EMÎN, Bakkal İsmail Paşa-zâde Emîn Bey

(d. ?/? - ö. 1209/1794-95)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Yenişehir’de doğdu. Doğum tarihi bilinmemektedir. Asıl adı Mehmed’dir. Yenişehirli Bakkal İsmail Paşa’nın oğlu olduğundan Bakkal İsmail Paşa-zâde Mehmed Emin Bey olarak tanındı. Medrese öğrenimi gördü. Müderrislik yaptı. 1189/1776 yılında Bosna kadılığına getirildi. Muharrem 1202/Ekim 1787’de Galata payesi ile Filibe, sonra da Kudüs kadısı oldu. 1209/1794-95 yılında İstanbul’da vefat etti. Vefatına şair İhyâ tarafından “Sarây-ı adni Emîn Beg Efendi etdi mekân” mısraı ile tarih düşürüldü. Mezarı İstanbul Sinanpaşa Medresesi’ndedir. Vefat tarihi Sicill-i Osmanî (Akbayar 1996: 455)’de 1208/1793-94 olarak geçmektedir.

Emin Bey’in bilinen tek eseri Dîvân’ıdır. Mürettep olan eserin bilinen nüshaları İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi TY 31 ve Süleymaniye Kütüphanesi Esad Efendi 2593’tedir. Dîv3an’ın başında tevhit ve naat konulu 2 rubai, 1'i Farsça 6 kaside, 10'u Farsça ve 1'i Arapça 47 gazel, 1 lugaz, 2'si Arapça 4 kıt‘a ile 1'i Farsça ve diğeri Arapça 12 rubai, 3 müfred ve 1 şarkı bulunmaktadır (Beklerim 1956: 17, 26). Dîvân üzerine bir mezuniyet tezi (Beklerim 1956) yapılmıştır.

Yazdığı kasideler, fesahat ve belagat bakımından önemlidir. Şiirlerinde lügat genişliği, Arapça ve Farsçaya hâkimiyet, mübalağasızlık, teşbih ve istiarelerde tabiilik hâkimdir. Şiirlerinde Mevlana tesiri görülmektedir (Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi 1979: 32).

Kaynakça

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ Sicill-i Osmanî, C. 2. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay. 455.

Beklerim, Emel (hzl.)(1956). Emin Mehmet Yenişehirli Divanı (Edisyon Kritik ve Transkripsiyon). Mezuniyet Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.

Çınarcı, M. Nuri (hzl.)(2007). Şeyhülislam Ârif Hikmet Beyin Tezkiretü’ş- Şu‘arâsı ve Transkripsiyonlu Metni. Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi. 30.

Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C. I-II. Ankara: Bizim Büro Yay. 68.

Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1979). C. 3. “Emin Mehmed (Yenişehirli)”. İstanbul: Dergâh Yay. 32.

Ünver, Niyazi (2003). “Emin”. Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. 3. Ankara: AKM Yay. 320-321.

 

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. BEYHAN KESİK
Yayın Tarihi: 14.06.2014
Güncelleme Tarihi: 09.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Eşk-i niyâzı eyleme arz-ı gedâ abes

Ekme zemîn-i şûreye tohm-ı recâ abes

 

Şâh-ı dıraht-ı huşkdan olmaz semer bedîd

Dest-i denîden itme ümîd-i atâ abes

 

Olmaz zuhûr-ı Hak yed-i bâtılda cilve-hîz

Fir‘avn elinde olsa da zîrâ asâ abes

 

Eyler mi hâme câdde-i mıstardan inhirâf

Pûyân-ı râh-ı Hakka olur reh-nümâ abes

 

Bâr-ı gam-ı cihânı çeker bunca sâldir

Olmaz nihâl-i kâmet-i pîrân dü-tâ abes

 

Bilmez hurûş-ı feyz-i dil-i âşıkı tabîb

Eyler marîz [ü] illet-i aşka devâ abes

 

Hısn-ı rızâ gibi var iken mültecâ Emîn

Ashâb-ı kibr ü câha olur ilticâ abes

(Beklerim, Emel (1956). Emin Mehmet Yenişehirli Divanı (Edisyon Kritik ve Transkripsiyon). Mezuniyet Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi. 22.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1SÂFÎ, Derviş Ahmed Sâfî Efendid. ? - ö. 1665Doğum YeriGörüntüle
2İZZET, İzzet Efendid. ? - ö. 1821Doğum YeriGörüntüle
3EYYÛB SABRÎ PAŞA, Yenişehirlid. ? - ö. 1890Doğum YeriGörüntüle
4SÂFÎ, Derviş Ahmed Sâfî Efendid. ? - ö. 1665Doğum YılıGörüntüle
5İZZET, İzzet Efendid. ? - ö. 1821Doğum YılıGörüntüle
6EYYÛB SABRÎ PAŞA, Yenişehirlid. ? - ö. 1890Doğum YılıGörüntüle
7SÂFÎ, Derviş Ahmed Sâfî Efendid. ? - ö. 1665Ölüm YılıGörüntüle
8İZZET, İzzet Efendid. ? - ö. 1821Ölüm YılıGörüntüle
9EYYÛB SABRÎ PAŞA, Yenişehirlid. ? - ö. 1890Ölüm YılıGörüntüle
10SÂFÎ, Derviş Ahmed Sâfî Efendid. ? - ö. 1665MeslekGörüntüle
11İZZET, İzzet Efendid. ? - ö. 1821MeslekGörüntüle
12EYYÛB SABRÎ PAŞA, Yenişehirlid. ? - ö. 1890MeslekGörüntüle
13SÂFÎ, Derviş Ahmed Sâfî Efendid. ? - ö. 1665Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14İZZET, İzzet Efendid. ? - ö. 1821Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15EYYÛB SABRÎ PAŞA, Yenişehirlid. ? - ö. 1890Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16SÂFÎ, Derviş Ahmed Sâfî Efendid. ? - ö. 1665Madde AdıGörüntüle
17İZZET, İzzet Efendid. ? - ö. 1821Madde AdıGörüntüle
18EYYÛB SABRÎ PAŞA, Yenişehirlid. ? - ö. 1890Madde AdıGörüntüle