KUL MAHMUD

(d. ?/? - ö. ?/?)
âşık
(Âşık / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıl adı Mahmud olan âşık şiirlerinde Kul Mahmud mahlasını kullanmıştır. Fahri Bilge'nin derlemeleri sayesinde haberdar olunan Kul Mahmud’un doğum yeri, doğum tarihi, ailesi, mesleği hakkında herhangi bir bilgi kaydedilmemiştir. Fahri Bilge, derlemeleri yaptığı sırada (1937-1950) Kul Mahmud’un Afşarlar arasında söylenmekte olan bir türkülü-hikâyesinin bulunduğunu belirtmektedir (Çapraz 2008: 178). Bu türkülü-hikâyenin de 70-80 yıl öncesine (18. yüzyıl) veya daha da öncesine ait olduğunu iddia edenlerin bulunduğunu aktarmaktadır. Bu noktada Fahri Bilge, derlemelerinde büyük oranda yararlandığı kaynak şahıs Anber Ağa’nın (Anber Eroğlu) rivayetine ve güçlü hafızasına güvenerek Kul Mahmud’un 18. yüzyılda yaşamış olduğunu kabul etmektedir (Çapraz 2008: 178-179).

 Afşar aşiretine mensup olan Kul Mahmud’un Fahri Bilge’ye ait defterde bir adet türkülü-hikâyesi bulunmaktadır (Çapraz 2008: 179). Türkülü-hikâyenin başına, “Kul Mahmud’un ilinden, ocağından ayrı düşmek acısı ile yanık yüreğinden kopan hazin nağmeleri sol sahifeye aksettirilmiştir.” (Çapraz 2008: 179) şeklinde bir açıklama yapılmıştır. Bu ifadeye ve türkülü-hikâyeye bakıldığı zaman Kul Mahmud’un uzun yıllar memleketinden ayrı kaldığı söylenebilir. Ayrıca Kul Mahmud’un göçerevli Türkmen yaşamına bağlı olarak sanatını icra ettiği ve diyar diyar dolaşmış gezgin bir aşiret âşığı olduğu da düşünülebilir. Kul Mahmut’a ait türkülü-hikâye, 8’li hece ölçüsüyle ve semai nazım şekliyle yazılmıştır. Türkülü-hikâyede Afşarların ağız özelliklerine özgü söyleyişler vardır. Kul Mahmud, sade bir dile, içten ve duygulu bir anlatıma sahiptir.

Kaynakça

Çapraz, Erhan (2008). Fahri Bilge Defterleri Işığında Kayseri ve Yöresi Halk Şairleri. Kayseri: Laçin Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: ERHAN ÇAPRAZ
Yayın Tarihi: 09.09.2013
Güncelleme Tarihi: 08.12.2020

Eserlerinden Örnekler

Semai

Gene coştu değil gönül

Seni kimler ağler şimdi

Sarı sünbül mor menevşe

Geydi bizim dağlar şimdi

 

Dolu dolu bâğde içtim

Niçin gurbet ile düştüm?

Gurbet ilde çok ağleştim

Nazlım yolum dağner şimdi

 

Kış gününe güller bitmez

Dallarında bülbül ötmez

Can arzular elim yetmez

Gönül sila ister şimdi

 

Güz gününe at bağlanmaz

Yaz gününe av avlanmaz

İl kızı evde ağlenmez

Harap oldu bağlar şimdi

 

Kul Mahmut’um cana yetti

Gurbet ilde işim bitti

Ölenler(i) beni unuttu

Sağlar yolum bekler şimdi

Çapraz, Erhan (2008). Fahri Bilge Defterleri Işığında Kayseri ve Yöresi Halk Şairleri. Kayseri: Laçin Yay. 179.


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1NÂ'İLd. 1824 - ö. 1885Doğum YeriGörüntüle
2EMÎN, Zıllî-zâde Hacı Emîn Efendid. 1826 - ö. 1905Doğum YeriGörüntüle
3Latife Tekind. 31 Aralık 1957 - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4NÂ'İLd. 1824 - ö. 1885Doğum YılıGörüntüle
5EMÎN, Zıllî-zâde Hacı Emîn Efendid. 1826 - ö. 1905Doğum YılıGörüntüle
6Latife Tekind. 31 Aralık 1957 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
7NÂ'İLd. 1824 - ö. 1885Ölüm YılıGörüntüle
8EMÎN, Zıllî-zâde Hacı Emîn Efendid. 1826 - ö. 1905Ölüm YılıGörüntüle
9Latife Tekind. 31 Aralık 1957 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
10NÂ'İLd. 1824 - ö. 1885MeslekGörüntüle
11EMÎN, Zıllî-zâde Hacı Emîn Efendid. 1826 - ö. 1905MeslekGörüntüle
12Latife Tekind. 31 Aralık 1957 - ö. ?MeslekGörüntüle
13NÂ'İLd. 1824 - ö. 1885Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14EMÎN, Zıllî-zâde Hacı Emîn Efendid. 1826 - ö. 1905Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15Latife Tekind. 31 Aralık 1957 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16NÂ'İLd. 1824 - ö. 1885Madde AdıGörüntüle
17EMÎN, Zıllî-zâde Hacı Emîn Efendid. 1826 - ö. 1905Madde AdıGörüntüle
18Latife Tekind. 31 Aralık 1957 - ö. ?Madde AdıGörüntüle