Cahit Koytak

\\\"Münzevi\\\"
(d. 29 Ocak 1949 / ö. -)
Şair, Çevirmen, Esnaf, Tüccar, Memur
(Yeni Edebiyat / 20. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Bazı şiirlerinde "Münzevî" mahlasını kullandı. Nazmiye Hanım ile kunduracı Hakkı Koytak'ın oğlu olarak Erzurum Taşmescit Mahallesi'nde yedi kardeşin altıncı çocuğu olarak dünyaya geldi. Cahit Koytak, ilkokulu, ortaokulu ve liseyi Erzurum’da okudu. Ömer Lekesiz’e göre Cahit Koytak ilkokul sıralarında “sessiz, ağırbaşlı, vefakâr ve uyumlu bir görünüme sahip" bir öğrencidir (Lekesiz, 2003: 84). 1974'te İstanbul Teknik Üniversitesi Kimya Fakültesi'nden yüksek kimya mühendisi olarak mezun oldu. Yirmi beş yaşında Fatma Nazife Hanım’la evlendi ve çiftin bu evlilikten Elif Sare, İbrahim Arif, Nazlı Sinem, Zeynep Neva, Ahmet Selim, İsmail Semih, Bünyamin Safa ve Mehmet Alperen adlı sekiz çocuğu dünyaya geldi. Ankara Şeker Fabrikası'nda altı ay mühendis olarak görev yapan Koytak, daha sonra görevinden istifa ederek İstanbul'a taşındı; konfeksiyon, manifatura ve kâğıt ticaretiyle uğraştı. Ticaretle uğraştığı dönemde İngilizce, Arapça ve Fransızca öğrendi. 1994 yılında Kanal 7 televizyonunda çalışmaya başladı, burada Dış Kaynaklı Yayınlar Departmanının kurucu müdürlüğü, dış alımlar müdürlüğü gibi görevlerde bulundu. 2008 yılının Kasım ayında emekli oldu. Hayatı boyunca münzevi bir tavır geliştiren Cahit Koytak, Siyah Deri Beyaz Maske ile 1987 Türkiye Yazarlar Birliği En İyi Çeviri Ödülü'nü kazandı. Hâlen İstanbul'da Çengelköy'de yaşayan Cahit Koytak, evli ve sekiz çocuk babasıdır.

Cahit Koytak, Mehmet Nuri Yardım’la yaptığı söyleşide edebiyata ve şiire ilgi duymasında babasının etkisini şu cümlelerle açıklar: “Edebiyatla ilk temasım konusunda önce rahmetli babamı zikretmeliyim. Sevgili babam, yörenin türkülerini tenor sesiyle fevkalâde güzel yorumlayabilen, yine yörenin halk hikâyelerini, masallarını, Kısas-ı Enbiya’yı, sahabe menkıbelerini, kişileri ve olayları gözünüzün önündeymişçesine, ustalıkla anlatabilen, ama okuması yazması olmayan gerçek bir halk bilgesi, halk kültürü adamıydı. Çocukluğumun, dolayısıyla şiirimin çocukluğunun ve erken gençliğinin kulakları onun sesiyle doludur." (Yardım, 2005: 112).

Koytak'ın edebiyat dünyasında esas itibariyle yer almaya başlaması üniversite yıllarında gerçekleşir. O yıllarda Metin Önal Mengüşoğlu, Şakir Kocabaş, Ahmet Ertürk, Sezai Karakoç gibi isimlerle tanışan ve dostluklar kuran Cahit Koytak’ın entelektüel kimliğinin oluşmasında bu dönem önemlidir. Cahit Koytak, ilk şiirlerini de bu dönemde yayımlamaya başlar ve "Eski Sofra" adlı ilk şiiri, Sezai Karakoç’un çıkardığı Diriliş dergisinde 1970 yılının Şubat ayında basılır. 1970 kışında genç şair Koytak, Sezai Karakoç’un Beyazıt’ta devam ettiği Küllük Kıraathanesindeki sohbetlerine katılır. Daha sonra şiirlerini Dergâh, Yönelişler, Kelime, Yedi İklim, Kayıtlar, Taraf, Agos, Anlayış, Defter, Kaşgar, Kitap-lık, Gergedan, La Poete Travaille, Merdiven Şiir, Kriter, Mesel, Granada, Yeniyazı, Türk Edebiyatı ve Hece dergilerinde yayımladı.

Cahit Koytak'ın, İlk Atlas adlı ilk şiir kitabını 1991'de okuyucu ile buluşmuştur. Bu ilk kitap, Ocak 2011'de Timaş Yayınları tarafından yeniden neşredildi. On iki bölümden oluşan bu kitapta yaşama ve insanlara dair çeşitli temalarda kaleme aldığı şiirlerini bir araya getirdi. Şair, Gazze Risalesi adlı ikinci kitabını 2009 yılında yayımladı. Üç ana bölümden oluşan kitap isminden de anlaşılacağı üzere İsrail'in Gazze'ye yaptığı saldırıları konu alır ve bu kitap Ahmet Davutoğlu'na ithaf edilmiştir. Koytak'ın Yoksulların ve Şairlerin Kitabı adlı üçüncü şiir kitabı üç ciltten oluşur. Eşi Fatma Nazife ve ablası Necla Koytak’a ithaf edilen Yoksulların ve Şairlerin Kitabı, Cahit Koytak şiirinin geniş katmanlı ve çok yönlü yapısını gösteren bir eser olarak dikkat çeker. Sanatçının dördüncü şiir kitabı Yeni Başlayanlar İçin Metafizik, 2011 yılında neşredildi. Gazeteci-yazar Alper Görüş'e ithaf edilen ve on beş bölümden oluşan kitapta şair, daha çok metafizik teması üzerine yoğunlaşan şiirlerini bir araya getirdi. Koytak'ın beşinci şiir kitabı Cazın Irmakları, 2011 yılında yayımlandı. On dört bölümden oluşan kitapta caz müziğinden hareketle seslere ve köken itibariyle caz müziğinin ortaya çıktığı Amerika'ya odaklanan şiirlerini neşretti. Ölüme Çare ya da Şen Maneviyat adını taşıyan altıncı şiir kitabını 2013 yılında yayımladı. Şair on altı bölümden oluşan bu kitabında insanın Tanrı karşısındaki hâllerini çeşitli cepheleriyle ele alan şiirlerini bir araya getirdi. Cahit Koytak, 2014 yılında yayımlanan ve on dört bölümden oluşan Dudakta Bekletilen Şarkılar adlı şiir kitabını diğer kitaplarından farklı olarak şiir-roman olarak okura sunmuştur.

Koytak'ın şiirleri, genel olarak yaşama dair anlamın ortaya konulmasına yöneliktir. Yaşam içerisinde insana ait birçok mesele, şiirsel bir dille yoklanır ve okuyucudan şiirin saf ve temiz çağrısına kulak vermesi beklenilir. Kimi şiirleri aynı ve benzer başlıklarla farklı kitaplarda yer alır. Bu, hem kitap içi hem de kitaplar arası bir bütünselliği akla getirmektedir. Şiirlerini tarihli olarak yazması ve genel bir sıralamaya uymaması da böyle okunabilir. Şiirlerinin hepsini bir kitap, bir şiir, hatta bir mısra olarak düşünen şair, gerçekte her kitabının farklı bir bütünlükte olduğunu söyler (İlbak vd., 2014: 34). Bu açıdan şairin farklı temalara, aynı şiirsel özle yaklaştığı söylenebilir. Yazdığı şiirlerin tarihsel bir sıralamayla kitaplarında yer almaması da şiirlerindeki bütüncül anlayışı ve onları olgunlaştırarak tamamlama fikrini ortaya koymaktadır (Öz, 2012: 100). Ayrıca şair, hemen hemen her şiir kitabına epigraflarla başlar. Bu epigraflar, genellikle şiir kitabında işlenen tema ile ilgili daha önce söz söylemiş şair ve yazarlardan alınmaktadır. Yavuz Güneş, hazırladığı doktora tezinde Cahit Koytak'ın şiirlerinin kaynaklarını şu cümlelerle açıklar: "Cahit Koytak, şiirinin zoolojiden, botaniğe, kozmolojiden, diğer bütün fen bilimlerine; gündelik yaşantılardan çocukluğa; felsefe ve mitolojiden kutsal kitaplara kadar son derece zengin ve geniş kaynaklardan beslendiği görülür. Cahit Koytak şiirinin beslendiği kaynakların en önemlileri ve en yoğun olarak yararlanılanı teolojik kaynaklardır. Birçok şiirinin matrisini oluşturan düşüncenin Kur'an-ı Kerim'deki bir ayete, kıssaya, sureye; İncil'de ya da Tevrat'ta anlatılan bir öykü ya da anekdota dayandığı dikkati çeker. Cahit Koytak şiiri, hangi kaynaktan beslenirse beslensin, en nihayetinde şiirde ortaya konulanlar ya Kur'an-ı Kerim'in temel doktrinine dayanan ya da bu doktrinle çelişmeyen bir bakış açısıyla ele alınır. Mitoloji ve mitolojiye ait çeşitli figür ve anlatılar, Cahit Koytak şiirinin önemli kaynakları arasında yer alır. Başta erken dönem Yunan mitolojisi olmak üzere Roma, Mısır, Hint ve Ortadoğu mitolojileri Cahit Koytak şiirini besleyen kaynaklardır. Bunlar içinde en geniş yer tutanı ise kuşkusuz Yunan mitolojisidir. Cahit Koytak, mitolojiyi sadece şiiri kurmakta bir kaynak olmanın ötesinde, şiiri zaten kendi içinde taşıyan bir olgu olarak görür. Cahit Koytak'ın şiiri, kutsal kitapların ve kadim mitolojinin anlatılarıyla beslemesi onun şiirini içerik bakımından evrensel değer taşıyan her çağda ve kültürde anlamlı olan metinler olmasını sağlar." (Güneş, 2014: 339-340).

