Madde Detay
Ziyaettin Fahri Fındıkoğlu
(d. 1901 / ö. 16 Kasım 1974)
Akademisyen, Öğretmen, Sosyolog, İktisatçı
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Son devir sosyolog, iktisatçı ve fikir adamlarından Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu, 1901’de Erzurum’un Tortum ilçesine bağlı Çamlıyamaç köyünde dünyaya geldi. Fındıkoğulları ailesine mensuptur. Babası, İstanbul’da eğitim görmüş, farklı yerlerde görev yapmış, dürüstlüğü ve dirayetiyle bilinen Halil Fahri Bey; annesi, Fatma Zehra Hanım’dır (Fındıkoğlu 2010: 17; Timurtaş 1976: 7559).
I. Dünya Savaşı nedeniyle ailenin göç etmek zorunda kalması ve babasının memuriyeti gibi nedenlerle öğrenim hayatını farklı yerlerde sürdürmüş; ilköğrenimini Erzincan ve Hakkâri’de tamamlamış, daha sonra Malatya İdadisi, Kayseri Sultanisi'ne devam etmiştir. Bu dönemden sonra amcasının yanına yerleşmiş, İstanbul Gelenbevi Sultanisi'nde öğrenim görmeye başlamışsa da yaşı büyük öğrencilerin askere alınmasıyla okul kapatılmıştır. Bunun üzerine vilayetler için posta müdürü yetiştiren Posta-Telgraf Mektebi'ne girmiş, 1922’de Galatasaray Postanesi'nde görev yapmaya başlamıştır. Öğrenimine de devam ederek İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü'nü tamamlamıştır. 1924-1929 yılları arasında Erzurum, Sivas ve Ankara’daki çeşitli liselerde edebiyat, felsefe, içtimaiyat ve Fransızca öğretmenliği yapmıştır (Düzgün 2015: 10-12).
1930’da yurtdışında doktora tahsili için açılan sınavı kazanan Ziyaeddin Fahri, Strazburg Üniversitesi'ne gönderilmiştir. Burada aynı zamanda felsefe lisans programını da tamamlayarak 1936’da Türkiye’ye dönmüş, önce İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'nde sonra da İktisat Fakültesi'nde görev yapmıştır (Bilgiseven 1987: 9; Düzgün 2010: 12-13). 1958’de ordinaryüs unvanı alan ve yoğun akademik çalışmalarının yanında pek çok farklı kurumda idari işler de yürüten Ziyaeddin Fahri, 6 Haziran 1973 tarihinde emekli olmuştur.
Çok yönlü bir ilim adamı olarak 3000’den fazla akademik çalışmaya imza atan Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu 16 Kasım 1974’te İstanbul’da vefat etmiştir.
Asıl alanı sosyoloji olmasına rağmen hukuki tarih, edebiyat tarihi, halk bilimi ve sosyal bilimlerin hemen bütün alanlarıyla ilgilenmiştir (Düzgün 2015: 16). Ele aldığı konuların sosyolojik boyutlarını ve işlevlerini de inceleyen Fındıkoğlu, toplumun eğitim, iktisat gibi problemlerini sosyal bir ilmî bütünlük çerçevesinde çözümlemeye ve çözmeye gayret etmiştir. Özellikle dil konusunda büyük hassasiyet gösteren Fındıkoğlu, Harf İnkılabından dilin sadeleşmesine, ders kitaplarındaki bozulmalardan dilde tasfiyeciliğe kadar pek çok hususta fikir beyan etmiş; hatta 1948’de “Birinci Dil Kongresi”ni toplayarak pek çok genel ve teorik dil meselesinin ele alınmasına katkı sağlamıştır (Güngör 1991: 189).
1924 yılından itibaren çok önemli olarak gördüğü halkiyat ve harsiyat çalışmalarına eğilmeye başlamış, 1927’de Ankara’da Türk Halk Bilgisi Derneği’ni kurmuştur. Bu dönemde kaleme aldığı Erzurum Şairleri, Bayburtlu Zihni ve Türkiye’de yayımlanan ilk halkiyat rehberi olan Halk Bilgisi Toplayıcılarına Rehber gibi eserleri onun halk bilimi ve edebiyatına verdiği önemi göstermektedir. Ayrıca 1928’de derneğin yayın organı olarak Halk Bilgisi Mecmuası'nı yayımlamıştır (Erkal 1996: 29).
Türkiye’ye döndükten sonra, halk bilimi araştırmaları üzerinde durmaya devam etmiş, İstanbul’a taşıdığı derneğinin yayın organı olarak İhsan Hınçer’le birlikte Türk Folklor Araştırmaları'nı yayımlamıştır. 1980 yılına kadar devam eden dergi halkiyat alanında çok önemli bir kaynak olarak kabul edilmektedir. Kendisinin yayımladığı İş ve Düşünce de aynı minvalde uzun ömürlü ve büyük önem arz eden bir dergi olmuştur (Gökalp 1979: 222).
