Necdet Evliyagil

(d. 1927 / ö. 02 Nisan 1992)
Gazeteci, Yazar, Şair, Yayıncı.
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

1927 yılında İstanbul’da doğan Necdet Evliyagil, Evliya ailesinin Hacı Sait Efendi koluna mensup Mustafa ve Şaziye Evliyagil çiftinin üç oğlundan ikincisidir. Üç kardeşin en büyüğü Şevket Evliyagil, küçüğü ise Fikret Evliyagil’dir. Necdet Evliyagil’in babası Mustafa Evliyagil bir süre Çorum’da ikamet etmiş, fakat daha sonra hayatını İstanbul’da sürdürmüştür.

Necdet Evliyagil eğitim hayatını İstanbul’da tamamlamış, İstanbul Erkek Lisesi’nde okurken Dünya gazetesinde çalışmıştır.  Şiir yazmaya başladığı lise yıllarında Yahya Kemal ile tanışmıştır. Cağaloğlu’nda ikamet eden Evliyagil ailesinin komşuları Nadir Nadi, Ekrem Uşaklıgil, Selim Ragıp Emeç, Cevat Fehmi Başkut, Ahmet İhsan gibi önemli isimlerdir. Son Posta gazetesine gidip gelmeye başlayan ağabeyi Şevket Evliyagil’in yolundan giderek gazeteci olmaya karar vermiştir. 1951’de İstanbul Üniversitesi’nden mezun olmuş, Yeni Sabah ve Son Posta’dan sonra muhabir olarak Cumhuriyet gazetesinde çalışmış, Behçet Kemal Çağlar ile İstanbul radyosunda programlar yapmıştır.

Necdet Evliyagil’in Ankara yaşantısı ağabeyi Şevket Evliyagil’le 1951’de Ajans-Türk’ü kurmasıyla başlamıştır. Dünya gazetesinde Ankara temsilcisi olarak çalışmış, Türkiye’nin NATO’ya üyelik sürecinde görev almıştır. Avrupa Konseyi üyeliği de yapan Necdet Evliyagil, 1959’da Sevgi Turanlı ile evlenmiştir. Bu evlilikten 1961’de Mert ve 1970’te Sarp adında iki oğlu olmuştur. 1963-1988 yılları arasında Ajans-Türk dergisini çıkarmıştır. 1968’de Basın Şeref Kartı alan Evliyagil,  1967-1972 yılları arasında Türkiye Turizm Merkezi Genel Sekreterliği yapmış, 1973-1977 yılları arasında milletvekili olarak TBMM’de yer almıştır.  1978-1992 yılları arasında TRT’de “Şiir Dünyası” adlı programı hazırlayıp sunan Evliyagil, 1992 yılında vefat etmiştir.

Necdet Evliyagil, 1943’ten 1991’e kadar şiir yazmayı sürdürmüştür. Şiir hakkındaki görüşlerini Edebi Konuşmalar, Şiirimizde Anlamsızlar ve Şiir’de Lirizm ve Rezilizm adlı eserlerinde toplamıştır.  İlk kitabındaki şiir anlayışını daha sonraki yıllarda çıkardığı şiir kitaplarında da sürdüren Necdet Evliyagil, klasikten ilham alan bir anlayışla hayattaki izlenimlerini şiirine aksettirmiş ve serbest nazma itibar etmiştir. Şiire ilgi duymaya başladığı ilk günlerden itibaren Yahya Kemal’in sanat anlayışını benimsemiştir. Bu bakımdan çağdaşları olan Garip ve İkinci Yeni akımlarının dışında kalmıştır. Şiirde takip ettiği ve etkilendiği isim hayatı boyunca Yahya Kemal olmuştur. Liseden üniversiteye kadar Park Otel’de Yahya Kemal’le görüşmelerine devam eden Evliyagil’e, Kendi Gök Kubbemiz şairi  1949’da “Etrafa bakıp ey Evliyagil/Sen kendini bizde evliya bil” dizelerini ithaf etmiştir.

İlk şiir kitabı Eski Yalı'nın ardından DuyabildiğineYaşantıAltınkum VapuruDüş ve GerçekÇocukların Görkemli Düşü ve Acı Gülüşüİstanbul Düşü (Bütün Şiirler) ve İstanbul Bulutu adlı kitapları yayımlanır. İstanbul Mavisi ve Nazım Hikmet Boğaziçi’nde adlı şiir kitapları vefatından sonra ailesi tarafından bastırılır. Necdet Evliyagil’in şiirinde temalar öne çıkar, şekil ya da yapı açısından değişiklikler söz konusu değildir.  İzlenimlerini ve hayata bakış açısını şiirine yansıtmıştır. Evliyagil, şiirlerinde İstanbul, doğa, aşk, ölüm, zaman, çocuk ve Atatürk konularını işlemiştir.

Necdet Evliyagil her ne kadar şair olarak anılsa da gazetecilik yönü kuvvetlidir. Cumhuriyet gazetesinde gündemi yakalayan röportajlar yapmıştır. Burada yayımlanan bütün yazıları 2012’de iki cilt hâlinde yayımlanmıştır.

Kaynakça

Demir, Hiclâl (2012). “Cumhuriyet Tarihine Cumhuriyet'ten Bir Bakış: Necdet Evliyagil'in Gazete Yazıları”. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi. Güz, 17: 273-277.

Evliyagil, Necdet (2012a). Cumhuriyet’ten Sayfalar I (Güncel-Siyasal Yazılar). hzl. Hafize Şahin. Ankara: Ajans-Türk Basın ve Basım A. Ş.