Şair kimliği ile ön plana çıkan Koytak'ın üzerinde durulması gereken bir diğer yönü çevirmenliğidir. Tagore’dan, Halil Cibran’a; Frantz Fanon’dan Muhammed Esed’e ve Ebul Fazl İzzet’ten Ebu’l-Ala Mevdudi’ye kadar uzanan geniş bir yelpazede pek çok isimden tercümeler yapmıştır. Manzum ve mensur çevirileriyle başarılı bir çevirmen olarak kabul görmüş, özellikle Muhammed Esed'den yaptığı Kuran Mesajı adlı çevirisi ile tanınmıştır.

Kaynakça

Abak, Şaban (1991)." ‘İlk Atlas’ın Irmakları". Dergâh, S. 15, Mayıs 1991: 10-11.

Akkanat, Cevat (2012). “ ‘Şairlerin Tanrısı’nda Cahit Koytak Ne Söyler?”. İstanbul BirNokta, S. 126, Temmuz 2012: 22-25.

Aslan, Bahtiyar (2010). “ Yoksulların ve Şairlerin Kitabı ”. Türk Edebiyatı, S. 441, Temmuz 2010: 65.

Celep, Mustafa (2012). “Cahit Koytak’ın ‘Defter’ Adlı Şiiri Üzerine –Otomatik Bir Yazı Denemesi”. İstanbul BirNokta, S. 126, Temmuz 2012: 18-19.

Çiftçi, Ferhat (2014). Cahit Koytak'ın Şiirlerinde Yüceltilmiş İnsana Özgü Değerler. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Erzurum: Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Ergülen, Haydar (2010). “Cahit Koytak Şiirinin Tehlikeleri Üzerine”. Yasak Meyve, S. 42, Ocak-Şubat 2010: 80-86.

Güneş, Yavuz (2014). Cahit Koytak'ın Hayatı, Poetikası ve Şiirleri. Yayımlanmamış doktora tezi. Yozgat: Bozok Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

İlbak, Üzeyir, Acar, Zafer, İlhan, Abdullah (2014). Cahit Koytak Şiiri Ekseninde Bir Sohbet.Dil ve Edebiyat Dergisi 2013 Şiir Yıllığı. (Haz. Zafer Acar). İstanbul: TDED Yay.

Lekesiz, Ömer (2003). "Cahit Koytak İçin Bir Terceme-i Hâl". Hece, S. 82, Ekim 2003: 84-85.

Turinay, Necmettin (2006). “Cahit Koytak Şiiri”. Hece, S. 112, Nisan 2006: 134-138.

Ünal, Hayriye (2009). “Cahit Koytak Şiirleri Bizi Niçin Sarsmıyor?”. Hece, S. 153, Eylül 2009: 16-18.

Yalçın, Murat (Ed., 2010). Tanzimat'tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi, 3. Baskı, C.2: 646, İstanbul: Yapı Kredi Yay.

