Madde Detay
GÜRANİ DOĞAN, İsmail Doğan Kamışlı
(d. 1956 / ö. -)
âşık
(Âşık / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
İsmail
Doğan Kamışlı, 1956 yılında Çorum’un Sungurlu ilçesine bağlı Kamışlı köyünde
dünyaya gelmiştir. Gürani Doğan mahlasını kullanan âşık, Salmanlı aşiretine
bağlı Yağmurevleri sülalesindendir. Anne adı Kevser, baba adı Arap’tır. İlkokulu
köyünde bitirdikten sonra ortaokula Sungurlu’da devam eder. Liseyi ikinci
sınıfta bırakarak Almanya’ya babasının yanına gider. 1975 yılında Almanya’ya
yerleşir ve bir fabrikada işçi olarak orada kalır. Yurtdışında yaşadığı için
askerliğini iki ay olarak Burdur’da yapar. 1975 yılının Ağustos ayında
teyzesinin kızı Güllü hanım ile evlenir. Bir kız bir erkek olmak üzere iki
çocuk sahibidir. Bir Bektaşi köyünde yetişen Gürani, doğduğu andan itibaren saz
ile beraber büyümüştür ancak özellikle çevre köylerin ve kendi köylerinin cem
zakiri olan dayısı Mehmet Kamışlı’nın bağlama çalıp deyişler söylemesinden
etkilenerek küçük yaşta bağlama çalmayı öğrenmeye başlar. Daha sonra Sungurlu’nun
Kemallı köyünden Yarebülbül mahlaslı Âşık Bektaş Yeyioğlu’nun çıraklığını yapar
ve kendini geliştirir. Âşık Yarebülbül’le geleneğe dair bilgilerini pekiştirir
ve cemlerde nasıl çalınması gerektiği, hangi konuların nasıl takip edildiği
gibi konular hakkında bilgiler alır. Kendini ozanların halkası olarak gören
Gürani, Şah Hatayi ve Pir Sultan Abdal’ı beğenmekle birlikte daha çok günümüz
âşıklarından Âşık Mahsuni Şerif’in ve ustası Âşık Yarebülbül’ün etkisinde kalır.
Dışarıdan özel olarak herhangi bir eğitim almayan âşık on beş yaşından beri saz
çalmaktadır. Badeli âşık değildir. Gürani Doğan Almanya’da 1979-1985 yılları
arasında bölgesindeki halk eğitim merkezinde saz kurslarını verir. Orada birçok
öğrenciye saz öğretir. 1985ten itibaren Avrupa Alevi Birlikleri örgütlenmeye
başlayınca onlarla da birçok yerde konser verir. Arif Sağ gibi birçok önemli
sanatçının yanında sahne alır. Yedi yıl beraber çalıştığı ve atışmalar da
gerçekleştirdiği Dursune Bacı, onun çırağıdır. Emekli olan Gürani Doğan, hâlen
Dortmund’da yaşamaktadır (Yılmaz 2020).
Âşıklığı
ile olduğu kadar araştırmaları ile de bilinen Gürani Doğan’ın çok sayıda eseri
vardır. Hem ustasının hem de çırağının hayatını kitaplaştırmıştır. Âşık
Yarebülbül Yaşamı ve Şiirleri adlı kitapta ustasının yaşamı hakkında
bilgiler ve şiirlerinden örnekler vardır. Bir trafik kazası sonucu hayatını
yitiren çırağı Dursune Bacı’nın yaşamından ve şiirlerinden oluşan kitabı Bal
Olmak İstedim adı ile yayımlar. Bal Çiçekleri adlı bir diğer kitabında
Avrupa’daki on iki âşığın kısaca biyografileri, fotoğrafları ve şiirleri yer
almaktadır. Kendi köyünün ve Salmanlı aşiretinin tarihsel araştırmalarını, geleneklerini,
örf ve âdetlerini de Köylerden Bir Köy Sungurlu Kamışlı adı ile kitaplaştırmıştır.
Bu kitapta Kamışlı köyünün tarihi ve köydeki ailelerin soy şecerelerini takip
edilebildiği yere kadar bulunmaktadır. Yazar bu bilgilere hem kitaplardan
yaptığı araştırmalardan hem de dayısı Mehmet Kamışlı’nın babasından ve
amcalarından aldığı aile bilgileri ile ilgili bıraktığı notlardan ulaşmıştır. Yazarın
kendi şiirlerini topladığı Sevgi Kuşağı ve Işık Sevdası adlı iki
kitabı daha vardır (Yılmaz 2020) .
Bazı
internet sitelerinde antoloji içerikli kitap çalışmalarında kendisinden
bahsedilmiştir. Bekir Karadeniz Gürani Doğan Yaşamı ve Şiirleri adlı
kitabında âşığın bütün eserlerinden ve yaşamından oluşan 350 sayfalık bir kitap
oluşturmuştur. Ayrıca âşık Bekir Karadeniz ve Ali Cem Akbulut’un hazırlamış
olduğu Alevi Bektaşi Şairleri kitabında, Hayrettin İvgin’in Geçmişten
Günümüze Sungurlu Halk Şairleri kitabında, Bekir Karadeniz’in 1900’den
2000’e Halk Âşıkları kitabında, T.C. Çorum Valiliğinin hazırlamış olduğu Yrd.
