Madde Detay

1952’de Karadağ’ın Dağlıyan köyünde doğan ve ilkokulu tamamladıktan sonra 1971’de Tebriz’e göç eden Âşık Ali Selimî, küçük yaşlarda âşıklık eğitimi almaya başlar (Feyzullahî Vahid 1990: 206; Özdamar 2010).

Âşıklık eğitimini Âşık Mehemmed Merendî, Âşık Tegi (Tagı), Âşık Elesger Merendî ve Âşık Meşî Paşayî’nin yanında yaklaşık yedi yılda tamamlayan Âşık Ali Selimî, ustalarının yanında saz eğitimi dışında, âşıklık geleneğini ile âşık meclisinin usullerini, muhtelif destanları, ustatnameleri ve âşık şiirlerinin türlerini de öğrenir (Azizî Haray 1997: 211; Özdamar 2010). Âşık Ali Selimî, âşıklık eğitimi esnasında ustalarından Göyçeli Âşık Elesger, Hasta Kasım, Şair Veli, Molla Cuma, Tufarganlı Âşık Abbas, Âşık Kamandar, Hüseyin Saraçlı gibi kadim âşık ve şairlerin eserlerinden de etkilenir (Azizî Haray 1997: 212; Özdamar 2010).

Günümüzde Tebriz’de usta âşıklar arasında kabul edilen Âşık Ali Selimî, yaklaşık doksan beş destan bildiğini ve günümüzde bunlardan elli beş tanesini anlatabileceğini iddia etmektedir (Özdamar 2010). Anlatabildiğini iddia ettiği destanlar arasında; Köroğlu Destanı’nın on dört kolu, Valeh ile Zernigar, Mesum ile Dilefruz, Molla Ali ile Rafi, Gergerli Muhammet, Necef ile Perizat, Emrah ile Selvinaz, Sarhoş, Alişah, Rüstem Han, Kurbani ile Peri, Şikari, Kerem ile Aslı, Bey Aslan, Behram ile Gülendam, Abbas ile Gülgez sayılabilir (Feyzullahî Vahid 1990: 206; Abbasi vd. 2013: 332). Tebriz başta olmak üzere Tarım, Zencan, Şebisteri, Urmiye, Merağa, Mugan ve Karadağ gibi İran’ın birçok bölgesinde sanatını icra eden Âşık Ali Selimî, toylara ve çeşitli programlara günümüzde Balabancı Behram Nebatî ile gitmektedir (Azizî Haray 1997: 212; Özdamar 2010).

Birçok kez Tebriz radyosunda programlara katılan Âşık Ali Selimî, şiirlerinde “Ali Selimî, Selimî” mahlaslarını kullanır (Özdamar 2010). Şiirlerinde umumiyetle vatan sevgisi ve özgürlük konularını işleyen Âşık Ali Selimî, yaşadığı şehrin ve mensubu olduğu halkın geçmişteki durumunu “Tebriz” redifli şiirinde; “Tarihler geçse de il dolansa da/ Unutmazsan geçen zemanı Tebriz” diyerek dile getirir (Azizî Haray 1997: 212; Özdamar 2010; Özdamar 2014: 154).

Tebriz’in geçmişteki özgürlüğünün günümüzde değişmesi de âşığın şiirine sirayet eder. Tebriz gibi Tebrizlilerin de kaderinin bir gecede değiştiği, özgürlüğünün elinden alındığı günü âşık, “Dehşetli Gece” adlı şiirinde; “Tebriz’in üstüne düşürdü zulmet/ Gözünden ganlı yaşı ahırdı, gördüm” şeklinde anlatır (Feyzullahî Vahid 1990: 208). Âşığa göre Tebriz’in ve Tebrizlilerin gördüğü bu zulüm, mutlaka sona erecektir. Umudunu yitirmeyen Âşık Ali Selimî, “Açılsa” adlı şiirinde ise Tebriz’in esaretinin bitmesi için adeta dua eder: “Gazılar kökünden geder cehalet/ Gorhudan lal olan diller açılsa” (Azizî Haray 1997: 213).

Günümüzde Tebriz’in usta âşıklarından birisi kabul edilen ve Âşık Yedullah Eyvezpur, Âşık İskendiyar Gedebeyli, Âşık Dehgan ve Âşık Elesger Merendî ile atışmaları olan Âşık Ali Selimî, İran’ın birçok şehrindeki toy ve programlarda sanatını icra etmeye devam etmektedir (Abbasi vd. 2013: 333).