Madde Detay

Asıl adı Mahmut Erdal olan âşık, şiirlerinde adı ve soyadını mahlas olarak kullanır. 1938'de Sivas'ın Divriği ilçesine bağlı Şahin köyünde dünyaya gelmiştir. Babasının adı Mustafa, annesinin adı İsmihan'dır. Köylerinde annesi "İso Ana", babası ise belindeki kambur ve yıldızlardan fal bakma işiyle ilgilendiği için "Kambur Hoca" olarak tanınır. Mahmut, Erdal ailesinin Tamey ve Zöhre'den sonra doğan üçüncü çocuğudur. Çocukluğu çok büyük ekonomik sıkıntılarla ve geçim telaşıyla geçer. İlkokulu köyündeki ilkokulda büyük zorluklarla bitirir. Daha sonra eğitimine devam edemez ve köyde babasına tarım ve hayvancılık işlerinde yardım etmeye başlar. İlkokula giderken saz çalmaya heveslenir. İlerleyen yıllarda ustası olacağı sazı, ilk kez ilkokul yıllarda çalmaya başlar. Mahmut Erdal'ın ilk sazını Sincanlı saz ustası Ağa Dayı yapmıştır. On beş yaşına geldiğine halası Fitoz Hanım'ın kızı Şirin Hanım ile dünya evine girer. Bu evlilikten dört çocuğu dünyaya gelir. Askerlik vazifesini Erzincan'ın Tercan ilçesinde yerine getirir (Kaya 2009: 21; Kaya 2007: 361; Özmen 1998: 447). 1955'te Ankara'ya çalışmaya gider. Bir vesileyle Muzaffer Sarısözen ile tanışır ve onun yönettiği Yurttan Sesler programına katılma imkânı bulur. Her hafta Şemsi Belli'nin yönettiği Adım Adım Anadolu isimli programa katılır ve orada Çamşıhı yöresine ait türküler okur. Burada pek çok âşıkla tanışma fırsatı bulur. 1958'de Divriği'ye döner ve iki yıl kadar madenlerde çalışır. 1963'te Ankara'ya taşınır. 1965'te Ankara Radyoevi'nde işe girer. Pek çok plak doldurur. Katıldığı konserler ve etkinlikler sayesinde sanatını geniş kitleler ile buluşturan âşık, bir dönem konserlere ara vererek Ankara'da bir plak dükkanı açar. İlgili yıllarda bir olay dolayısıyla saza küser ve yirmi beş yıl boyunca sazı eline almaz. 1980'li yılların başında İstanbul'a taşınır. Bir süre ticaretle uğraşır. 1993'te sanatına döner. İstanbul'da yaşarken Flash Tv'de âşıklık geleneği ve türküler merkezli olarak her hafta program yapar (Kaya 2009: 21-22). Toplamda 52 adet 45'lik plak dolduran ve 15'ten fazla kaset çıkarmıştır. Erdal, 7 Temmuz 2010 tarihinde İstanbul'da vefat etmiştir. Cenazesi Çamşıhı'daki Hüseyin Abdal Türbesi'nde toprağa verilir.

Mahmut Erdal'ın halk şiirine ve âşıklığa yönelmesinde doğup büyüdüğü yerin bir âşıklar yatağı oluşunun özel bir yeri vardır. Âşığın doğduğu Şahin köyü, Çamşıhı yöresi diye bilinen ve çok sayıda âşık yetiştiren bölgedir. Çocukluk yıllarından itibaren halk şiirine ve saza büyük bir ilgisi olur. Öyle ki saz çalmasını daha ilkokula giderken öğrenir. Saz konusunda Battal Karababa, Ali Metin ve İsmail Ağa'nın büyük yardımlarını görür (Kaya 2009: 21). Mahmut Erdal, klasik âşıklık geleneğinin önemli unsurlarına haizdir. Saz çalma konusunda oldukça mahir olan âşık, atışma, deyişme ve irticalen söyleme hususlarında başarılıdır. Rüya görme ve bade içme konularına ise mesafeli yaklaşmaktadır. Etkilendiği âşıklar arasında başta Pir Sultan Abdal olmak üzere Âşık Veysel Şatıroğlu, Ali İzzet Özkan ve Âşık Hüseyin gibi sanatçılar sayılabilir. Mahlas almak için özel bir çaba harcamamıştır; kendi tercihidir.

Mahmut Erdal, sanatının ilk yıllarında daha ziyade sevgi, aşk gibi dünyevi konular üzerinde dururken; orta yaşlardan itibaren Alevi Bektaşi düşüncesi, laiklik, eşitlik, adalet gibi sosyal yönü ağır basan şiirlere yönelmiştir. Sanatının zirve yıllarını da bu dönemde yakalar. Halk müziği repertuvarına çok sayıda türkü kazandıran Mahmut Erdal, kendi türkülerinin yanında Âşık Ali Ertekin'in türkülerini de seslendirir (Kaya 2009: 22; Kaya 2007: 361). Erdal'ın şiirlerine teknik açıdan bakıldığında kullandığı nazım biriminin dörtlük olduğu görülür. En çok 11 ve 8'li hece kalıplarıyla şiir üretir. Bu bağlamda koşma, semai ve destan en çok kullandığı nazım şekilleridir. Şiirleri teknik açıdan başarılıdır. Tek ayaktan ziyade döner ayaklı şiirleri mevcuttur. Bu da onun şiirlerinin ayaklarını kurgularken kolaycılığa kaçmadığı şeklinde yorumlanabilir. Yine Dertli Dertli İniliyorsun (Erdal 1995) ve Bir Ozanın Kaleminden (Erdal 1999) isimlerini taşıyan iki kitabı bulunan âşıkla ilgili bugüne kadar müstakil anlamda herhangi bir çalışma yapılmamıştır.