Doç. Dr. Atiye Nazlı’nın kaleme aldığı Sözden Diziye Çorum Şiiri Antolojisinde
de kendine yer bulmuştur. Prof. Dr. Fuat Bozkurt’un çalışmasında kendisi yer
aldığı gibi ayrıca bir de bu çalışma vasıtası ile kendi yöresinden Tefail
adındaki bir âşığı ve Âşık Veli olarak da bilinen Sungurlulu Veli’yi edebiyat
dünyasına kazandırmıştır. Kendisi ile Alevilik
araştırmaları, antoloji çalışmaları gibi çeşitli sebeplerle görüşülmüştür ancak
hakkında herhangi bir tez çalışması yoktur. Bektaşilik konusunda zengin bir
arşivi vardır (Yılmaz 2020).
Bektaşi
geleneğinden geldiği için daha çok bu konulara ağırlık verdiğini söyleyen âşık,
sevgiden hicive kadar konu ayrımı yapmadan türkülerini icra eder. Türkülerinde
hayvanlar, halk kahramanlarımız, kadınlar gibi çeşitli içerikler bulunur. Konu ayrımına gitmediği gibi tür ayrımına da
gitmemiştir. Âşık eserlerini İstanbul Türkçesi ile icra etmektedir (Yılmaz
2020).
Kuzey
doğulu âşıkların geleneğinde olduğu gibi atışmalar yapmayı ya da yarışmalara
katılmayı üstünlük sağlamak gibi düşündüğü için ustasının da yolundan giderek
bu tarz etkinliklere katılmaz ancak doğaçlama olarak türkü icra edebilmektedir.
Doğan, Kültür Bakanlığı’nın vermiş olduğu âşıklık geleneği taşıyıcısı kartını
almayı tercih etmez, çünkü o böyle bir şeye gerek olmadığını, çalışmaları ile
zaten bu alana hizmet ettiğini düşünmektedir. Bektaşi geleneğinden geldiği için
dedesinde var olan gözü kapalı inancını babası devam ettirmiş ancak Gürani o
inançların dışına çıkmıştır (Yılmaz 2020).
Kaynakça
Yılmaz, Çağla (2020). İsmail Doğan Kamışlı, 1956 Çorum doğumlu, lise iki
terk, emekli işçi. [19.12.2020 tarihinde Çağla Yılmaz tarafından İsmail Doğan
Kamışlı ile yapılan görüşme kaydından alınmıştır].
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: ÇAĞLA YILMAZYayın Tarihi: 29.12.2020Güncelleme Tarihi: 29.12.2020
Yayın Tarihi: 29.12.2020Güncelleme Tarihi: 29.12.2020
Güncelleme Tarihi: 29.12.2020
Eser Adı | Yayın evi | Basım yılı | Eser türü |
---|---|---|---|
Sevgi Kuşağı | Der Yayınevi / İstanbul | 1993 | Şiir |
Gül Olmak İstedim Dursune Bacı Yaşamı ve Şiirleri | ? / Dortmund | 1995 | Biyografik derleme |
Bal Çiçekleri | 1995 / Antalya | Akdeniz Kitabevi | Derleme |
Alevilikte Ön Bilgiler ve Cem Zakirlik | Can Yayınları / İstanbul | 1998 | Araştırma |
Aşık Yarebülbül Yaşamı ve Şiirleri | Güldikeni Yayınları / Ankara | 2002 | Biyografik Derleme |
Köylerden Bir Köy Kamışlı Sungurlu | AKKKD Yayınları / Ankara | 2004 | Araştırma |
Işık Sevdası | Kara Mavi Yayınları / Bursa | 2017 | Şiir |
Geldik Bugüne Söylenceler | Can Yayınları / İstanbul | 2018 | Derleme |
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | SAFİ, Ahmet Safi Eralp | d. 1869 - ö. 1942 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | HASAN, Hasan Yördem | d. 1937 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | İdris Köylü | d. 01 Ocak 1958 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | Şükrü Karaca | d. 10 Kasım 1956 - ö. 5 Ocak 2014 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | Nihat Genç | d. 1956 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Kudret Recep Emiroğlu | d. 14 Ekim 1956 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | Şükrü Karaca | d. 10 Kasım 1956 - ö. 5 Ocak 2014 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | Nihat Genç | d. 1956 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | Kudret Recep Emiroğlu | d. 14 Ekim 1956 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | Şükrü Karaca | d. 10 Kasım 1956 - ö. 5 Ocak 2014 | Meslek | Görüntüle |
11 | Nihat Genç | d. 1956 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | Kudret Recep Emiroğlu | d. 14 Ekim 1956 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
13 | Şükrü Karaca | d. 10 Kasım 1956 - ö. 5 Ocak 2014 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | Nihat Genç | d. 1956 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Kudret Recep Emiroğlu | d. 14 Ekim 1956 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | Şükrü Karaca | d. 10 Kasım 1956 - ö. 5 Ocak 2014 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | Nihat Genç | d. 1956 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | Kudret Recep Emiroğlu | d. 14 Ekim 1956 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |