsem ey mâhum seni
Menzil-i maksûda irem yâ virem bu yolda cân
Bir kadem tek eylesün Allâh hem-râhum seni
***
Gördi kim yoldan çıkar gitdükce nahcîrün senün
Geldi hakkından anun ey kaşı yâ tîrün senün
Mahbes-i tenden ider âzâd ey Yûsuf-cemâl
Rûh-ı pâk-i ehl-i ‘ışkı hüsn-i ta’bîrün senün
İrmedi bir kez kulagına Edâyî ol şehün
Kâküli ucından olan âh-ı şeb-gîrün senün
Mu’ammâ
Be-ism-i Ali
Dir gören rûy-ı ‘arak-rîzün senün ey dil-sitân
Jâle düşmiş âftâb üzre nihâyetsüz hemân
Be-ism-i Mustafa
Ümîd-i gonce-i femle fedâ iden kişi ruh
Sıratı hâli bulur bâb-ı cenneti meftûh
(Kılıç, Filiz(hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ, İnceleme-Metin. C. 1. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay. 326-27.)
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 05.12.2020Eserlerinden Örnekler
Gazel
Olsa tan mı her gice tâ subha dek bîdâr şem’
Od yakubdur şevkün ile başına ey yâr şem’
Ey lebi şîrîn firâkunla senün Ferhâd-veş
Tîşe-i gam başı üstinde olupdur zâr şem’
Şu’le-i âh-ı derûnum var iken lâzım degül
Külbe-i ahzânum içre yakmanuz tekrâr şem’
Şevkün ile her gice tâ subha dek yılduz sayaruz (?)
Ey meh-i bürc-i sa’âdet ey güneş ruhsâr şem’
Zerd olup cism-i Edâyî gibi olmış nâ-tüvân
Şöyle benzer kim olupdur ‘âşık-ı dîdâr şem’
(Mecmû’a-i Eş’âr. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı, Muallim Cevdet Koleksiyonu 479. 3a.)
Egmedümdi kimseye gerçi cihân içinde baş
Baş egdürdi bana bir hûb-ra’nâ ser-terâş
***
Bulmadı eflâkı tokuz tolanup âhum seni
Kangı burcun kevkebisin bilsem ey mâhum seni
Menzil-i maksûda irem yâ virem bu yolda cân
Bir kadem tek eylesün Allâh hem-râhum seni
***
Gördi kim yoldan çıkar gitdükce nahcîrün senün
Geldi hakkından anun ey kaşı yâ tîrün senün
Mahbes-i tenden ider âzâd ey Yûsuf-cemâl
Rûh-ı pâk-i ehl-i ‘ışkı hüsn-i ta’bîrün senün
İrmedi bir kez kulagına Edâyî ol şehün
Kâküli ucından olan âh-ı şeb-gîrün senün
Mu’ammâ
Be-ism-i Ali
Dir gören rûy-ı ‘arak-rîzün senün ey dil-sitân
Jâle düşmiş âftâb üzre nihâyetsüz hemân
Be-ism-i Mustafa
Ümîd-i gonce-i femle fedâ iden kişi ruh
Sıratı hâli bulur bâb-ı cenneti meftûh
(Kılıç, Filiz(hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ, İnceleme-Metin. C. 1. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay. 326-27.)
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Gazel
Olsa tan mı her gice tâ subha dek bîdâr şem’
Od yakubdur şevkün ile başına ey yâr şem’
Ey lebi şîrîn firâkunla senün Ferhâd-veş
Tîşe-i gam başı üstinde olupdur zâr şem’
Şu’le-i âh-ı derûnum var iken lâzım degül
Külbe-i ahzânum içre yakmanuz tekrâr şem’
Şevkün ile her gice tâ subha dek yılduz sayaruz (?)
Ey meh-i bürc-i sa’âdet ey güneş ruhsâr şem’
Zerd olup cism-i Edâyî gibi olmış nâ-tüvân
Şöyle benzer kim olupdur ‘âşık-ı dîdâr şem’
(Mecmû’a-i Eş’âr. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı, Muallim Cevdet Koleksiyonu 479. 3a.)
Egmedümdi kimseye gerçi cihân içinde baş
Baş egdürdi bana bir hûb-ra’nâ ser-terâş
***
Bulmadı eflâkı tokuz tolanup âhum seni
Kangı burcun kevkebisin bilsem ey mâhum seni
Menzil-i maksûda irem yâ virem bu yolda cân
Bir kadem tek eylesün Allâh hem-râhum seni
***
Gördi kim yoldan çıkar gitdükce nahcîrün senün
Geldi hakkından anun ey kaşı yâ tîrün senün
Mahbes-i tenden ider âzâd ey Yûsuf-cemâl
Rûh-ı pâk-i ehl-i ‘ışkı hüsn-i ta’bîrün senün
İrmedi bir kez kulagına Edâyî ol şehün
Kâküli ucından olan âh-ı şeb-gîrün senün
Mu’ammâ
Be-ism-i Ali
Dir gören rûy-ı ‘arak-rîzün senün ey dil-sitân
Jâle düşmiş âftâb üzre nihâyetsüz hemân
Be-ism-i Mustafa
Ümîd-i gonce-i femle fedâ iden kişi ruh
Sıratı hâli bulur bâb-ı cenneti meftûh
(Kılıç, Filiz(hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ, İnceleme-Metin. C. 1. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay. 326-27.)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | Uğur Yücel | d. 26 Mayıs 1957 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | Coşkun Irmak | d. 02 Şubat 1961 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Şeyda Koç | d. 1975 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Uğur Yücel | d. 26 Mayıs 1957 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Coşkun Irmak | d. 02 Şubat 1961 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Şeyda Koç | d. 1975 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Uğur Yücel | d. 26 Mayıs 1957 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | Coşkun Irmak | d. 02 Şubat 1961 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | Şeyda Koç | d. 1975 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Uğur Yücel | d. 26 Mayıs 1957 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | Coşkun Irmak | d. 02 Şubat 1961 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | Şeyda Koç | d. 1975 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
13 | Uğur Yücel | d. 26 Mayıs 1957 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Coşkun Irmak | d. 02 Şubat 1961 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Şeyda Koç | d. 1975 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | Uğur Yücel | d. 26 Mayıs 1957 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
17 | Coşkun Irmak | d. 02 Şubat 1961 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | Şeyda Koç | d. 1975 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |