Madde Detay
KUL MAHMUD
(d. ?/? - ö. ?/?)
âşık
(Âşık / 18. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Asıl adı Mahmud olan âşık şiirlerinde Kul Mahmud mahlasını kullanmıştır. Fahri Bilge'nin derlemeleri sayesinde haberdar olunan Kul Mahmud’un doğum yeri, doğum tarihi, ailesi, mesleği hakkında herhangi bir bilgi kaydedilmemiştir. Fahri Bilge, derlemeleri yaptığı sırada (1937-1950) Kul Mahmud’un Afşarlar arasında söylenmekte olan bir türkülü-hikâyesinin bulunduğunu belirtmektedir (Çapraz 2008: 178). Bu türkülü-hikâyenin de 70-80 yıl öncesine (18. yüzyıl) veya daha da öncesine ait olduğunu iddia edenlerin bulunduğunu aktarmaktadır. Bu noktada Fahri Bilge, derlemelerinde büyük oranda yararlandığı kaynak şahıs Anber Ağa’nın (Anber Eroğlu) rivayetine ve güçlü hafızasına güvenerek Kul Mahmud’un 18. yüzyılda yaşamış olduğunu kabul etmektedir (Çapraz 2008: 178-179).
Afşar aşiretine mensup olan Kul Mahmud’un Fahri Bilge’ye ait defterde bir adet türkülü-hikâyesi bulunmaktadır (Çapraz 2008: 179). Türkülü-hikâyenin başına, “Kul Mahmud’un ilinden, ocağından ayrı düşmek acısı ile yanık yüreğinden kopan hazin nağmeleri sol sahifeye aksettirilmiştir.” (Çapraz 2008: 179) şeklinde bir açıklama yapılmıştır. Bu ifadeye ve türkülü-hikâyeye bakıldığı zaman Kul Mahmud’un uzun yıllar memleketinden ayrı kaldığı söylenebilir. Ayrıca Kul Mahmud’un göçerevli Türkmen yaşamına bağlı olarak sanatını icra ettiği ve diyar diyar dolaşmış gezgin bir aşiret âşığı olduğu da düşünülebilir. Kul Mahmut’a ait türkülü-hikâye, 8’li hece ölçüsüyle ve semai nazım şekliyle yazılmıştır. Türkülü-hikâyede Afşarların ağız özelliklerine özgü söyleyişler vardır. Kul Mahmud, sade bir dile, içten ve duygulu bir anlatıma sahiptir.
Kaynakça
Çapraz, Erhan (2008). Fahri Bilge Defterleri Işığında Kayseri ve Yöresi Halk Şairleri. Kayseri: Laçin Yay.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: ERHAN ÇAPRAZYayın Tarihi: 09.09.2013Güncelleme Tarihi: 08.12.2020Eserlerinden Örnekler
Semai
Gene coştu değil gönül
Seni kimler ağler şimdi
Sarı sünbül mor menevşe
Geydi bizim dağlar şimdi
Dolu dolu bâğde içtim
Niçin gurbet ile düştüm?
Gurbet ilde çok ağleştim
Nazlım yolum dağner şimdi
Kış gününe güller bitmez
Dallarında bülbül ötmez
Can arzular elim yetmez
Gönül sila ister şimdi
Güz gününe at bağlanmaz
Yaz gününe av avlanmaz
İl kızı evde ağlenmez
Harap oldu bağlar şimdi
Kul Mahmut’um cana yetti
Gurbet ilde işim bitti
Ölenler(i) beni unuttu
Sağlar yolum bekler şimdi
Çapraz, Erhan (2008). Fahri Bilge Defterleri Işığında Kayseri ve Yöresi Halk Şairleri. Kayseri: Laçin Yay. 179.
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 09.09.2013Güncelleme Tarihi: 08.12.2020Eserlerinden Örnekler
Semai
Gene coştu değil gönül
Seni kimler ağler şimdi
Sarı sünbül mor menevşe
Geydi bizim dağlar şimdi
Dolu dolu bâğde içtim
Niçin gurbet ile düştüm?