Yardım, Mehmet Nuri (2005). "Şiirin Hudutlarını Zorlayan Sanatkâr, Cahit Koytak...", Hece, S. 106, Ekim 2005: 112-124.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DR. NECATİ TONGA
Yayın Tarihi: 23.05.2019
Güncelleme Tarihi: 20.12.2020

Eser AdıYayın eviBasım yılıEser türü
Mekke’ye Giden Yolİnsan Yay. / İstanbul1985Çeviri
Siyah Deri Beyaz MaskeSeçkin Yay. / İstanbul1988Çeviri
Kur’an- Kerim’de Dört Terim –İlah/Rab/Din/İbadet-Kahraman Yay. / İstanbul1990Çeviri
İlk AtlasYazıevi Yay. / İstanbul1991Şiir
İslâm’ın Yayılış Tarihine Girişİnsan Yay. / İstanbul2003Çeviri
Gazze RisalesiPınar Yay. / İstanbul2009Şiir
Kur’an Mesajı –Meal-Tefsir-İşaret Yay. / İstanbul2009Çeviri
Yoksulların ve Şairlerin Kitabı (3 Cilt)Timaş Yay. / İstanbul2010Şiir
Yeni Başlayanlar İçin MetafizikTimaş Yay. / İstanbul2011Şiir
Cazın IrmaklarıTimaş Yay. / İstanbul2012Şiir
Tanrı Elçisi -Nebi-Kapı Yay. / İstanbul2012Çeviri
Gezgin –Kıssalar ve Hikmetler-Kapı Yay. / İstanbul2012Çeviri
KaçıkKapı Yay. / İstanbul2012Çeviri
Kum ve KöpükKapı Yay. / İstanbul2012Çeviri
Yeryüzü TanrılarıKapı Yay. / İstanbul2012Çeviri
ÖncüKapı Yay / İstanbul2012Çeviri
Gözyaşları ve KahkahalarKapı Yay. / İstanbul2012Çeviri
Vadinin PerileriKapı Yay. / İstanbul2012Çeviri
Gece ile Sabah ArasındaKapı Yay. / İstanbul2012Çeviri
Gönlün SırlarıKapı Yay. / İstanbul2012Çeviri
Ölüme Çare ya da Şen ManeviyatTimaş / İstanbul2013Şiir
Başkaldıran RuhlarKapı Yay. / İstanbul2013Çeviri
Kırık KanatlarKapı Yay. / İstanbul2013Çeviri
Veda ŞarkısıKapı Yay. / İstanbul2013Çeviri
Gitanjali –Tanrı’ya Adanmış Şiirler-Kapı Yay. / İstanbul2013Çeviri
Ayın Bitmeyen ÇocukluğuKapı Yay. / İstanbul2013Çeviri
Dudakta Bekletilen ŞarkılarTimaş Yay. / İstanbul2014Şiir

İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1KEMÂLÎ, Ali Kemâlî Paşa, Erzurumlud. 1819 - ö. 1898Doğum YeriGörüntüle
2PERTEV, İbrahim Edhem Pertev Paşa, Erzurumlud. 1824 - ö. 1872Doğum YeriGörüntüle
3NECMETTİN KARAMANd. 29.11.1932 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4Behçet Aysand. 28 Temmuz 1949 - ö. 02 Temmuz 1993Doğum YılıGörüntüle
5OZAN GÜLŞAN, Mustafa Gülşand. 1949 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6Mehmet Atilla Maraşd. 1 Temmuz 1949 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7MIZARLI, Mehmet Yılmazd. 1933 - ö. ?MeslekGörüntüle
8Refika Nazımd. 1947 - ö. 2006MeslekGörüntüle
9Ali Cengizkand. 29 Ekim 1954 - ö. ?MeslekGörüntüle
10Hüseyin Hatemid. 12 Aralık 1938 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
11Ayhan Hünalpd. 1927 - ö. 21 Mart 2013Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
12Orhan Özdemird. 01 Mayıs 1953 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
13Cahit Obrukd. 28 Ekim 1921 - ö. 1982Madde AdıGörüntüle
14Ömer Cahit Yıldızd. 1932 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
15Burhan Cahit Morkayad. 1892 - ö. 20 Ocak 1949Madde AdıGörüntüle