Madde Detay
FASÎHÎ, Hasan Fasîhî Efendi
(d. ?/? - ö. 1156 başı/1743)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Asıl adı Hasan olan şair Kastamonu’nun Tosya ilçesinde doğdu. Doğum tarihi bilinmemektedir. Hasan Fasîhî Efendi olarak tanındı. Medrese öğrenimi gördü. Şeyhülislam Abdullah Efendi tarafından yapılan imtihan neticesinde haric medresesi müderrisliğine getirildi. Daha sonra sırasıyla Defterdar Ahmed Paşa, Muharrem 1139/Ağustos-Eylül 1723’te Saniye-i Kenan Paşa, Şevval 1142/Nisan-Mayıs 1730’da Eyyühüm Çelebi, Cemâziyelâhır 1146/Kasım-Aralık 1733’te Ferhad Paşa Medreselerine, Cemâziyelevvel 1150/Ağustos-Eylül 1737’de Sahn-ı Seman Medreselerinden birine müderris olarak atandı. 27 Ramazan 1150/18 Ocak 1738’de İbrahim Paşa-yı Cedid, 5 Muharrem 1154/23 Mart 1741’de Mihr-mah, 16 Şevval 1155/14 Aralık 1742’de Hakaniye Vefa Medreselerinde görevlendirildi. 1156 yılı başlarında (1743) İstanbul’da vefat etti. Düzgün söz söyleyen bir kimseydi. Bulunduğu topluluklarda toplantı kurallarına uymadığı için Vehbi Efendi tarafından Vekâlet-nâme adlı eserde kınandı.
Şairin Dîvân’ı vardır. Bilinen tek nüshası Beyazıt Devlet Kütüphanesi 5754’tedir. Bu nüshada bir tevhit, üç naat, dört halife, Hasan ve Hüseyin ile Mevlana hakkında üç methiye, Sultan III. Ahmed için yazılmış bir sıhhatnâme, bir terkib-i bend, beş müseddes, iki muhammes, 315 gazel, dört tarih, 22 kıt‘a ve rübai, 27 beyit ve mensur bir dibace bulunmaktadır (İKTYDK 1967: 730). Eser üzerine bir yüksek lisans çalışması (Gökalp 2001) yapılmıştır.
Kaynakça
Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ Sicill-i Osmanî. C. 2. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay. 509.
Erdem, Sadık (hzl.) (1994). Râmiz ve Âdâb-ı Zurafâsı (İnceleme-Tenkitli Metin-İndeks-Sözlük). Ankara: AKM Yay. 239-240.
Erdem, Sadık (2004). “Fasîhî”. Türk Dünyası Edebiyatçıları Ansiklopedisi. C. 4. Ankara: AKM Yay. 22.
Gökalp, Halûk (2001). Fasîhî Divanı (İnceleme-Metin). Yüksek Lisans Tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi.
Gökalp, Halûk (2006). “Divan Şiirinde Sıhhat-nameler”. Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi (14): 101-130.
İpekten, Halûk, M. İsen, R. Toparlı, N. Okçu, T. Karabey (1988). Tezkirelere Göre Divan Edebiyatı İsimler Sözlüğü. Ankara: KTB Yay. 130.
İstanbul Kütüphaneleri Türkçe Yazma Divanlar Kataloğu (1967). “Fasîhî”. C. III. İstanbul: MEB Yay. 730.
Kurnaz, Cemâl ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmed Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. C. II. Ankara: Bizim Büro Yay. 774.
Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi (1979). “Fasîhî”. C. 3. İstanbul: Dergâh Yay. 161.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: PROF. DR. BEYHAN KESİKYayın Tarihi: 02.09.2014Güncelleme Tarihi: 03.12.2020Eserlerinden Örnekler
Sıhhat-nâme-i Fasîhî
Bi-hamdi'llâh enâm-ı dehre yine baht yâr oldı
Yine hâver-sitan-ı burc-ı es'ad kâmkâr oldı
Girürse n'ola sultân-ı meserret sahn-ı ikbâle
Bi-hamdi'llâh rikâb-ı esb-i devlet pâyidâr oldı
Vücûd-ı nâzenîn-i sıhhat-i Sultân Ahmed Hân
Şeb-i dünyâ vü mâ-fihâya mihr-i tâbdâr oldı
Vücûdı âlem ü dünyâya bir rûh-ı musavverdür
Bi-hamdi'llâh serîr-i saltanatda ber-karâr oldı
Mülük-ı rub'-ı meskûna safâ bahş eyledi devrân
Sadâ-yı sıhhatiyle her biri bir tâcdâr oldı
……
Kıyâs itmen ki bîmâr oldı ol hurşîd-i âlemtâb
İrişdi nev-bahâr-ı feyz-i Mevlâ tâbdâr oldı
Vücûd-ı behcet-âlûdında ifrât-ı letâfetden
Nice merdüm-nigâh-ı nazra hâl-i bî-şumâr oldı
Vücûdı şöyle bir reşk-âver-i şehd-i musaffâdur
Şebeke dîde dîde resm-i nakş-ı hurde-kâr oldı
Nizâm-ı âlem-i adle sipihr-i bâ-sa'âdetdür
Degül ezhâr-ı cismi anda encüm âşikâr oldı
Çiçek zann eylemen pür-cûş olup Bârî kemâliyle
Kenâr-ı Kulzüm-i cûd u kerem gevher-nisâr oldı
Sehâb-ı evc-i hikmet katre-i nîsân döküp gûyâ
Yem-i kudretde cismi çün sadef pür-şâh-vâr oldı
Mürebbî-i felek gördükde adl ü dâd-ı ahkâmın
Giyürdi bir çiçekli hil'atı pür-iftihâr oldı
Kıyas itmen çiçekden cism-i pâki oldı âzürde
Şükûfeyle müzeyyen sahn-ı bâg-ı gül-'izâr oldı
Şükûfe sanmanuz çarh-ı letâfet-gâh-ı behcetden
Nihâl-i adl ü dâda gûyiyâ şebnem nisâr oldı
Vücûd-ı cûd-perverdi adâlet-perver-i zâtı
Cevâhirle müzeyyen hil'at-ı bâ-iftihâr oldı
İlâhî bir dahi gösterme çesm-i halka bîmârın
Riyâz-ı âlemün gül-goncası her çeşme hâr oldı
……
Vücûd-ı rûh-ı dünyâdur anun zât-ı kerem-bahşı
Bulınca sıhhati bu halk-ı âlem cilve-dâr oldı
……
Fasîhî el açup eyle du'â makbûl ide Mevlâ
İcâbet-gâh-ı izzet-isti'ânet iktidâr oldı
Vücûd-ı lâ-nazîri ol şehen-şâh-ı cihângîrün
Rehîn-i mazhar-ı eltâf-ı sun'-ı kird-gâr oldı
……
(Gökalp, Halûk (2006). “Divan Şiirinde Sıhhat-nameler”. Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi (14): 127-128.)
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 02.09.2014Güncelleme Tarihi: 03.12.2020Eserlerinden Örnekler
Sıhhat-nâme-i Fasîhî
Bi-hamdi'llâh enâm-ı dehre yine baht yâr oldı
Yine hâver-sitan-ı burc-ı es'ad kâmkâr oldı
Girürse n'ola sultân-ı meserret sahn-ı ikbâle
Bi-hamdi'llâh rikâb-ı esb-i devlet pâyidâr oldı
Vücûd-ı nâzenîn-i sıhhat-i Sultân Ahmed Hân
Şeb-i dünyâ vü mâ-fihâya mihr-i tâbdâr oldı
Vücûdı âlem ü dünyâya bir rûh-ı musavverdür
Bi-hamdi'llâh serîr-i saltanatda ber-karâr oldı
Mülük-ı rub'-ı meskûna safâ bahş eyledi devrân
Sadâ-yı sıhhatiyle her biri bir tâcdâr oldı
……
Kıyâs itmen ki bîmâr oldı ol hurşîd-i âlemtâb
İrişdi nev-bahâr-ı feyz-i Mevlâ tâbdâr oldı
Vücûd-ı behcet-âlûdında ifrât-ı letâfetden
Nice merdüm-nigâh-ı nazra hâl-i bî-şumâr oldı
Vücûdı şöyle bir reşk-âver-i şehd-i musaffâdur
Şebeke dîde dîde resm-i nakş-ı hurde-kâr oldı
Nizâm-ı âlem-i adle sipihr-i bâ-sa'âdetdür
Degül ezhâr-ı cismi anda encüm âşikâr oldı
Çiçek zann eylemen pür-cûş olup Bârî kemâliyle
Kenâr-ı Kulzüm-i cûd u kerem gevher-nisâr oldı
Sehâb-ı evc-i hikmet katre-i nîsân döküp gûyâ
Yem-i kudretde cismi çün sadef pür-şâh-vâr oldı
Mürebbî-i felek gördükde adl ü dâd-ı ahkâmın
Giyürdi bir çiçekli hil'atı pür-iftihâr oldı
Kıyas itmen çiçekden cism-i pâki oldı âzürde
Şükûfeyle müzeyyen sahn-ı bâg-ı gül-'izâr oldı
Şükûfe sanmanuz çarh-ı letâfet-gâh-ı behcetden
Nihâl-i adl ü dâda gûyiyâ şebnem nisâr oldı
Vücûd-ı cûd-perverdi adâlet-perver-i zâtı
Cevâhirle müzeyyen hil'at-ı bâ-iftihâr oldı
İlâhî bir dahi gösterme çesm-i halka bîmârın
Riyâz-ı âlemün gül-goncası her çeşme hâr oldı
……
Vücûd-ı rûh-ı dünyâdur anun zât-ı kerem-bahşı
Bulınca sıhhati bu halk-ı âlem cilve-dâr oldı
……
Fasîhî el açup eyle du'â makbûl ide Mevlâ
İcâbet-gâh-ı izzet-isti'ânet iktidâr oldı
Vücûd-ı lâ-nazîri ol şehen-şâh-ı cihângîrün
Rehîn-i mazhar-ı eltâf-ı sun'-ı kird-gâr oldı
……
(Gökalp, Halûk (2006). “Divan Şiirinde Sıhhat-nameler”. Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi (14): 127-128.)
