Yücel Feyzioğlu

(d. 10 Aralık 1946 / ö. -)
Öğretmen, romancı, öykücü, tiyatro yazarı, derlemeci, masalcı
(Çocuk Edebiyatı / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Kars'ın Susuz ilçesine bağlı Çamçavuş Köyü'nde doğdu. 1965'te Kars Susuz Kâzım Karabekir İlköğretmen Okulu'nu bitirdi. İlk görev yeri Yozgat'ın Sorgun ilçesine bağlı Kulhöyük İlkokulu olan Feyzioğlu, 1971'e kadar Türkiye'de öğretmenlik yaptı.

1972'de Almanya'ya gitti. Goethe Ensitütüsü'nde dil öğrenimi gördü ve ardından Andersson Yazarlık Akademisi'ni bitirdi. 1979'da Türk öğrenciler için Türkçe ders kitabı hazırlıklarına katıldı. Almanya'da 1985'e kadar Almanya Eğitim Bakanlığına bağlı olarak öğretmenlik görevini sürdürdü.

1974-77 yılları arasında Türkiye Barış ve Özgürlük Komitesi (TBÖK) Genel Sekreterliği'ni yaptı. Hâlen Kıbrıs-Balkanlar-Avrasya Türk Edebiyatçıları Vakfı (KIBATEK) Almanya Temsilciliği'ni yürütmektedir ve Alman Yazarlar Birliği üyesidir.

1979’da Uğultu adlı eseri ile Sanat Emeği Roman Ödülü, 1986-87 Gençlik çalışmasıyla Yunus Nadi Röportaj Yarışması ikincilik ödülü, 1992’de Kırmızıfare Öykü Ödülü, 1997’de Ömer Seyfettin Öykü Özel Ödülü, 2001'de “Göçün 40. Yılı” konulu yarışmada “Anadili Gerekli mi?” denemesiyle Cumhuriyet gazetesi birincilik ödülü, 2003’te TRT İNT’in açtığı “AB/Türkiye ilişkileri” konulu yarışmada “Danışman” adlı öyküsü ile birincilik ödülü, TÜRKSAV tarafından 2011 yılı Türk Dünyasına Hizmet Ödülü, Elginkan Vakfı tarafından 2011 yılı Türk Kültürünü Araştırma Ödülü ve 2012'de de Halk Kültürü Araştırma Vakfı Ödülü’nü kazandı. Eserleri, 1987 Gladbeck Gülmece Ödülü seçkisine girdi. 2002'de Sihirli Limon adlı kitabı NRW Eğitim ve Bilim Bakanlığının yirmi kitaplık seçkisine alındı.

Üç çocuk babasıdır, Köln'de yaşamaktadır.

Yücel Feyzioğlu Hürriyet Gösteri, Adam Sanat, Bilim ve Ütopya isimli dergilerde ve Cumhuriyet gazetesinde çeşitli yazılar yazdı. Yazar daha çok çocuklar için kaleme aldığı masallarıyla "masalcı dede" olarak tanındı. Yazarın masalı diğer edebî türlerden önde tutması ve bu türde yetkin örnekler üretmesi, yaşantısı ile yakından ilgilidir. Yazar, masalın hayatındaki başlangıç noktasını, masalsı bir üslupla şu cümlelerle açıklar: “Masalla ilgilenmeme gelince: Evimizin kapısı, gelip geçen misafirlere açık olur, yemekler birlikte yenirdi. Kars’ın o karlı, uzun kış gecelerinde babam halk hikâyeleri ve masallar anlatırdı. Arkadaşlarına romanlar okuduğunu anımsıyorum. Daha radyo yaygınlaşmamıştı, televizyon yoktu. Toy-düğün günlerce sürer, kız erkek ayırmadan gençler birlikte halay tutar, diz kırıp oynardık. Yaz aylarında ise yaylaya göçerdik, lacivert gökyüzünün yıldızlı gecelerinde, su kenarında yaktığımız ocak başında nağıl (masal) ninelerin, nağıl dedelerin anlattığı masalları dinlerdik. Kurtlar koyun sürümüze dalar, hırsızlar öküzleri çalar, kartallar tavuk ve kazlarımızı kaçırırlardı. Ata biner kurtları kovalar, hırsızların peşine düşer, kanat takıp uçmak isterdik. İşte böyle oluştu belleğimde masal sahneleri. Bir de Kars öyle bir coğrafya ki, huninin daralan ağzı gibi. Orta Asya’dan, Kafkasya’dan akıp gelenler bu huninin ağzından süzülüp Anadolu’ya yayılmış. Geri dönenlerde buradan geçmiş. Her gelen ve her geçen hikâyesini, masalını, düşündüğünü, hayallerini, rüyalarını burada bırakmış... Müthiş bir renklilik yaratmış. İşte o renkliliğin içine doğmuş olmak bir şans.” (Karaman 2018: 34).

