Madde Detay
Kerim Aydın Erdem
(d. 24 Eylül 1936 / ö. 14 Eylül 2004)
Şair, Bürokrat, Hikayeci, Radyo oyunu yazarı
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Denizli'nin Acıpayam ilçesinin Yeşilyuva beldesinde doğdu. Babası ilkokul öğretmeni Halil Erdem, annesi ise Feride Hanım’dır. Kültürlü bir aileye mensup olan Erdem’in dedeleri; şair, müderris ve müftü Halil Nigarî Efendi ve müderris Kerim Efendi’dir. Erdem tahsiline kasabası Yeşilyuva’da başlamış ve ilkokulu burada tamamlamıştır. Orta öğrenimini Denizli Lisesi'nde görmüştür. Bir ara kesintiye uğrayan yükseköğrenimini Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Basın Yayın Yüksek Okulu Gazetecilik ve Halkla İlişkiler Bölümünde yapmıştır.
Memuriyet hayatına, üniversite eğitimi esnasında başlayan Erdem, bir süre (6 Kasım 1956-30 Nisan 1957) Çatalca’da vekil öğretmenlik yapmıştır. Ardından kısa süre Millî Eğitim Bakanlığı Anıtkabir Müdürlüğünde (1 Ekim-17 Aralık 1957) memur olarak çalışmıştır. Bunu, Ankara Türk Ocağı (1 Aralık 1958) ve Tarım Bakanlığı Neşriyat Müdürlüğündeki (28 Ağustos 1962) kısa süreli görevleri takip etmiştir. Erdem, 28 Ağustos 1962-2 Ağustos 1964 tarihleri arasında askerlik hizmetini yerine getirmiştir. Askerlik dönüşü (3 Aralık 1964), TRT'ye metin yazarı olarak girmiştir. Tam otuz yıl çalıştığı bu kurumun farklı birimlerinde farklı görevlerde bulunmuştur. Bunlardan bazıları; Ankara Radyosu metin yazarlığı, prodüktörlük, şef prodüktörlük, program müdür yardımcılığı, program müdürlüğü, personel dairesi başkan yardımcılığı, radyo programları yapım ve yayın dairesi başkanlığı, inceleme ve araştırma kurulu üyeliği, Erzurum bölge müdürlüğü uzmanlığıdır. Erdem’in çalışma hayatının son basamağı TRT Genel Müdürlüğü olmuştur. 10 Temmuz 1989-10 Temmuz 1993 tarihleri arasında dört yıl TRT Genel Müdürlüğü yapmıştır. Nitelikli program yayınlamasına olanak tanıdığı için TRT Kurumu adına kendisine “ Sedat Simavi Vakfı Özel Ödülü” verilmiştir. Genel müdürlüğü sırasında TRT-3, TRT-4, TRT İNT, TRT AVRASYA, TRT GAP kanallarını hizmete açarak TRT’nin sesinin gerek yurt içinde, gerekse yurt dışında daha geniş kitlelere ulaşmasını sağladı. Telegün adıyla Teletekst yayınlarını başlatmıştır. Emekli olduktan sonra bir süre STV’de Genel Koordinatör olarak çalışmıştır; ancak yakalandığı hastalıktan kurtulamayan Kerim Aydın Erdem, 11 Eylül 2004’te Ankara’da vefat etmiş, cenazesi Denizli’de defnedilmiştir. Kerim Aydın Erdem, evli ve iki çocuk babasıdır.
