FEYZÎ

(d. ?/? - ö. 1094/1682/83)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Bursalıdır. İshak Paşa neslindendir. Kanunî devrinde Beç seferine katılmış sipahi zümresinden zeamet sahibi bir şairdir. Kanunî devrinde katıldığı Beç seferinde “kendi kulları tarafından” katledildi. Bu bilgiye göre Feyzî’nin 1526 senesinde öldüğü anlaşılmaktadır. Bu 16. yüzyıl şairinin ölüm tarihi diğer kaynaklarda verilmezken Sicill-i Osmânî’de 1094 (1682/83) öldüğü ifade edilir. Bunu takiben yazılan Kâmûsu’l-a’lâm’da da Viyana muhasarası sırasında öldüğü yazılmaktadır. Tuhfe-i Nâilî’de 1683’te öldüğü bilgisi tekrarlanır. Hasan Çelebi Tezkiresi’nde kaydı olan birinin bu tarihte ölmesi elbette mümkün değildir. Ne var ki bu yanlış bilgi silsile hâlinde sürmüş, Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi’ne de -Kanuni devrinde öldüğü kaydıyla birlikte- Sicill-i Osmanî’deki bu bilgi aktarılmıştır. Keşfu’z-zunûn’da ve muhtemelen oradan naklen Sicill-i Osmanî’de şairin Divan sahibi olduğu belirtilmekte ise de Dîvânîn herhangi bir nüshası bilinmemektedir. Feyzî’nin Mecma’u’n-nezâ’ir’de, Pervâne Bey Mecmuası’nda şiirleri bulunmaktadır. Bu mecmualarda 15 kadar Feyzî mahlsalı şaire ait şiir vardır. Bunların hepsinin bu Feyzî’ye ait olması kuvvetle muhtemel olmakla birlikte aynı mahlası taşıyan Feyzî’yle çağdaş başka şairlerin de var olması bu durumu şüpheli bırakmaktadır. Latîfî Tezkiresi’nde geçen ve Latîfî’nin “Sanki vaziyetini ortaya koyar gibi” değerlendirmesinde bulunduğu “Kabrüm üstine semendinden inüp ol meh didi / Zulm ile ölmişdi nûr indi bu miskîn üstine” beytinin bulunduğu şiirin bu Feyzî’ye aidiyeti ise kesindir. Zaten hakkında çok az bilgi verilen tezkirelerde şairin sanatı üzerine görüş beyan edilmemiştir.

Kaynakça

Akbayar, Nuri (hzl.) (1996). Mehmed Süreyyâ, Sicill-i Osmanî. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.

Canım, Rıdvan (hzl.) (2000). Latîfî, Tezkiretü’ş-Şu’arâ ve Tabsıratü’n-Nuzemâ. Ankara: AKM Yay.

Çiftçi, Cemil (1997). Maktul Şairler. İstanbul: Kitabevi Yay. 168-172.

Köksal, M. Fatih (2004). “Feyzî”. ürk Dünyası Edebiyatçılar Yazarlar ve Şairler Ansiklopedisi. C. 4. Ankara: AKM Yay. 62.

Köksal, M. Fatih (2012). Edirneli Nazmî, Mecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf.

Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatçı (hzl.) (2001). Mehmet Nail Tuman, Tuhfe-i Nâ’ilî-Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri. Ankara: Bizim Büro Yay.

Kutluk, İbrahim (hzl.) (1978). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Ankara: TTK Yay.

Pervâne Bey. Mecmû’a-i Nezâ’ir. Topkapı Sarayı Kütüphanesi Bağdat Nr. 406, vr. 487a.

Şemseddîn Sâmî (1314). Kâmûsu’l-A’lâm. İstanbul: Mihrân Matbaası.

Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi. (1979). "Feyzî". C. 3. İstanbul: Dergâh Yay. 215.

Yaltkaya, Şerafettin ve Kilisli Rıfat Bilge (hzl.) (1971). Kâtip Çelebi, Keşf-el-Zunûn. İstanbul: MEB Yay. 