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 03.12.2020Eserlerinden Örnekler
Sıhhat-nâme-i Fasîhî
Bi-hamdi'llâh enâm-ı dehre yine baht yâr oldı
Yine hâver-sitan-ı burc-ı es'ad kâmkâr oldı
Girürse n'ola sultân-ı meserret sahn-ı ikbâle
Bi-hamdi'llâh rikâb-ı esb-i devlet pâyidâr oldı
Vücûd-ı nâzenîn-i sıhhat-i Sultân Ahmed Hân
Şeb-i dünyâ vü mâ-fihâya mihr-i tâbdâr oldı
Vücûdı âlem ü dünyâya bir rûh-ı musavverdür
Bi-hamdi'llâh serîr-i saltanatda ber-karâr oldı
Mülük-ı rub'-ı meskûna safâ bahş eyledi devrân
Sadâ-yı sıhhatiyle her biri bir tâcdâr oldı
……
Kıyâs itmen ki bîmâr oldı ol hurşîd-i âlemtâb
İrişdi nev-bahâr-ı feyz-i Mevlâ tâbdâr oldı
Vücûd-ı behcet-âlûdında ifrât-ı letâfetden
Nice merdüm-nigâh-ı nazra hâl-i bî-şumâr oldı
Vücûdı şöyle bir reşk-âver-i şehd-i musaffâdur
Şebeke dîde dîde resm-i nakş-ı hurde-kâr oldı
Nizâm-ı âlem-i adle sipihr-i bâ-sa'âdetdür
Degül ezhâr-ı cismi anda encüm âşikâr oldı
Çiçek zann eylemen pür-cûş olup Bârî kemâliyle
Kenâr-ı Kulzüm-i cûd u kerem gevher-nisâr oldı
Sehâb-ı evc-i hikmet katre-i nîsân döküp gûyâ
Yem-i kudretde cismi çün sadef pür-şâh-vâr oldı
Mürebbî-i felek gördükde adl ü dâd-ı ahkâmın
Giyürdi bir çiçekli hil'atı pür-iftihâr oldı
Kıyas itmen çiçekden cism-i pâki oldı âzürde
Şükûfeyle müzeyyen sahn-ı bâg-ı gül-'izâr oldı
Şükûfe sanmanuz çarh-ı letâfet-gâh-ı behcetden
Nihâl-i adl ü dâda gûyiyâ şebnem nisâr oldı
Vücûd-ı cûd-perverdi adâlet-perver-i zâtı
Cevâhirle müzeyyen hil'at-ı bâ-iftihâr oldı
İlâhî bir dahi gösterme çesm-i halka bîmârın
Riyâz-ı âlemün gül-goncası her çeşme hâr oldı
……
Vücûd-ı rûh-ı dünyâdur anun zât-ı kerem-bahşı
Bulınca sıhhati bu halk-ı âlem cilve-dâr oldı
……
Fasîhî el açup eyle du'â makbûl ide Mevlâ
İcâbet-gâh-ı izzet-isti'ânet iktidâr oldı
Vücûd-ı lâ-nazîri ol şehen-şâh-ı cihângîrün
Rehîn-i mazhar-ı eltâf-ı sun'-ı kird-gâr oldı
……
(Gökalp, Halûk (2006). “Divan Şiirinde Sıhhat-nameler”. Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi (14): 127-128.)