Kerim Aydın Erdem, Denizli’nin yetiştirdiği önemli sanatkâr ve bürokratlardandır. Kamuoyunun daha çok TRT Genel Müdürü olarak tanıdığı Kerim Aydın Erdem, başarılı bir memur/bürokrat kimliğinin yanı sıra sanatkâr kimliğine de sahiptir. Başta şiir olmak üzere, hikâye, oyun ve masal türlerinde eserler vermiş; değişik gazete ve dergilerde yazılar yazmıştır. Kerim Aydın Erdem, yazı hayatına, henüz lise yıllarında iken (1955) Bolu’da çıkan Kağnı dergisinde “Gahbanalı” adlı hikâyesi ile başlar. İçindeki dünyayı çizmeye hikâyeler yetmeyince şiir yazmaya başlar. Erdem, bundan sonraki yıllarda zaman zaman hikâye türünde eserler vermeye devam etse de daha çok şiire yönelir ve edebiyat kamuoyu tarafından şair olarak tanınır. Atatürk’ün doğumunun yüzüncü yılında 1981’de düzenlenen en başarılı Atatürk şiiri yarışmasında, “Atatürk Bıraktı” isimli şiiriyle derece almıştır. Şiirleri; Varlık, Türk Yurdu, Çağrı, Yelken, Meltem, Hisar Varlık, Ilgaz, Meltem, Pınar, Türk Edebiyatı, Millî Kültür, Türk Sanatı, Türk Düşüncesi, Şairler Yaranı gibi dergilerde yer almıştır. Radyo oyunları ve hikâyeler yazmıştır. Kerim Aydın Erdem, TRT’de çalıştığı yıllarda “Günaydın”, “Ocakbaşı”, “Ruh Sağlığımız”, “Dostlar Kıraathanesi”, “Birlikte Düşünelim”, “Çağdaş Türk Şiiri” gibi çok sayıda yapıma imza atmış ve çeşitli programları sunmuştur. 1981’de Müzik-San tarafından yılın şairi, 1984’te İnanç dergisi tarafından “ayın şairi” seçilmiştir. 1986’da Folklor Araştırma Kurumu ona Türk Folkloruna Hizmet Ödülü vermiştir. 1982’de Necdet Evliyagil ile birlikte Struga Şiir Akşamlarında Türkiye’yi temsil etmiştir. Şiirlerinden bazıları Melih Kibar, Selmi Andak, Avni Anıl, Muammer Sun gibi kişiler tarafından bestelenmiştir. Şiirlerinin önemli bir kısmını Çoban Ateşi Gözlerin (1962), Döner Dolaplarda (1968), Kırlangıç Ormanı (1981) ve Sevgi Üstüne (2000) adlarıyla kitaplaştırmıştır (Çetişli 2014).
Şiirlerinde aşk, yalnızlık, gurbet, memleket, Atatürk gibi temalar hakimdir. Bunlardan memleket temasının esas olduğu şiirlerinde, önemli ölçüde Denizli ve yöresi karşımıza çıkmaktadır. Bu bağlamda şair kimi şiirlerini doğrudan doğruya ve bütünüyle Denizli’ye tahsis ederken, kimi şiirlerinde dolaylı olarak Denizli’ye değinir ve memleketine dair yerel renk ve çizgilere yer verir. Söz konusu renk ve çizgiler; kimi zaman şu veya bu mekân (Denizli, Yeşilyuva, Delikliçınar, İncilipnar, vb.), kimi zaman insan (anne, baba, sevgili vb.), kimi zaman da insan ve mekânın birlikte var ettiği çeşitli değerler (halı, kilim, elma, armut; dürüstlük, vatanseverlik, fakirlik vb.) olarak karşımıza çıkar. Anlaşılan odur ki, çocukluk ve ilk gençlik yıllarını üzerinde yaşadığı mekânlar, içinde büyüdüğü sosyo-ekonomik, sosyo-kültürel atmosfer, bizzat yaşadığı veya şâhidi olduğu olaylar, Kerim Aydın Erdem’in zihni ve ruhunda derin izler bırakmıştır. Söz konusu tesirler, yıllar sonra kaleme aldığı şiirlerinde yeniden hayat bulmuş ve mısralarına yansımıştır. Bu bakımdan o, bir ağaç gibi üzerinde var olduğu, kimlik ve kişiliğini bulduğu toprağına ve köküne bağlı bir “memleket şairi” dir (TRT WEB).