Gurbet ilde çok ağleştim
Nazlım yolum dağner şimdi
Kış gününe güller bitmez
Dallarında bülbül ötmez
Can arzular elim yetmez
Gönül sila ister şimdi
Güz gününe at bağlanmaz
Yaz gününe av avlanmaz
İl kızı evde ağlenmez
Harap oldu bağlar şimdi
Kul Mahmut’um cana yetti
Gurbet ilde işim bitti
Ölenler(i) beni unuttu
Sağlar yolum bekler şimdi
Çapraz, Erhan (2008). Fahri Bilge Defterleri Işığında Kayseri ve Yöresi Halk Şairleri. Kayseri: Laçin Yay. 179.
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 08.12.2020Eserlerinden Örnekler
Semai
Gene coştu değil gönül
Seni kimler ağler şimdi
Sarı sünbül mor menevşe
Geydi bizim dağlar şimdi
Dolu dolu bâğde içtim
Niçin gurbet ile düştüm?
Gurbet ilde çok ağleştim
Nazlım yolum dağner şimdi
Kış gününe güller bitmez
Dallarında bülbül ötmez
Can arzular elim yetmez
Gönül sila ister şimdi
Güz gününe at bağlanmaz
Yaz gününe av avlanmaz
İl kızı evde ağlenmez
Harap oldu bağlar şimdi
Kul Mahmut’um cana yetti
Gurbet ilde işim bitti
Ölenler(i) beni unuttu
Sağlar yolum bekler şimdi
Çapraz, Erhan (2008). Fahri Bilge Defterleri Işığında Kayseri ve Yöresi Halk Şairleri. Kayseri: Laçin Yay. 179.
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Semai
Gene coştu değil gönül
Seni kimler ağler şimdi
Sarı sünbül mor menevşe
Geydi bizim dağlar şimdi
Dolu dolu bâğde içtim
Niçin gurbet ile düştüm?
Gurbet ilde çok ağleştim
Nazlım yolum dağner şimdi
Kış gününe güller bitmez
Dallarında bülbül ötmez
Can arzular elim yetmez
Gönül sila ister şimdi
Güz gününe at bağlanmaz
Yaz gününe av avlanmaz
İl kızı evde ağlenmez
Harap oldu bağlar şimdi
Kul Mahmut’um cana yetti
Gurbet ilde işim bitti
Ölenler(i) beni unuttu
Sağlar yolum bekler şimdi
Çapraz, Erhan (2008). Fahri Bilge Defterleri Işığında Kayseri ve Yöresi Halk Şairleri. Kayseri: Laçin Yay. 179.
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | KIRBIYIK, Ali Afkar Kırbıyık | d. 1874 - ö. 07.10.1936 | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | TEMELİ, Seyit Ali Bayrak | d. 1948 - ö. ? | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | Hamdi Üçok | d. 1900 - ö. 30 Nisan 1979 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | KIRBIYIK, Ali Afkar Kırbıyık | d. 1874 - ö. 07.10.1936 | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | TEMELİ, Seyit Ali Bayrak | d. 1948 - ö. ? | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | Hamdi Üçok | d. 1900 - ö. 30 Nisan 1979 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | KIRBIYIK, Ali Afkar Kırbıyık | d. 1874 - ö. 07.10.1936 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | TEMELİ, Seyit Ali Bayrak | d. 1948 - ö. ? | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | Hamdi Üçok | d. 1900 - ö. 30 Nisan 1979 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | KIRBIYIK, Ali Afkar Kırbıyık | d. 1874 - ö. 07.10.1936 | Meslek | Görüntüle |
11 | TEMELİ, Seyit Ali Bayrak | d. 1948 - ö. ? | Meslek | Görüntüle |
12 | Hamdi Üçok | d. 1900 - ö. 30 Nisan 1979 | Meslek | Görüntüle |
13 | KIRBIYIK, Ali Afkar Kırbıyık | d. 1874 - ö. 07.10.1936 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
14 | TEMELİ, Seyit Ali Bayrak | d. 1948 - ö. ? | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
15 | Hamdi Üçok | d. 1900 - ö. 30 Nisan 1979 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
16 | KIRBIYIK, Ali Afkar Kırbıyık | d. 1874 - ö. 07.10.1936 | Madde Adı | Görüntüle |
17 | TEMELİ, Seyit Ali Bayrak | d. 1948 - ö. ? | Madde Adı | Görüntüle |
18 | Hamdi Üçok | d. 1900 - ö. 30 Nisan 1979 | Madde Adı | Görüntüle |