 

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: PROF. DR. MEHMET FATİH KÖKSAL
Yayın Tarihi: 24.11.2013
Güncelleme Tarihi: 05.12.2020

Eserlerinden Örnekler

  Gazel 

Bir gazel didüm yine ol la’l-i rengîn üstine

Medh okur Ferhâd gûyâ cân-ı Şîrîn üstine

 

Kabrüm üstinde semendinden inüp ol meh didi

Zulm ile olmışdı nûr indi bu miskîn üstine

 

Ruhları üzre dil-i mecrûhum ile gamzesi

Oldılar kanlu bıçaklu nisbet-i dîn üstine

 

Hâk-i râh oldum ayagın öpmege eller n’idem

Toz kondurmaz sabâ ol serv-i sîmîn üstine

Raks iderdi Feyziyâ her zerresi topragumuñ

Bûy-ı zülf-i yâr ile irse sabâ sin üstine 

(Köksal, M. Fatih (2012). Edirneli NazmîMecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf. 2320)

  

Bir gazel didüm yine ol la’l-i rengîn üstine

Medh okur Ferhâd gûyâ cân-ı Şîrîn üstine

 

Kabrüm üstinde semendinden inüp ol meh didi

Zulm ile olmışdı nûr indi bu miskîn üstine

 

Ruhları üzre dil-i mecrûhum ile gamzesi

Oldılar kanlu bıçaklu nisbet-i dîn üstine

 

Hâk-i râh oldum ayagın öpmege eller n’idem

Toz kondurmaz sabâ ol serv-i sîmîn üstine

Raks iderdi Feyziyâ her zerresi topragumuñ

Bûy-ı zülf-i yâr ile irse sabâ sin üstine 

(Köksal, M. Fatih (2012). Edirneli NazmîMecma’u’n-Nezâ’ir. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/dosya/1-292688/h/edirneli-nazmi-mecmaun-nezair.pdf. 2320)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1Metin Güvend. 4 Ocak 1947 - ö. 16 Ağustos 2010Doğum YeriGörüntüle
2KANDÎ, Müverrih Kandîd. ? - ö. 1555Doğum YeriGörüntüle
3NESÎB, Gazzî-zâde Mustafa Nesîb Efendid. 1722-1723 - ö. 24.10.1787Doğum YeriGörüntüle
4Metin Güvend. 4 Ocak 1947 - ö. 16 Ağustos 2010Doğum YılıGörüntüle
5KANDÎ, Müverrih Kandîd. ? - ö. 1555Doğum YılıGörüntüle
6NESÎB, Gazzî-zâde Mustafa Nesîb Efendid. 1722-1723 - ö. 24.10.1787Doğum YılıGörüntüle
7Metin Güvend. 4 Ocak 1947 - ö. 16 Ağustos 2010Ölüm YılıGörüntüle
8KANDÎ, Müverrih Kandîd. ? - ö. 1555Ölüm YılıGörüntüle
9NESÎB, Gazzî-zâde Mustafa Nesîb Efendid. 1722-1723 - ö. 24.10.1787Ölüm YılıGörüntüle
10Metin Güvend. 4 Ocak 1947 - ö. 16 Ağustos 2010MeslekGörüntüle
11KANDÎ, Müverrih Kandîd. ? - ö. 1555MeslekGörüntüle
12NESÎB, Gazzî-zâde Mustafa Nesîb Efendid. 1722-1723 - ö. 24.10.1787MeslekGörüntüle
13Metin Güvend. 4 Ocak 1947 - ö. 16 Ağustos 2010Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14KANDÎ, Müverrih Kandîd. ? - ö. 1555Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15NESÎB, Gazzî-zâde Mustafa Nesîb Efendid. 1722-1723 - ö. 24.10.1787Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Metin Güvend. 4 Ocak 1947 - ö. 16 Ağustos 2010Madde AdıGörüntüle
17KANDÎ, Müverrih Kandîd. ? - ö. 1555Madde AdıGörüntüle
18NESÎB, Gazzî-zâde Mustafa Nesîb Efendid. 1722-1723 - ö. 24.10.1787Madde AdıGörüntüle