Kerim Aydın Erdem, Ankara Radyosu’nda çalıştığı yıllarda radyo oyunu yazmaya yönelmiş ve bu alanda on beşten fazla eser kaleme almıştır. Bunlardan üçü Gürer Aykal, Muzaffer Arkan ve Muammer Sun tarafından müzikli oyun hâline getirilmiştir. Kerim Aydın Erdem’in masal türünde de kalem faaliyetleri vardır. Keloğlan Dizisi’nde (2000) yer alan diğer çalışmalarıyla (Açıl Susam Açıl, Büyülü Değirmen, Hiç Almak, Altın Yumurtlayan Tavuk, Baltayı Yutan Kabak, Gaffar Usta, Kırk Haramiler) devam etmiştir. Erdem, gerek oyunları, gerekse masallarıyla çocuk edebiyatımıza önemli katkılarda bulunmuştur (TRT WEB).
Kaynakça
Çetişli, İsmail (2014). Şiir Dünyamız. Ankara: Akçağ Yayınları.
"Kerim Aydın Erdem" maddesi. (2016). Türkiye Ünlüleri İnternet Adresi. Biyografya. (http://www.biyografya.com/biyografi/702:05.03.2019)
"Kerim Aydın Erdem"maddesi. "Kim Kimdir?". TRT WEB Sitesi. (Erişim Tarihi: 01/04/2019).
Kerim Aydın Erdem (1990). "Simavi Ödülleri". Milliyet. 10.12.1990. https://core.ac.uk/download/pdf/38316089.pdf.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. FİDAN UĞUR ÇERİKANYayın Tarihi: 07.04.2019Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
Yayın Tarihi: 07.04.2019Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
27 Mayıs | Özdağarcık Yayınları / Ankara | 1960 | Antoloji |
Çoban Ateşi Gözlerin | Neşriyat Yayınları / Ankara | 1962 | Şiir |
Döner Dolaplarda | Bütün Türkiye Yayınevi / Ankara | 1968 | Şiir |
Kırlangıç Ormanı | Antoloji Yayınları / Ankara | 1972 | Şiir |
Keloğlan ile Anası | Kültür Bakanlığı Yayınları / Ankara | 1977 | Masal |
Gecenin Bir Saatinde | Günce Yayıncılık / Ankara | 1999 | Hikâye |
Sevgi Üstüne | Günce Yayıncılık / Ankara | 2000 | Şiir |
Keloğlan Dizisi: (masal), Açıl Susam Açıl, Büyülü Değirmen, Hiç Almak, Altın Yumurtlayan Tavuk, Sözden Anlayan Tavşan, Hakanın Kızı, Saray Güzeli, Baltayı Yutan Kabak, Gaffar Usta, Kırk Haramiler | Günce Yayıncılık / Ankara | 2000 | Masal |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | NÜZULÎ, Mustafa | d. ? - ö. 1744 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | GÜRBÜZ AZAK | d. 5 Temmuz 1938 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | GURBETÇİ OZAN, Meral Gökkaya | d. 01.04.1960 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | ÖZMEN, Durmuş Özmen | d. 1936 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | EDİBÎ/EDİP, Edip Önal | d. 1936 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Oktay Arayıcı | d. 12 Şubat 1936 - ö. 21 Ocak 1985 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Mehmet Emiroğlu | d. 1918 - ö. 7 Eylül 2004 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | KADERÎ, Necati Güler | d. 08.10.1943 - ö. 16.05.2004 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | Mehmet Önder | d. 1 Mart 1926 - ö. 23 Ağustos 2004 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Fahri Erdinç | d. 1917 - ö. 11 Kasım 1986 | Meslek | Görüntüle |
11 | Muhteşem Sünter | d. 1928 - ö. 9 Temmuz 1985 | Meslek | Görüntüle |
12 | Lemia Balı | d. 1911 - ö. 25 Kasım 1976 | Meslek | Görüntüle |
13 | Nurettin Kalkandelen | d. 1902 - ö. 21 Aralık 1974 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Ahmet Yüksel Özemre | d. 25 Mayıs 1935 - ö. 25 Haziran 2008 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Berna Moran | d. 23 Ocak 1921 - ö. 31 Ocak 1993 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | Mustafa Erdem Özler | d. 08 Nisan 1967 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
17 | Mehmed Said Aydın | d. 1983 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | Hasan Erdem | d. 30 Ocak 1961 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |