VEHBÎ, Hacı Şeyh Mehmed

(d. 1253/1837 - ö. 1302/1885)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

İsmi Mehmed'dir. 1253/1837'te Yenişehir Fener'de doğdu. Sa'diyye şeyhlerinden Muhyiddîn Şevkî Efendi'nin oğludur. Anne tarafından Sadettin Nüzhet Ergun'un dedesidir. Küçük yaşta babasını kaybetti. Hoca Mahmûd Efendi'den dersler aldı. Hacca gitti. Hac dönüşü İstanbul'da Abdüsselâm Sa'diyye dergâhı şeyhi Kovacı-zâde Gâlib Efendi'den hilafet aldı. Yenişehir'e gidip babasının tekkesine dört odalı bir medrese ilave ederek ilim öğretti. Rüştiye mektebinde Arapça, Farsça, tarih ve coğrafya dersleri verdi. 1288/1871'de İstanbul'a geldi, kendisine İzmir mevleviyyeti verildi. 1297/1880'de Yenişehir'in Yunanlılar tarafından işgal edilmesiyle birlikte İzmir'e geldi. Bursa ve İstanbul'da da bulundu. 1302/1885'te vefat ederek vasiyeti gereğince Seyyid Mükremiddin dergâhına defnedildi.

Dîvân'ı 1287/1870'te İstanbul'da basılmıştır. Dîvân'ının uzun bir künyesi vardır: "Rumeli Yenişehir Fener ahâlisinden ve tarîk-i âliye-i sâ'diyye meşâyih-i kirâmından eş-Şeyh es-Seyyid Hâfız Muhyiddîn Efendizâde Es-Seyyid el-Hâc Mehmed Vehbî Efendi'nin zâde-i tâb'-ı âşikânesi olan divân-ı belâgat-ünvânıdır."

Selim Ağa Ktp., Haşim Paşa 76/4, yk. 22-49'daki yazma nüshasında 112 gazel, 1 tahmis ve 4 tercî-bend yer almaktadır. İstanbul Kütüphaneleri Yazma Divanlar Kataloğu'nda, şairin adı Osman olarak kaydedilmiştir. Dîvân'daki bu bilgiler, şairin isminin Mehmed, babasının da Şeyh Hâfız Muhyiddîn Efendi olduğunu göstermektedir. Dîvân'da Yenişehir Fenerli Osman Zeki hakkında bir kaside vardır. Her hâlde buradaki isimden dolayı ismi Osman zannedilmiştir. Sadettin Nüzhet'in İbnü'l-Emin Mahmud Kemal İnal'a verdiği bilgiye göre, Mesnevî'yi ezberleme derecesine gelmiş; tarih ve tasavvuf konularında yazdığı eserleri kaybolmuştur (1988 : 1972).

Kaynakça

İnal, İbnülemin Mahmut Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri IV. Ankara: Dergâh Yay. 1971-73.

Vehbî (1287/1870). Dîvân. İstanbul: İzzet Bey Matbaası.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. İSMAİL HAKKI AKSOYAK
Yayın Tarihi: 12.06.2014
Güncelleme Tarihi: 28.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Aşka itdüm iktidâ aşk oldı nûr-efşân bana

Aşkdur her dürlü derde eyleyen dermân bana

Deştgâh-ı aşkdır şimdi makarr u meskenim

Ger cefâ ger lutf edersen ey felek yeksân bana

Mest-i câm-ı vuslatım idrâk u aklum târ u mâr

Dün gece ol şâh-ı hûbân oldu çün mihmân bana

Meh cemâlinden nikâbın keşf edüp yârim bu şeb

Hoş nevâzişlerle vaslın eyledi ihsân bana

Câm-ı aşkından o yârin cur'ayı nûş ideli

Vehbiyâ tanzîm-i eş'âr oldu pek âsân bana

(İnal, İbnü'l-Emin Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. Ankara: Dergâh Yay. 1972.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Hüseyin Avni Ozand. 1881 - ö. 26 Mart 1946Doğum YeriGörüntüle
2NÂKID, İbrahim Efendid. d. ? - ö. ö. 1715Doğum YeriGörüntüle
3AVNÎ, Yenişehirlid. 1826 - ö. 1883Doğum YeriGörüntüle
4MİRZE BEYLERd. 1837 - ö. 1919Doğum YılıGörüntüle
5RİF'AT AĞA, Saltoğlu, Elbistanlıd. 1837 - ö. 1911Doğum YılıGörüntüle
6FETHÎ, Abdulfettâh Efendid. 1837 - ö. 1899Doğum YılıGörüntüle
7ŞEMSÎ BABA, Yûsuf Şemseddîn, Eğribozlud. 1796 - ö. 1885Ölüm YılıGörüntüle
8HULÛSÎ, Abdullah Hulûsî, Müreftelid. ? - ö. 1885Ölüm YılıGörüntüle
9FEDÂÎ, Abdürrahîmd. ? - ö. 1885Ölüm YılıGörüntüle
10ALİ RÛHÎ, Darbaz-zâded. 1853 - ö. 1890Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11NİYÂZÎ, Ahmed Niyâzî Efendi, Serezlid. 1844 - ö. 1900Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12HALÎMÎ, Selîmd. 1793-94 - ö. 1854Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13VÂZIH, Mollâ Hâcı Bâkid. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
14EMÂNÎd. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15BEDRÎ, Bedreddîn Efendid. ? - ö. 1733-34Madde AdıGörüntüle