Madde Detay

Asıl adı Hasan olan şair Kastamonu’nun Tosya ilçesinde doğdu. Doğum tarihi bilinmemektedir. Hasan Fasîhî Efendi olarak tanındı. Medrese öğrenimi gördü. Şeyhülislam Abdullah Efendi tarafından yapılan imtihan neticesinde haric medresesi müderrisliğine getirildi. Daha sonra sırasıyla Defterdar Ahmed Paşa, Muharrem 1139/Ağustos-Eylül 1723’te Saniye-i Kenan Paşa, Şevval 1142/Nisan-Mayıs 1730’da Eyyühüm Çelebi, Cemâziyelâhır 1146/Kasım-Aralık 1733’te Ferhad Paşa Medreselerine, Cemâziyelevvel 1150/Ağustos-Eylül 1737’de Sahn-ı Seman Medreselerinden birine müderris olarak atandı. 27 Ramazan 1150/18 Ocak 1738’de İbrahim Paşa-yı Cedid, 5 Muharrem 1154/23 Mart 1741’de Mihr-mah, 16 Şevval 1155/14 Aralık 1742’de Hakaniye Vefa Medreselerinde görevlendirildi. 1156 yılı başlarında (1743) İstanbul’da vefat etti. Düzgün söz söyleyen bir kimseydi. Bulunduğu topluluklarda toplantı kurallarına uymadığı için Vehbi Efendi tarafından Vekâlet-nâme adlı eserde kınandı.

Şairin Dîvân’ı vardır. Bilinen tek nüshası Beyazıt Devlet Kütüphanesi 5754’tedir. Bu nüshada bir tevhit, üç naat, dört halife, Hasan ve Hüseyin ile Mevlana hakkında üç methiye, Sultan III. Ahmed için yazılmış bir sıhhatnâme, bir terkib-i bend, beş müseddes, iki muhammes, 315 gazel, dört tarih, 22 kıt‘a ve rübai, 27 beyit ve mensur bir dibace bulunmaktadır (İKTYDK 1967: 730). Eser üzerine bir yüksek lisans çalışması (Gökalp 2001) yapılmıştır.

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ Sicill-i Osmanî. C. 2. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay. 509.

Erdem, Sadık (hzl.) (1994). Râmiz ve Âdâb-ı Zurafâsı (İnceleme-Tenkitli Metin-İndeks-Sözlük). Ankara: AKM Yay. 239-240.

Erdem, Sadık (2004). “Fasîhî”. Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. 4. Ankara: AKM Yay. 22.

Gökalp, Halûk (2001). Fasîhî Divanı (İnceleme-Metin). Yüksek Lisans Tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi.

Gökalp, Halûk (2006). “Divan Şiirinde Sıhhat-nameler”. Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi (14): 101-130.

İpekten, Halûk, M. İsen, R. Toparlı, N. Okçu, T. Karabey (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay. 130.

İstanbul Kütüphaneleri Türkçe Yazma Divanlar Kataloğu (1967). “Fasîhî”. C. III. İstanbul: MEB Yay. 730.

Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C. II. Ankara: Bizim Büro Yay. 774.

Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1979). “Fasîhî”. C. 3. İstanbul: Dergâh Yay. 161. 

 

Sıhhat-nâme-i Fasîhî

Bi-hamdi'llâh enâm-ı dehre yine baht yâr oldı

Yine hâver-sitan-ı burc-ı es'ad kâmkâr oldı

Girürse n'ola sultân-ı meserret sahn-ı ikbâle

Bi-hamdi'llâh rikâb-ı esb-i devlet pâyidâr oldı

Vücûd-ı nâzenîn-i sıhhat-i Sultân Ahmed Hân

Şeb-i dünyâ vü mâ-fihâya mihr-i tâbdâr oldı

Vücûdı âlem ü dünyâya bir rûh-ı musavverdür

Bi-hamdi'llâh serîr-i saltanatda ber-karâr oldı

Mülük-ı rub'-ı meskûna safâ bahş eyledi devrân

Sadâ-yı sıhhatiyle her biri bir tâcdâr oldı

……

Kıyâs itmen ki bîmâr oldı ol hurşîd-i âlemtâb

İrişdi nev-bahâr-ı feyz-i Mevlâ tâbdâr oldı

Vücûd-ı behcet-âlûdında ifrât-ı letâfetden

Nice merdüm-nigâh-ı nazra hâl-i bî-şumâr oldı

Vücûdı şöyle bir reşk-âver-i şehd-i musaffâdur

Şebeke dîde dîde resm-i nakş-ı hurde-kâr oldı

Nizâm-ı âlem-i adle sipihr-i bâ-sa'âdetdür

Degül ezhâr-ı cismi anda encüm âşikâr oldı

Çiçek zann eylemen pür-cûş olup Bârî kemâliyle

Kenâr-ı Kulzüm-i cûd u kerem gevher-nisâr oldı

Sehâb-ı evc-i hikmet katre-i nîsân döküp gûyâ

Yem-i kudretde cismi çün sadef pür-şâh-vâr oldı

Mürebbî-i felek gördükde adl ü dâd-ı ahkâmın

Giyürdi bir çiçekli hil'atı pür-iftihâr oldı

Kıyas itmen çiçekden cism-i pâki oldı âzürde

Şükûfeyle müzeyyen sahn-ı bâg-ı gül-'izâr oldı

Şükûfe sanmanuz çarh-ı letâfet-gâh-ı behcetden

Nihâl-i adl ü dâda gûyiyâ şebnem nisâr oldı

Vücûd-ı cûd-perverdi adâlet-perver-i zâtı

Cevâhirle müzeyyen hil'at-ı bâ-iftihâr oldı

İlâhî bir dahi gösterme çesm-i halka bîmârın

Riyâz-ı âlemün gül-goncası her çeşme hâr oldı

……

Vücûd-ı rûh-ı dünyâdur anun zât-ı kerem-bahşı

Bulınca sıhhati bu halk-ı âlem cilve-dâr oldı

……

Fasîhî el açup eyle du'â makbûl ide Mevlâ

İcâbet-gâh-ı izzet-isti'ânet iktidâr oldı

Vücûd-ı lâ-nazîri ol şehen-şâh-ı cihângîrün

Rehîn-i mazhar-ı eltâf-ı sun'-ı kird-gâr oldı

……

(Gökalp, Halûk (2006). “Divan Şiirinde Sıhhat-nameler”. Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi (14): 127-128.)