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Sıhhat-nâme-i Fasîhî
Bi-hamdi'llâh enâm-ı dehre yine baht yâr oldı
Yine hâver-sitan-ı burc-ı es'ad kâmkâr oldı
Girürse n'ola sultân-ı meserret sahn-ı ikbâle
Bi-hamdi'llâh rikâb-ı esb-i devlet pâyidâr oldı
Vücûd-ı nâzenîn-i sıhhat-i Sultân Ahmed Hân
Şeb-i dünyâ vü mâ-fihâya mihr-i tâbdâr oldı
Vücûdı âlem ü dünyâya bir rûh-ı musavverdür
Bi-hamdi'llâh serîr-i saltanatda ber-karâr oldı
Mülük-ı rub'-ı meskûna safâ bahş eyledi devrân
Sadâ-yı sıhhatiyle her biri bir tâcdâr oldı
……
Kıyâs itmen ki bîmâr oldı ol hurşîd-i âlemtâb
İrişdi nev-bahâr-ı feyz-i Mevlâ tâbdâr oldı
Vücûd-ı behcet-âlûdında ifrât-ı letâfetden
Nice merdüm-nigâh-ı nazra hâl-i bî-şumâr oldı
Vücûdı şöyle bir reşk-âver-i şehd-i musaffâdur
Şebeke dîde dîde resm-i nakş-ı hurde-kâr oldı
Nizâm-ı âlem-i adle sipihr-i bâ-sa'âdetdür
Degül ezhâr-ı cismi anda encüm âşikâr oldı
Çiçek zann eylemen pür-cûş olup Bârî kemâliyle
Kenâr-ı Kulzüm-i cûd u kerem gevher-nisâr oldı
Sehâb-ı evc-i hikmet katre-i nîsân döküp gûyâ
Yem-i kudretde cismi çün sadef pür-şâh-vâr oldı
Mürebbî-i felek gördükde adl ü dâd-ı ahkâmın
Giyürdi bir çiçekli hil'atı pür-iftihâr oldı
Kıyas itmen çiçekden cism-i pâki oldı âzürde
Şükûfeyle müzeyyen sahn-ı bâg-ı gül-'izâr oldı
Şükûfe sanmanuz çarh-ı letâfet-gâh-ı behcetden
Nihâl-i adl ü dâda gûyiyâ şebnem nisâr oldı
Vücûd-ı cûd-perverdi adâlet-perver-i zâtı
Cevâhirle müzeyyen hil'at-ı bâ-iftihâr oldı
İlâhî bir dahi gösterme çesm-i halka bîmârın
Riyâz-ı âlemün gül-goncası her çeşme hâr oldı
……
Vücûd-ı rûh-ı dünyâdur anun zât-ı kerem-bahşı
Bulınca sıhhati bu halk-ı âlem cilve-dâr oldı
……
Fasîhî el açup eyle du'â makbûl ide Mevlâ
İcâbet-gâh-ı izzet-isti'ânet iktidâr oldı
Vücûd-ı lâ-nazîri ol şehen-şâh-ı cihângîrün
Rehîn-i mazhar-ı eltâf-ı sun'-ı kird-gâr oldı
……
(Gökalp, Halûk (2006). “Divan Şiirinde Sıhhat-nameler”. Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi (14): 127-128.)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | NÂBÎ, Çörekçi-zâde Mehmed Nabî | d. 1865 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | MAHVÎ, Kastamonulu | d. ? - ö. 19. yy. | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | TÛSÎ, Küçük Mustafa Çelebi | d. ? - ö. 10 Haziran 1596 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | NÂBÎ, Çörekçi-zâde Mehmed Nabî | d. 1865 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | MAHVÎ, Kastamonulu | d. ? - ö. 19. yy. | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | TÛSÎ, Küçük Mustafa Çelebi | d. ? - ö. 10 Haziran 1596 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | NÂBÎ, Çörekçi-zâde Mehmed Nabî | d. 1865 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | MAHVÎ, Kastamonulu | d. ? - ö. 19. yy. | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | TÛSÎ, Küçük Mustafa Çelebi | d. ? - ö. 10 Haziran 1596 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | NÂBÎ, Çörekçi-zâde Mehmed Nabî | d. 1865 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | MAHVÎ, Kastamonulu | d. ? - ö. 19. yy. | Meslek | Görüntüle |
12 | TÛSÎ, Küçük Mustafa Çelebi | d. ? - ö. 10 Haziran 1596 | Meslek | Görüntüle |
13 | NÂBÎ, Çörekçi-zâde Mehmed Nabî | d. 1865 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | MAHVÎ, Kastamonulu | d. ? - ö. 19. yy. | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | TÛSÎ, Küçük Mustafa Çelebi | d. ? - ö. 10 Haziran 1596 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | NÂBÎ, Çörekçi-zâde Mehmed Nabî | d. 1865 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
17 | MAHVÎ, Kastamonulu | d. ? - ö. 19. yy. | Madde Adı | Görüntüle |
18 | TÛSÎ, Küçük Mustafa Çelebi | d. ? - ö. 10 Haziran 1596 | Madde Adı | Görüntüle |