Çocukluğunu zengin bir masal ortamı içinde geçiren Yücel Feyzioğlu, Almanya'da yaşadığı yıllarda hem aldığı eğitimle hem de masalın önemli bir yere sahip olduğu Alman toplumuna dair gözlemleriyle çocuklar için eserler kaleme almaya başladı. Çocukların ruhsal açıdan sağlıklı bir birey olmaları, kendi kültürlerini tanımaları ve millî şuura sahip olmaları için masal yazmayı tercih eden yazar, masalı "her konuda çocuğa kültürel kimlik ve kişilik kazandıran en eski sanat dallarından biri" (Karaman 2018: 36) olarak tanımlar. Kendi çocukluğunda etkilendiği ve hayatı boyunca ilgi duyduğu Keloğlan ve Cırttan gibi masal kahramanlarının serüvenlerini çocuklara anlatmak üzere çok sayıda eser yazdı.

Almanya'da bulunduğu yıllarda ilk olarak Keloğlan masallarını hem Almanca hem de Türkçe yayımladı. Feyzioğlu'nun masalları içinde ilk grubu Keloğlan'ın başkahraman olduğu masallar; ikinci grubu ise uzun yıllar tüm Türk dünyasından derlediği masallar oluşturdu. Azerbaycan, Dağıstan, Kırgızistan, Türkmenistan, Kazakistan, Altay, Tuva, Hakas, Karay, Yakustistan, Çuvaşistan, Özbekistan, İran, Kerkük, Makedonya, Romanya, Kosova gibi coğrafyalardan derlenen masallar aynı zamanda tüm Türk dünyasının ortak değerlerinin de bir dökümü olarak okunabilir. Feyzioğlu, özellikle kendisinin de doğrudan gözlem yapma imkânı bulduğu, yurt dışında yaşayan Türk çocuklarına Batı kültürünün yanında kuvvetli bir Doğu kültürünün de var olduğu gerçeğini aşılama amacını güder. Yazarın masallarının içindeki üçüncü grupta ise Mezopotamya masalları vardır. Feyzioğlu, özellikle yurt dışında yaşayan Türk çocuklarına kendi kültürlerini tanıtmak amacıyla yazdığı masallara Türk dünyasının kültürel değerlerinin yanında evrensel değerleri de yerleştirmiştir.

Masal kitaplarında, çocukların sağlıklı bir birey olmaları için, çocuklara iletilmek istenen mesajlar arasında çalışkan, sabırlı, fedakar, cesur, iyi niyetli, yardımsever, gayretli, alçakgönüllü ve sorumluluk sahibi olmak yer almaktadır. Masallarda bir diğer yandan vatanseverlik, misafirperverlik ve aile sevgisi gibi sosyal mesajlar da önemli bir yer tutmaktadır. Çocuklara kazandırılmak istenen düzenli olmak, yerinde ve zamanında konuşmak, yaşanan bir olaydan ders almak, anlayışlı, sevgi ve saygı dolu olmak gibi davranışlar da masallara ustalıkla yerleştirilmiştir. (Toprak 2016). Masallar, deyimler ve atasözleri ile örülü zengin bir anlatıma sahiptir. Yazar, masallarını arı bir Türkçe ile yazmıştır. “Masal kitapları genel olarak okur kitlesinin ilgi ve kavrama düzeyine göre kısa ve masalı anlatan resimlerle yayımlanmıştır. Masala henüz başlamadan resimler çocuğun ilgisini çekmekte ve okumaya başladıktan sonra ise ilgilisini sürekli hale getirmektedir. Masallarda kullanılan resimler de olaylar gibi okuru düşünmeye sevk etmektedir. Masal kitapları harf büyüklüğü, sayfa düzeni olarak okur kitlesinin düzeyine uygundur. Masal kitaplarının başında yaşamına dair anılar paylaşan yazar aralarda masalların derlendiği Türk yurtları hakkında bilgi vererek çocukların merakını sürekli tutar.” (Karaman 2019: 59). Yazarın kaleminin önemli bir özelliği olan zengin anlatım sadece masallarını değil roman, tiyatro ve öykülerini de kapsamaktadır.

