ERŞED, Abdülhamîd, Vâsık-zâde, Madrûb-zâde

(d. ?/? - ö. 1176?/1763?)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Abdülhamîd’dir. İstanbul’da doğmuştur. Babası İlâhî-zâde ve Madrûb-zâde lakaplarıyla tanınan Mehmed Emîn Efendi’dir. Mekke, Şam ve Halep kadılıkları yapan Mehmed Emin Efendi, Vâsık mahlasıyla şiirler yazmıştır ve Dîvân’ı vardır. Erşed’in kardeşi, müderrislik yapan Mehmed Azîz Efendi’dir. O da Re’fet mahlasıyla şiirler yazmış Dîvân sahibi bir şairdir. Annesi hakkında bilgi bulunmamakla birlikte Re’fet’in Dîvân’ında Şam kadısı Yûsuf-zâde’nin eşi Fatma’nın ölümü üzerine yazdığı tarihten hareketle annesinin Fatma Hanım olduğu söylenebilir. Sicill-i Osmânî’de müderris olduğu bilgisi bulunmasına karşın, diğer kaynaklar henüz mülazımken vefat ettiği, dolayısıyla da müderrislik yapmadığı konusunda hemfikirdir. Kaynaklarda şairin ölümüyle ilgili olarak 1170, 1172, 1175, 1176 gibi farklı tarihler verilmiştir. Şairin 1172 yılını işaret eden bir tarih beytinin bulunması sebebiyle (Erdem 1994: 22) yukarıdaki ilk iki tarihin yanlış olduğu söylenebilir. Bu durumda aile hakkında detaylı bilgiler veren Râmiz ve Es’ad Efendi’nin işaret ettiği gibi şair, 1176/1763 yılının sonlarında henüz yirmili yaşlarındayken vefat etmiş olmalıdır. Mezarı Yavedud İskelesi’nde Hatice Sultan Camii karşısındaki mezarlıktadır.

Kaynaklarda ümit vaat eden ve yaşadığı devirde kendi yaşıtları arasında dikkat çeken bir şair ve nasir olarak kaydedilmiştir. Şeyhülislam Ârif Hikmet Bey, Erşed’in oldukça genç bir yaşta vefat etmiş olmasına nazaran şiirindeki eksiklerinin mazur görülebileceğini belirtir. Kaynaklarda Dîvân’ı olduğundan bahsedilmekle birlikte, bu eser henüz ele geçmemiştir.

Kaynakça

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmanî. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.

Atik Gürbüz, İncinur (2011). İlâhizâde Mehmed Emîn Vâsık Divan. Ankara: Grafiker Yay.

Çınarcı, M. Nuri (2007). Şeyhülislam Arif Hikmet Bey’in Tezkîretü’ş-Şu’arâ’sı ve Transkripsiyonlu Metni. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi. 

Erdem, Sadık (hzl.) (1994). Râmiz ve Âdâb-ı Zurafâ’sı, İnceleme-Tenkidli Metin-İndeks-Sözlük. Ankara: AKM Yay.

İnce, Adnan (hzl.) (2005). Tezkiretü'ş-Şu'arâ Sâlim Efendi. Ankara: AKM Yay.

Kılıç, Filiz (hzl.) (2005). Şefkat - Tezkîre-i Şu’arâ. Ankara: Bizim Büro Yay.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmet Nail Tuman, Tuhfe-i Na’ilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. Ankara: Bizim Büro Yay.

Müstakim-zâde Süleyman Sa’deddin (2000). Mecelletü’n-nisâb-Tıpkı Basım. Ankara: KB Yay.

Oğraş, Rıza (hzl.) (2001). Esad Mehmed Efendi ve Bağçe-i Safâ-Endûz’u (İnceleme - Tenkitli Metin – Dizin). Burdur: Emirdağ Ofset.

Yaltkaya, Şerefettin ve Kilisli Rifat Bilge (hzl.) (1945). Bağdatlı İsmail Paşa, Keşfü’z-Zünûn Zeyli. İstanbul: MEB Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ İNCİNUR ATİK GÜRBÜZ
Yayın Tarihi: 31.05.2013
Güncelleme Tarihi: 09.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Zâr-ı hezâra bak ko yeter nâ-becâlığı

Sana düşürmem ey gül-i ter bî-vefâlığı

 

Zîb-i miyâne-bendiñ olan hançer-i cerîh

Gûyâ ki bahr-i şîvede mercân balığı 

 

Bîgânedir disen bile bâzâr-ı ‘ışkda

Kesmem seninle akmişe-i âşinâlığı

 

Enf-i rakîbe fiske ur ey dest-i pür-hüner

Burnu büyüdü haylice vardır kabalığı

 

Bârî bu nâ-şenîde zemînimle Erşedâ

Erbâb-ı nazma göstereyim hoş edâlığı

 (Çınarcı, M. Nuri (2007). Şeyhülislam Arif Hikmet Bey’in Tezkîretü’ş-Şu’arâ’sı ve Transkripsiyonlu Metni. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi. 28.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1SÂMÎ, Mustafa Sâmî Beyd. ? - ö. 1645-46Doğum YeriGörüntüle
2NEVÂLÎd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3Sadık Rıfat Paşad. 28 Ekim 1807 - ö. 12 Şubat 1857Doğum YeriGörüntüle
4SÂMÎ, Mustafa Sâmî Beyd. ? - ö. 1645-46Ölüm YılıGörüntüle
5NEVÂLÎd. ? - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
6Sadık Rıfat Paşad. 28 Ekim 1807 - ö. 12 Şubat 1857Ölüm YılıGörüntüle
7SÂMÎ, Mustafa Sâmî Beyd. ? - ö. 1645-46MeslekGörüntüle
8NEVÂLÎd. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
9Sadık Rıfat Paşad. 28 Ekim 1807 - ö. 12 Şubat 1857MeslekGörüntüle
10SÂMÎ, Mustafa Sâmî Beyd. ? - ö. 1645-46Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11NEVÂLÎd. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12Sadık Rıfat Paşad. 28 Ekim 1807 - ö. 12 Şubat 1857Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13SÂMÎ, Mustafa Sâmî Beyd. ? - ö. 1645-46Madde AdıGörüntüle
14NEVÂLÎd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15Sadık Rıfat Paşad. 28 Ekim 1807 - ö. 12 Şubat 1857Madde AdıGörüntüle