İlhan Selçuk

(d. 11 Mart 1925 / ö. 21 Haziran 2010)
Yazar, Gazeteci
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Birinci Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı Gazisi Kasım Selçuk'un oğlu, karikatürist Turhan Selçuk’un kardeşidir. 1925'te Aydın’da doğdu. Karşıyaka İlkokulu'nda okudu (Tekin 2010: 545). Adana Erkek Lisesi'ni bitirdikten sonra 1950'de İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden mezun oldu. Bir süre avukatlık ve matbaacılık yaptı. Ağabeyi Turhan Selçuk’la birlikte 41 Buçuk (1952) ve Dolmuş (1953) adlı mizah dergilerinde gazeteciliğe başladı (Necatigil 2007: 375). Mizahi yazılarıyla dikkat çekti. Daha sonra fıkra yazarı olarak Akşam, Tanin, Vatan, Akbaba adlı gazete ve dergilerde yazar ve yazı işleri müdürü olarak çalıştı. 1963 yılından ölümüne kadar Cumhuriyet’te köşe yazarlığı yaptı (Işık 2002: 826). Nadir Nadi’nin ölümünden sonra Cumhuriyet gazetesinin yayın kurulu başkanlığını sonrasında da imtiyaz sahipliğini üstlendi (Işık 2006: 3151).

Cumhuriyet gazetesindeki “Pencere” adlı köşesinde yayımlanan yazılarıyla tanındı. Tarih, edebiyat ve sanat üzerine de yazılar kaleme aldı. 1960’tan sonra Yön ve Kitaplar dergilerinde yazılar yazdı. 12 Mart 1971’de ihtilalci cuntaya katıldığı; 12 Eylül 1980 darbesinden sonra da komünizm propagandası yaptığı iddiasıyla bir süre tutuklu kaldı.

Anadolu’nun birçok yerinde aydınlanma öncelikli olmak üzere çeşitli konularda konferanslar verdi. 2002 Yılı Hacı Bektaş Dostluk ve Barış Ödülü’nü aldı. 2009 yılında “Ergenekon” davasından gözaltına alınıp sorgulandı. 2010 yılında İstanbul’da vefat eden Selçuk, Nevşehir’in Hacıbektaş ilçesinde toprağa verildi.

Yüzbaşı Selahattin’in Romanı (1973-1975) yalnız kendisinin değil, bir kuşağın romanıdır. İlhan Selçuk, bu eserinde Yüzbaşı Selahattin Yurtoğlu'nun (1894-1921) anılarından yola çıkarak Kurtuluş Savaşı'nı konu edindi. Kurtuluş Savaşı'nın anlatıldığı birçok romanda Yüzbaşı Selahattin’in adı geçmektedir. Bu romanda değer yargılarıyla birlikte çöken Osmanlı İmparatorluğu yerine yeni bir imparatorluk kurmak isteyenlerin dramı ve devletin çöküşünü durdurmak isteyen bir asker kuşağın fedakârlık destanı yer alır. Roman, ayrıca yakın tarihimizin gerçeklerini dile getirmekte, pek çok yönü aydınlanmamış bir devreye ışık tutmaktadır.

İlhan Selçuk, Ziverbey Köşkü (1987) adlı hatıra türündeki eserinde 12 Mart döneminde Ziverbey Köşkü’ndeki sorgulamalarını anlatmaktadır. Bu kitapla birlikte Ziverbey Köşkü’nde işkence iddiaları ilk defa ifade edilmiştir. Japon Gülü (1989), İlhan Selçuk’un denemelerinden oluşan kitabıdır. Kitapta, Selçuk’un genel politik bakışının yansımaları zarif bir Türkçeyle ifade edilmiştir. Enel Hakk’ın Hakkı (1998) Cumhuriyet gazetesinde yazarın Alevi-Sünni konularıyla ilgili yazılarını bir araya getirdiği kitabıdır. Okur; Bektaşi fıkralarıyla, Alevi-Bektaşi tasavvuf kültürüyle sıkılmadan bilgilendirilmektedir.

Kaynakça

Işık, İhsan (2002). Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi, Ankara: Elvan Yay.

Işık, İhsan (2006). Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi. C 8. Ankara: Elvan Yay.

Kabacalı, Alpay (2007). Aydınlanmanın Işıklı “Pencere”si: İlhan Selçuk. İstanbul: Gürer Yay.