Eserlerinin içinde çoğunluğu oluşturan masallardan başka öykü, roman ve tiyatro eseri de yazan Feyzioğlu, Anarbay ve Uğultu adlı romanlarında, El Malı ile Nasıl? adlı öykü kitabının içindeki öykülerinde ve Almanya'ya Nasıl Geldik?/Mozart Karşılaması adlı tiyatro eserinde yurt dışında yaşayan Türkleri anlattı. Birinci ve ikinci kuşak Türklerin yaşadığı dil ve eğitim sorunlarının işlendiği eserler, yazarın doğrudan gözlemlerine dayanmaktadır.

Kaynakça

Akdora, Güler (2016). "Yücel Feyzioğlu ile Türk Masalları Dünyası" (Söyleşi). Bilim ve Ütopya. C.22, S.261, s.66-74.

Karaman, Muammer (2018). "Yücel Feyzioğlu ile Masal ve Değerler Üzerine Bir Söyleşi", Kuram ve Uygulamada Sosyal Bilimler Dergisi, C.2, S.1, s.33-39.

Karaman, Muammer (2019). Yücel Feyzioğlu'nun Eserlerinin Türkçe Eğitimi ve Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Giresun: Giresun Üniversitesi.

Okuç, Tamer (2014). Yücel Feyzioğlu'nun Eserlerinde Yurt Dışında Yaşayan Türklerin Dil ve Eğitim Sorunları. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.