Evliyagil, Necdet (2012b). Cumhuriyet’ten Sayfalar II (Röportajlar-Kitap Tanıtımları). hzl. Hafize Şahin. Ankara: Ajans-Türk Basın ve Basım A. Ş.

Şahin, Hafize (2009). Cumhuriyet Döneminin Tanığı Necdet Evliyagil. Ankara: Ajans-Türk Basın ve Basım A. Ş.

Şahin, Hafize (2011). “Yahya Kemal’e Dair Bir Defter: Necdet Evliyagil’in Anıları”. Türkbilig. 22: 171-184.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. HAFİZE ŞAHİN
Yayın Tarihi: 22.11.2017
Güncelleme Tarihi: 19.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Aşk İçin SöylenenlerAhmet Halit Kitabevi / İstanbul1948Diğer
Eski Yalı? / Ankara1955Şiir
Dünya Şiirinden Seçmeler-En Güzel Türk Şiirlerile BeraberBilgi Basım ve Yayınevi / İstanbul1955Diğer
Edebi Mektepler ve Edebi CereyanlarAhmet Halit Yaşaroğlu Kitapçılık ve Kâğıtçılık / İstanbul1955İnceleme
Edebiyatımızda Divan Şiiri (Şiirlerin Açıklanmış Şekillerile)Ajans-Türk / Ankara1958 ( 2. Baskı)İnceleme
Edebi KonuşmalarAjans-Türk / Ankara1959Eleştiri
DuyabildiğineAjans-Türk Matbaası / Ankara1960Şiir
Şiirimizde AnlamsızlarAjans-Türk Matbaası / Ankara1961Eleştiri
Süratle Artan Dünya Nüfusu Nükleer Silâhlardan da Büyük Bir Kuvvet: Uzak Doğu NotlarıAjans-Türk Matbaası / Ankara1967Gezi Yazısı
YaşantıAjans-Türk / Ankara1972Şiir
Türkiye-TurkeyAjans-Türk / Ankara1973Diğer
Altınkum VapuruAjans-Türk / Ankara1975Şiir
Düş ve GerçekAjans-Türk / Ankara1978Şiir
Çocukların Görkemli Düşü ve Acı GülüşüAjans-Türk / Ankara1979Şiir
İstanbul Düşü (Bütün Şiirleri)Ajans-Türk / Ankara1982 (1984, 2. Baskı; 1986, 3. Baskı)Şiir
Şiir'de Lirizm ve RezilizmÖzel Baskı / -1985Eleştiri
Çankaya (Devlet Kitabı)Ajans-Türk / Ankara1986Diğer
İstanbul BulutuAjans-Türk / Ankara1987 (1989, 2. Baskı)Şiir
Atatürk and AnıtkabirAjans-Türk / Ankara1989Diğer
İstanbul MavisiAjans-Türk / Ankara1992Şiir
Kemal Atatürk ve Seçme Şiirler AntolojisiAjans-Türk / Ankara1994 (5. Baskı)Şiir
Nazım Hikmet Boğaziçi'ndeAjans-Türk / Ankara1997Şiir
Cumhuriyet'ten Sayfalar I (Güncel-Siyasal Yazılar) (Hazırlayan: Hafize Şahin)Ajans-Türk / Ankara2012Diğer
Cumhuriyet'ten Sayfalar II (Röportajlar-Kitap Tanıtımları) (Hazırlayan: Hafize Şahin)Ajans-Türk / Ankara2012Diğer
Şiirli Takvim Antolojisi (1958-1967) (Behçet Kemal Çağlar ve Ümit Yaşar Oğuzcan’la birlikte)- / --Diğer

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1TAHSÎN, Mehmed Tahsîn Beyd. ? - ö. 1808-09Doğum YeriGörüntüle
2TAB'Î, Pîrî Mollası Mustafa Efendid. ? - ö. 1764-65Doğum YeriGörüntüle
3HÂNÎ (TEVFÎK), Mustafa Tevfîk Efendid. 1705-06 - ö. 1761-62Doğum YeriGörüntüle
4İsmail Sivrid. 15 Ocak 1927 - ö. 2 Ağustos 2007Doğum YılıGörüntüle
5EHLİSOYDAN, Hüseyin Hilmi Akbulutd. 1927 - ö. 1986Doğum YılıGörüntüle
6CEMAL, Cemal Koçakd. 1927 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7SIDDIKA, Sıddıka Tepetaşd. 01.05.1926 - ö. 22.10.1992Ölüm YılıGörüntüle
8Kemal Behram Çukurkavaklıd. 1934 - ö. 15 Nisan 1992Ölüm YılıGörüntüle
9ABBAS İSMAYILOVd. 1932 - ö. 1992Ölüm YılıGörüntüle
10Orhan Çetinbilekd. 17 Şubat 1963 - ö. ?MeslekGörüntüle
11Tolga Gümüşayd. 15 Ağustos 1972 - ö. ?MeslekGörüntüle
12Fazlullah Morald. 14 Mart 1876 - ö. 23 Nisan 1942MeslekGörüntüle
13Mehmet Önald. 02 Aralık 1958  - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Celal Hafifbilekd. 23 Nisan 1930 - ö. 29 Şubat 2012Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Dilek Türkerd. 1984 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Ahmet Necdet Sözerd. 01 Mart 1933 - ö. 05 Mayıs 2010Madde AdıGörüntüle
17Necdet Tezcand. 08 Şubat 1942 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18Necdet Ekicid. 03 Ocak 1955 - ö. ?Madde AdıGörüntüle