EYÜP, Eyüp Sarıbatır

(d. 1965 / ö. -)
?
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Eyüp Sarıbatır, 1965'te Kars’ın İslamsor (Aydın) köyünde dünyaya gelmiştir. Babası Ali Osman, çiftçilikle uğraşır. Eyüp Sarıbatır’ın beş kız, iki erkek kardeşi vardır. İlkokulu köyünde bitiren âşık, 1979'da ortaokulu bitirerek Kars Cumhuriyet Lisesini, daha sonra da Sarıkamış Teknik Lisesini dışarıdan bitirir. 1985'te vatani görevi için İzmir Narlıdere’ye gider. Acemi birliği bittikten sonra Florya 910. İkmal Bölüğüne usta olarak katılır. Daha sonra 1987'de tezkeresini alır ve İstanbul- Levent’te bir ilaç firmasına girerek iş hayatına atılır. Bir süre aynı iş yerinde çalıştıktan sonra 1988'de evlenir. Bu evlilikten iki kız, iki erkek evladı olur. 1989'da kamuda açılan sınavlara katılarak Sağlık Bakanlığı bünyesinde yapılan sınavı kazanır ve memur olur. Hâlen Sağlık Bakanlığı bünyesinde çalışmaktadır (Bulut 2011: 222).

Eyüp Sarıbatır, şiir okumaya ve yazmaya küçük yaşlarda, ilkokul yıllarında başlar. Şiire olan ilgisinde babasının da büyük bir etkisi vardır. Babası da âşıklıkla yakından ilgilenir. Eyüp Sarıbatır, ilk şiirlerini 1979'da yazmaya başlar. 2000 yılından sonra ise gerek konu gerekse biçim itibariyle daha ustaca şiirler yazar. Âşık, çok iyi bir gözlemcidir. Çevresine karsı son derece ilgilidir. Bir taş, bir çiçek, bir beşerî aşk acısı ve daha birçok şey onun şiirlerine konu olmuştur. Âşık Eyüp Sarıbatır, fıtratı itibariyle duygusal olduğu için dramatik şiirlere de yönelmiştir. Âşıklık geleneğinde rüya görme ve bâde içme olayının önemli bir yeri vardır. Âşık Eyüp Sarıbatır’da bade olayı gerçekleşmiştir. Rüyasında bir yaşlıdan feyiz almıştır. Yani rüya görür ve uyandıktan sonra şiir yazmaya başlar (Bulut 2011: 223-224).

Eyüp, Kuran-ı Kerim’i, velilerin ve nebilerin hayatlarını okuyarak düşünce ve fikirlerini geliştirir. Babasının erken yaşta ölmesi de onu yalnızlığa itmiş ve onu dertli bir âşık yapmıştır. Âşık Eyüp, usta-çırak ilişkisi içerisinde yetişmemiştir. Ancak babası, bu noktada ona usta olmuştur. Yani babası bâdeli âşıklardan olup kendisi için en büyük esin kaynağıdır. Kars’ta doğup büyüyen Âşık Eyüp, Sümmani, Âşık Şenlik, Kağızmanlı Hıfzi, İlhâmi Demir gibi âşıkları kendisine örnek almıştır. Onların eserlerini okuyarak feyiz alır. Ayrıca tasavvufa ilgi duyduğu için Yunus Emre, Kaygusuz Abdal gibi mutasavvıfların da eserlerini okur. Âşık Eyüp Sarıbatır, şiirlerinde mahlas olarak kendi adını, yani Eyüp mahlasını kullanır (Bulut 2011: 224).

Sarıbatır, şiirlerini hece ölçüsüyle yazmıştır. Şiirlerinin hepsinde başlık kullanmıştır. Âşık, şiirlerinin büyük bir çoğunluğunun son dörtlüğünde kendi adını kullanmıştır. Şiirlerinde açık, herkesin anlayacağı sade bir dil kullanmıştır. Mahallî kelimeleri ve ağız özelliklerini özellikle Azeri, Terekeme, yerli gibi ağızları şiirlerinde görmek mümkündür. Âşık tarzı şiir geleneğinin genel özelliğine uygun olarak daha çok tam ve zengin kafiyeye ağırlık vermiştir. Şiirlerini hecenin değişik kalıplarını kullanarak yazmıştır. Hecenin en çok on birli kalıbını kullanmıştır. Şiirlerinin büyük bir çoğunluğunu aaax, abab kafiye örgüsünde, mâni nazım şekliyle yazmıştır. Âşığın üslubunun oluşmasında yetiştiği çevrenin karakter özelliklerinin ve kültürünün etkileri görülmektedir. Şiirlerini daha çok ilahî ve beşerî aşk, tabiat, vatan, millet, hürriyet, sevgili gibi konularda yazmıştır. Ayrıca dinî-didaktik ve felsefî konularda şiirler de yazmıştır. Âşık Eyüp’ün şiirleri genellikle üç ila altı mısralı nazım birimlerinden oluşmaktadır. En çok beş ve altı mısralı şiirleri bulunmaktadır. Âşık Eyüp, şiirlerinde maddi aşka çok az yer vermiştir. Daha çok ilahî aşk, tabiat, millî ve didaktik konulu şiirler söylemiştir. Şiirlerinde âşık, atasözlerine ve vecizelere yer vererek okuyucuya nasihatlerde bulunmuştur (Bulut 2011: 226).

Kaynakça

Bolçay, Ezgi (2012). Kars'ta Âşıklık Geleneği ve Karslı Âşık Maksut Koca'nın Hayatı, Sanatı ve Şiirleri. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.

Bulut, Sevim (2011). "Âşık Eyüp Sarıbatır Hayatı Sanatı Şiirleri". Kars Âşıklarının Hayatları, Sanatları ve Şiirlerinden Örnekler. Ed. Kürşat Öncül. Kars: Kafkas Üniversitesi Türk Halkbilimi Uygulama ve Araştırma Merkezi Yay. 222- 240.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. KÜRŞAT ÖNCÜL
Yayın Tarihi: 26.03.2019
Güncelleme Tarihi: 06.12.2020

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1ALİ, Ali Yılmazd. 1920 - ö. 1995Doğum YeriGörüntüle
2HÜSEYN SALHANOVd. 1890 - ö. 1941Doğum YeriGörüntüle
3NASUH, Nasuh Gülmezd. 1948 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Nazan Ekincid. 17 Ocak 1965 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5Metin Savaşd. 01 Ocak 1965 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6RIZA PUYENDEd. 1965 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7CEMAL/CEMAL HOCA, İsmail Turand. 11.10.1883 - ö. 17.02.1957Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
8HÂDÎ, Hadi Sarpyalçınd. 1886 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
9YUSUF ÖZCANd. 1911 - ö. 1984Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
10KÖROĞLU, Vahit Üstündağd. 03.08.1958 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
11İLHAMÎ, Yusuf Ziya Başerd. 1907 - ö. 1984Madde AdıGörüntüle
12DUMANOĞLU, Ömer Dumanoğlud. 1968 - ö. ?Madde AdıGörüntüle