Necatigil, Behçet (2007). Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü. İstanbul: Varlık Yay. s. 375-376.

Özkırımlı, Atilla (1987). Türk Edebiyatı Ansiklopedisi. 4. Cilt. İstanbul: Cem Yay.

Tekin, Arslan (2010). Edebiyatımızda İsimler ve Terimler. İstanbul: Bilgeoğuz.

Tekin, Arslan. (2012). Edebiyatımızda İsimler. İstanbul: Boğaziçi Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET BAKIR ŞENGÜL
Yayın Tarihi: 15.12.2018
Güncelleme Tarihi: 06.11.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Güzel AmerikalıFahir Onger Yayınları / İstanbul1965Gezi Yazısı
Uzak Komşu Rusya’dan Gezi NotlarıKöprü Yayınları / İstanbul1967Gezi Yazısı
Mustafa Kemal’in SaatiKitaş Yayınları / İstanbul1969İnceleme
Yüzbaşı Selahattin’in Romanı (1. Cilt)Remzi Kitabevi / İstanbul1973Roman
Yeni Krallar Yeni SoytarılarÇağdaş Yayınları / İstanbul1974İnceleme
Yüzbaşı Selahattin’in Romanı (2. Cilt)Remzi Kitabevi / İstanbul1975Roman
Sovyetler, İran, Amerika İzlenimleriRemzi Kitabevi / İstanbul1976Gezi Yazısı
Atatürkçülüğün AlfabesiÇağdaş Yayınları / İstanbul1981İnceleme
Ağlamak ve GülmekÇağdaş Yayınları / İstanbul1982İnceleme
Düşünüyorum Öyleyse VurunÇağdaş Yayınları / İstanbul1983İnceleme
GörülmüştürÇağdaş Yayınları / İstanbul1986İnceleme
Ziverbey KöşküÇağdaş Yayınları / İstanbul1987Hatıra
Japon GülüÇağdaş Yayınları / İstanbul1989Deneme
Türkiye’de Alevilik ve BektaşilikHasat Yayınları / İstanbul1991İnceleme
Duvarın Üstündeki TilkiÇağdaş Yayınları / İstanbul1995İnceleme
İskele Sancak: Sağ Sol ŞeriatÇağdaş Yayınları / İstanbul1996İnceleme
Enel Hakk’ın HakkıCumhuriyet Kitapları / İstanbul1998İnceleme
Ergenekon MergenekonCumhuriyet Kitapları / İstanbul2009İnceleme

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1HABÎBÎd. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2Mesut Özünlüd. 22 Ocak 1965 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
3AYŞÎ/ÎŞÎ Îsâ Efendi/Hacı Himmet-zâded. 1572-73 - ö. Nisan-Mayıs 1651Doğum YeriGörüntüle
4HASAN ÖZKANd. 1925 - ö. 17.02.2001Doğum YılıGörüntüle
5Müfide Güzin Anadold. 12.01.1925 - ö. 13 Şubat 2005Doğum YılıGörüntüle
6TÜRKSEVER, Battal Türkseverd. 01.07.1925 - ö. 28.03.2016Doğum YılıGörüntüle
7Mehmet Reşit Ayhand. 01 Mayıs 1942 - ö. 06 Ağustos 2010Ölüm YılıGörüntüle
8Dinçer Sezgind. 16 Haziran 1939 - ö. 19 Ocak 2010Ölüm YılıGörüntüle
9Ş. Avni Ölezd. 1932 - ö. 18 Aralık 2010Ölüm YılıGörüntüle
10Hıfzı Topuzd. 25 Ocak 1923 - ö. 26 Eylül 2023MeslekGörüntüle
11Fikret Ürgüpd. 23 Mayıs 1914 - ö. 8 Mart 1977MeslekGörüntüle
12Oya Abacıd. 3 Ocak 1958 - ö. -MeslekGörüntüle
13Derviş Şentekind. 1966 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14Mehmet Hengirmend. 1946 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Ş. Yüksel Yılmazd. 02 Kasım 1982 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16Selçuk Küpçükd. 05 Kasım 1971 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17Burhan Güneld. 7 Nisan 1947 - ö. 21 Aralık 2012Madde AdıGörüntüle
18Füsun Akatlıd. 07 Mayıs 1944 - ö. 04 Temmuz 2010Madde AdıGörüntüle