Madde Detay

1966’da İran’ın Karadağ bölgesinin Alana (Abbasi vd. göre Tezekent) köyünde doğan ve ilköğretimini burada tamamlayan Mahmut Cihangirî, 1980’de ailesiyle birlikte Tebriz’e göç eder (Özdamar 2010; Abbasi vd. 2013: 337).

Küçük yaşlardan beri âşıklık sanatına ilgisi olan Âşık Mahmut Cihangirî, babası Eyüp’ün tavsiyesiyle 14 yaşında âşıklık eğitimi almaya karar verir. Âşıklık eğitimi almak için Âşık Resul Kurbanî’nin yanına giden ve ondan eğitim almak istediğini söyleyen Âşık Mahmut Cihangirî, ustasından iki yıl âşık edebiyatı ve saz eğitimi aldıktan sonra eğitimini tamamlar ve âşıklığa başlar (Azizî Haray 1997: 300-301). “Bizim gibi genç âşıklar için usta âşıklarımızın tecrübeleri oldukça önemlidir. Çünkü âşıklık sanatı, çok ağır ve meşakkatlidir. Eğitimde sınır yoktur.” diye düşünen Âşık Mahmut Cihangirî, çıraklığını tamamlasa da 6 yıl boyunca Âşık Meşî Paşayî, Âşık Ali Selimî ve Âşık Aziz Şehnazî’den de ders almaya, yeni havalar ve destanlar öğrenmeye devam eder (Özdamar 2010; Feyzullahî Vahid 1990: 81).

Âşıklığa başladıktan sonra bile öğrenmeye aç oluşu sayesinde son iki ustasından aldığı eğitimle kendisini geliştirmesi, onu Tebriz’de en fazla toya ve programa davet edilen âşıklardan birisi yapar. Onun Tebriz’in gözde âşıklarından birisi olmasında ustalarından aldığı eğitimle kazandığı bilgi birikimi ve icra yeteneği, şiirlerindeki derinlik ve destan bilgisi etkili olur (Özdamar 2010).

Âşık Mahmut Cihangirî; Mesum ile Dilefruz, Seyyad ile Sedat, Köroğlu Destanı'nın bazı kolları, Âşık Garip ile Şahsenem, Valih ile Zernigar, Kerem ile Aslı ve Tahir Mirza gibi destanlarını anlatabilmektedir (Feyzullahî Vahid 1990: 81). Âşık Ali Selimî, Âşık Resul Kurbanî ve Âşık Hüseyin Saî ile atışmaları olan (Abbasi vd. 2013: 337) Âşık Mahmut Cihangirî, günümüzde Gecil Kapısı’ndaki Elseven Âşıklar Kahvesi’nde, toylarda ve çeşitli programlarda şiirler okuyup destanlar anlatmaktadır (Özdamar 2010).

Mahmut mahlasını kullanan Âşık Mahmut Cihangirî, şiirlerinde bireysel ve toplumsal konulara yer verir. Cihangirî için doğduğu ve yaşadığı yer olan Azerbaycan vazgeçemeyeceği bir tutkudur. Vatanının her toprağına âşık olduğunu söyleyen Âşık Mahmut Cihangirî, bazı şiirlerinde Azerbaycan’ı ve onun güzelliklerini anlatır (Azizî Haray 1997: 300). Yaşadığı bölgenin tarih boyunca Azerbaycan’a ait olduğunu bilen âşık, İran’da Türkler tarafından yapılan bağımsızlık hareketlerine şiirleyle destek olur: “Sende yaşar gehramanlar/ Setter Hanlar, Bağır Hanlar/ Şuar (slogan) diyer nocevanlar (genç)/ Yaşa yaşa Azerbaycan” (Feyzullahî Vahid 1990: 82).

Âşık Mahmut Cihangirî’nin şiirlerindeki bir diğer konu da sevgili ve ona duyulan aşktır. Birçok şiirinde âşık, sevgilinin özelliklerini anlatır (Feyzullahî Vahid 1991: 24). Ancak bu sevgiliye duyulan aşk, ulaşılmaz bir hâle geldiyse ömür boyu unutulmaz ve bu duygu, âşığın içinde bir ateşe dönüşür (Özdamar 2010; Özdamar 2014: 172). Günümüzde Tebriz’in gözde âşıklarından birisi olan Âşık Mahmut Cihangirî, Tebriz başta olmak üzere İran’ın birçok şehrinde toylara ve çeşitli programlara katılarak sanatını icra etmeye devam etmektedir.