Kaynakça
(2010). "Fındıkoğlu, Ziyaeddin Fahri". Erzurum Şairleri (Haz. Abdulkerim Dinç). Ankara: Semih Ofset.
Düzgün, Dilaver (2015). Erzurum’un Yüzleri: Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları.
Erkal, Mustafa E. (1996). "Fındıkoğlu Ziyaeddin Fahri". Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Cilt 13. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. s. 28-30.
Gökalp, Mehmet (1979). "Fındıkoğlu, Ziyaeddin Fahri".Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi. Cilt 3. İstanbul: Dergah Yayınları. s. 222.
Güngör, Nevin (1991). Kültür-Eğitim-Dil Üzerine Görüşleri ile Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Kurtkan Bilgisever, Amiran (1987). Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu. İstanbul: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
Timurtaş, Faruk K. (1976). "Fındıkoğlu Hoca". Türk Folklor Araştırmaları. 16. 319. 7559-7560.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ LOKMAN TAŞKESENLİOĞLUYayın Tarihi: 16.04.2019Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
Yayın Tarihi: 16.04.2019Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
Güncelleme Tarihi: 19.12.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Erzurum Şairleri | Sanayi-i Nefise Matbaası / İstanbul | 1927 | Biyografi |
Bayburtlu Zihni Hayatı Eseri Şahsiyeti | İlhani Fevzi Matbaası / İstanbul | 1928 | Biyografi |
Ahlak Tecrübesi | Devlet Basımevi / İstanbul | 1937 | Araştırma |
Sosyolojiye Başlangıç | İstanbul Üniversitesi / İstanbul | 1940 | Araştırma |
Kooperatifçilik | İstanbul Üniversitesi / İstanbul | 1940 | Araştırma |
İçtimaiyat | İstanbul Üniversitesi / İstanbul | 1947 | İnceleme |
Folklor ve Etnografya Kılavuzu | İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Yayınları / İstanbul | 1949 | Araştırma |
Türkiye'de Kooperatifçilik: Tatbiki Sosyoloji Denemesi | İstanbul Üniversitesi / İstanbul | 1953 | İnceleme |
Ziya Gökalp için Yazdıklarım ve Söylediklerim | Türkiye Muallimler Birliği Yayınları / İstanbul | 1955 | Derleme |
Kuruluşunun 25. Yılında Karabük | Türkiye Harsi ve İçtimai Araştırmalar Derneği / İstanbul | 1962 | Araştırma |
Karl Marx Hayatı ve Şahsiyeti Eserleri ve Tahlilleri İktisadi Nazariyeleri | Gençlik Kitabevi / İstanbul | 1962 | Biyografi |
Kooperasyon Sosyolojisi: Nazri ve Tatbiki Kooperatifçilik Denemesi | İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi / İstanbul | 1967 | Araştırma |
Doğu Kalkınması ve Erzurum Şehirleşmesi ile ilgili Sosyolojik Denemeler | Tortum Kalkınma Derneği Yayınları / İstanbul | 1970 | Araştırma |
Erzurum Şehirleşmesi | Türkiye Harsi ve İçtimai Araştırmalar Derneği / İstanbul | 1970 | Araştırma |
Zorlara Dağ Dayanmaz | Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları / Ankara | 1987 | Deneme |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | ALİOĞLU/OZAN ŞERİF, Şerif Çöpürgensli | d. 1960 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | İSRAFİL, İsrafil Daşdan | d. 20.05.1958 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | ZİYÂ'Î | d. ? - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | MEHMET, Mehmet Ergin | d. 1901 - ö. 1970 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | DEMİRCİ, Elekber Pâkzâd Heddad | d. 1901 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Aziz Aktulga | d. 1901 - ö. 27 Haziran 1973 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | AĞCAKIZ, Ağcakız Kerbelayı Dadaşkızı İmanova | d. 1870-80 - ö. 1974 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | İBRAHİM, İbrahim Sever | d. 1908 - ö. 1974 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | İsmail Hilmi Soykut | d. 1906 - ö. 1974 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | İdris Köylü | d. 01 Ocak 1958 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
11 | Kemal Bek | d. 1946 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | Fuat Çiftçi | d. 10 Haziran 1970 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
13 | Mustafa Irgat | d. 22 Ocak 1950 - ö. 3 Mart 1995 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Gürkal Gençay | d. 11 Kasım 1960 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Zeki Mesut Alsan | d. 15 Mayıs 1889 - ö. 24 Eylül 1984 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | Fahri Ersavaş | d. 1 Mart 1920 - ö. 1 Ekim 2010 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | Mehmed Fahri Paşa | d. 1860 - ö. 1932 | Madde Adı | Görüntüle |
18 | FAHRİ ÇAVUŞ, Fahri Yazıcı | d. 1900 - ö. 1966 | Madde Adı | Görüntüle |