Madde Detay

Asıl adı Ali Ramazanî olan âşık, 1949’da Save’de doğar. Ali Kafkasyalı âşığın 1955’te doğduğunu iddia etmektedir. Ali Ramazanî, çöğür icracısı olan babasından ve Âşık Muhammet Ali Sofular’dan küçük yaşlarda çöğür dersi almıştır. Âşık Sofular’ın meclisinde âşıklık geleneği öğrenmiş ve ardından Telim Han’ın şiirleri ile mensup olduğu gelenekteki usta malı şiirleri ve destanları öğrenerek âşıklığa başlamıştır (Kafkasyalı 2009: 206; Özdamar 2017-2018). Askerlik görevinden sonra polisliğe başlayan Âşık Ali Ramazanî, bu mesleğin yanında âşıklığa da devam etmiş, 15 yıl yaptığı polislik mesleğinden emekli olduktan sonra âşıklığa daha da yoğunlaşmıştır (Kafkasyalı 2009: 206).

Save’de yaşadığı süre zarfında “İstiryo Telim Han” adındaki stüdyoda Âşık Hüseyin Ali Hüseynî ile birlikte 190 kasete destan anlatıp şiirler okuyan Âşık Ali Ramazanî, 1986’da Save’den ayrılarak Kum’a yerleşir. Burada da “İsteryo Şebahenk (Elseven)” adlı stüdyo kurarak 70’ten fazla kasete “Hasta Kasım”, “Köroğlu Destanı”, “Tilim Han”, “Han Esger”, “Mahmut Mirza”, “Han Emrah”, “Tahir Mirza”, “Abbas Tufarganlı”, “Eset Nizam” gibi destanlar ile bir “miraçname” kaydettirdiğini iddia eden Ramazanî, kayıtlarına hâlen devam ettiğini söylemektedir (www.elsevan.blogfa.com; Kafkasyalı 2009: 206-207; Özdamar 2017-2018).

Tahran radyosundaki “Fehreng-i Merdum (Halk Kültürü)” adlı programa birçok kez katılıp sanatını icra eden Ramazanî; Şahseven, Save, Hemedan, Harakan, Türkmen, Karapapak ve Afşar boyları ile Şahseven, Sovuşbulak, Boyunzehra, Abgerm, Kazvin, Şiraz, Fütüzabat, Kümbeti Kavus, Meşhet gibi bölgelerde program ve toylara katılır (Kafkasyalı 2009: 207).

Günümüzde Kum’da yaşayan ve sanatını burada devam ettiren Ramazanî, şiirlerinde “Güneş” mahlasını kullanmaktadır. Şiirlerinde toplumsal konulara daha fazla yer veren Âşık Ali Ramazanî için Türklük, en önemli övünç kaynağıdır. Birçok şiirinde Türk olduğunu ve Türklerin özelliklerini anlatan âşık, mensubu olduğu Şahseven aşiretinin kültürel her unsurunu şiirlerinde kullanır. Şahsevenim redifli şiirinde: “Güneş’in elinde kalem/ Köroğlu tek çıhar nalem/ Uzahdan gönderrem selam/ Gözel elim, Şahsevenim” diyen âşık, Şahsevenlerin kültürel unsurlarının her birini şiirinde teker teker sıralar (Özdamar 2017-2018).

Şiirlerinde Şahseven Türkçesinde kullanılan mahallî birçok kelimeyi kusursuz bir biçimde kullanan Ramazanî için doğduğu topraklar da o topraklarda konuşulan dil de kutsaldır. Çünkü âşık, anadilinin sözlü ürünlerde kullanıldığı zaman yaşayacağının aksi takdirde unutulacağının farkındadır (Özdamar 2017-2018). İran’da Türkçenin yasak olması da âşığın şiirine yansır; “Güneş’em, eslim, köküm, soyum Türk/ Elim Türk, ata ve anam, menim Türk/ Tayfam Yarcanlı’dır menim, dilim Türk/ Türk oğluyam, menimnen Türke danış” diyen Âşık Güneş, şiirinde; Farsça konuşması için baskı yapanlara Farsça kullanmadan da ana dili olan Türkçe ile her şeyi yapabileceğini dile getirir (www.ozan2007.blogfa.com).

Türkçenin tevriye, cinas, mecaz imkânlarını kullanarak Türk soyunun özelliklerini, meziyetlerini büyük bir maharetle anlatan Âşık Ali Ramazanî’nin “Ata Türk” adlı şiiri, âşığın millî şuurun geliştirilmesi yolunda ne kadar hassas ve şuurlu olduğunun göstergelerinden biridir (Kafkasyalı 2007: 119). İran’da yaşayan Türk âşıkları arasında destancı âşıklardan birisi kabul edilen Âşık Ali Ramazanî, günümüzde Tahran, Save ve Kum başta olmak üzere İran’ın birçok şehrinde toylara ve çeşitli programlara katılarak sanatını icra etmeye devam etmektedir.