Toprak, Mesut (2016). Yücel Feyzioğlu'nun Derlediği Türk Dünyası Masallarında Çocuklara Yönelik İstandik Davranışların Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. NURTAÇ ERGÜN ATBAŞI
Yayın Tarihi: 26.09.2019
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Keloğlan Almanya'daİnfograph Yay. / Frankfurt1983Masal
Keloğlan'ın RüyasıOrtadoğu Kitabevi / Berlin1984Masal
Ayıkulak Keloğlan'ın KüpüOrtadoğu Kitabevi / Berlin1984Masal
UğultuToplum Kitabevi / Ankara1985Roman
...MAMemleket Yayınları / Ankara1987Hikâye
Ah AzerbaycanYeni Türkü Şiir Yayınları / Ankara1989Çeviri
Badi ile BidiSchulbuchverlag / Hückelhoven1992Masal
Keloğlan ile CeylanlarBabil Yayınları / İstanbul1992Masal
Dev DinozorlarYA-PA / İstanbul1993Diğer
Vahşi DinozorlarYA-PA / İstanbul1993Diğer
Zırhlı DinozorlarYA-PA / İstanbul1993Diğer
Yüzen ve Uçan DinozorlarYA-PA / İstanbul1993Diğer
Dinozorların İzindeTuran Ofset / İstanbul1993Diğer
El Malı ile Nasıl?E Yayınları / İstanbul1994Hikâye
Tarih Boyunca Dünyayı Sarsan Doğal FelaketlerPencere Yayınları / İstanbul2000Çeviri
AnarbayPencere Yayınları / İstanbul2000Roman
Almanya'ya Nasıl Geldik?/Mozart KarşılamasıBabil Yayınları / İstanbul2004Tiyatro
Keloğlan ile Kartal AbiBabil Yayınları / İstanbul2004Masal
Cırttan ile Şahmaran KızıBabil Yayınları / Ankara2004Masal
Sihirli Limon: Bir Sevgi MasalıBabil Yayınları / İstanbul2004Masal
Bilenler Bilmeyenlere AnlatsınBabil Yayınları / İstanbul2004Tiyatro
Sihirli ÜfürükBabil Yayınları / İstanbul2005Masal
Aç KurtBabil Yayınları / İstanbul2005Masal
İnatçı KeçiBabil Yayınları / İstanbul2005Masal
Tavşan TuzağıBabil Yayınları / İstanbul2005Masal
Melik Memet ile Sihirli ElmaBabil Yayınları / İstanbul2005Hikâye
Cırttan ile DevBabil Yayınları / İstanbul2005Masal
Tilki ile YılanBabil Yayınları / İstanbul2005Masal
Sihirli TopuzBabil Yayınları / İstanbul2005Masal
Cırttan ile Sihirli TopuzBabil Yayınları / İstanbul2005Masal
Uzayda Doksan YılBabil Yayınları / İstanbul2005Masal
Lokman Hekim ile ÇırağıBabil Yayınları / İstanbul2005Masal
HoppalahopBabil Yayınları / İstanbul2005Masal
Keloğlan ile Kahkaha HanımTrabzon Valiliği Kültür Yayınları / İstanbul2007Masal
Aldar KöseTrabzon Valiliği Kültür Yayınları / İstanbul2007Masal
Cıttan ile ÇiltikTrabzon Valiliği Kültür Yayınları / İstanbul2007Masal
Er TapıldıTrabzon Valiliği Kültür Yayınları / İstanbul2007Masal
Murkumomo ile ÇomotayTrabzon Valiliği Kültür Yayınları / İstanbul2007Masal
Yartı KulakTrabzon Valiliği Kültür Yayınları / İstanbul2007Masal
Şengülüm ile Mengülüm: Kardeş Masallar DemetiSakarya Valiliği Kültür Yayınları / İstanbul2007Masal
Serçe Koyun AvlarkenYazı Yayıncılık / İstanbul2008Masal
Açıl Kabağım AçılYazı Yayıncılık / İstanbul2008Masal
Püruş Batur ile AksılaKardeş Yayınlar / İstanbul2009Masal
Dimitraş ile PıtıraşKardeş Yayınlar / İstanbul2009Masal
Alp ile Asamat KöprüsüKardeş Yayınlar / İstanbul2009Masal
Yanık ile Dilek BoncuğuKardeş Yayınlar / İstanbul2009Masal
Hıdırellez GeldiKardeş Yayınlar / İstanbul2009Masal
Cadı ile ÇilbikKardeş Yayınlar / İstanbul2009Masal
İristu ile Ak KağanKardeş Yayınlar / İstanbul2009Masal
Kardeş MasallarıYKY / İstanbul2009Masal
Dillidüdük ile AltınsesKardeş Yayınlar / İstanbul2012Masal
Şirince ŞeşenKardeş Yayınlar / İstanbul2012Masal
Şah Abbas ile Şah BanuKardeş Yayınlar / İstanbul2012Masal
Bir Karış Boy İki Karış SakalKardeş Yayınlar / İstanbul2012Masal
Öksüz OğulKardeş Yayınları / Ankara2012Masal
Yarım Horoz KardeşKardeş Yayınları / Ankara2012Masal
Yazı Çivilemek: Kağıdın Dünyaya Yayılmasında Türklerin Rolü Neydi?Kardeş Yayınlar / İstanbul2012Masal
Doğrubay ile EğribayKardeş Yayınları / Ankara2012Masal
Cezeri'nin Çocukluğu: her şey oyunla başladıNesin Yayınevi / İstanbul2013Masal
Mirza Memed ile EjderhaNesin Yayınevi / İstanbul2013Masal
Selahaddin Eyyubi ile Akıllı KızNesin Yayınevi / İstanbul2013Masal
AdapaNesin Yayınevi / İstanbul2013Masal
Lokman Hekim ile ÇırağıNesin Yayınevi / İstanbul2013Masal
Pıspısa Hanım ile Sıçan Soluk BeyYKY / İstanbul2014Masal
Title ile BitleYKY / İstanbul2014Masal
Bay Gri'nin İzindeFinal Kültür Sanat Yayınları / İstanbul2015Masal

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1GÜRKANÎ, Enver Gürkand. 1948 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2ORHAN KURTOĞLUd. 1968 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3ERDEMLİ, Sabahattin Dülgerd. 1950 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4RIZA, Rıza Asland. 1946 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5MAHRUMÎ, Zeki Yıldırımd. 1946 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6UMMÂNÎ, Fahrullah Yaldırakd. 1946 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7Özcan Oğuz Yalımd. 19 Eylül 1931 - ö. 22 Aralık 2011MeslekGörüntüle
8Orhan Midhat Barbarosd. 1894 - ö. 27 Temmuz 1964MeslekGörüntüle
9İlhan Karamand. 23 Mart 1948 - ö. 8 Ağustos 2008MeslekGörüntüle
10Hasan Demird. 12 Temmuz 1954 - ö. 30 Ekim 2015Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11İbrahim Örsd. 1928 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12Hacer Kılcıoğlud. 1974 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13Tahsin Yüceld. 17 Şubat 1933 - ö. 22 Ocak 2016Madde AdıGörüntüle
14Şevket Yüceld. 1930 - ö. 3 Şubat 2001Madde AdıGörüntüle
15Yücel Balkud. 10 Ocak 1969 - ö. 15 Aralık 2003Madde AdıGörüntüle