Madde Detay

Mahşah Hanım, Trabzon’da Uzun Sokak’taki evlerinde 1864’te doğmuştur. Babası Şatırzâde Ahmed Bey’dir. Henüz küçük yaştayken Kasapzâde Nâime Hanım ile Sofu Efendi’nin karısından Kur’an-ı Kerim öğrenir. Sotha Mahallesi’nden Mehmed Yazıcı’dan tecvit, Tekfurçayırlı Zühdi Efendi’den hüsn-i hat dersi alır. Genç yaşında Kalcı-zâde Ahmed Efendi ile evlenir. Vilayet Meclisi katibi olan Ahmed Bey, bir sene sonra Genç Sancağı Tahrirat Müdürü olunca birlikte oraya giderler. Ahmed Bey’in sekiz ay sonra veremden ölmesi üzerine Mahşah Hanım,Trabzon’a döner. Trabzon şairlerinden Kalcı-zâde Agâh Bey, Mahşah Hanım'ın bu evliliğinden doğan oğludur. 1883-1884 yıllarında İstanbul’a gelen Mahşah Hanım, bir ara Kızıltoprak’ta oturur. Daru’t-Talim muallimlerinden Hacı Feyzi Efendi’den, Muallim Said Efendi’den Arapça, Fıkıh ve Aruz dersleri alır. Bu sırada Halep Ceza Reisi Mehmet Hamîd Efendi ile evlenir. Kısa bir süre sonra kocasıyla İstanbul’dan ayrılır. Kocasının memur olduğu şehirlerde kalır. Hamîd Efendi’nin 1902’de Kastamonu’da ölmesi üzerine İstanbul’a döner. Ara sıra memleketi olan Trabzon’a da gidip gelir. Trabzon’da Sürmeneli Şeyh Hacı Mehmed Efendi’den Nakşi, Konya’da Abdülvahid Çelebi’den Mevlevî tarikatlarına intisap eder. İstanbul’da Koca Mustafa Paşa’da Şeyh Ahmed Efendi’den Şa’banî ve Hacı Ali Paşa Şeyhi Hacı Baba’dan Kadiri inabesini alır. Mahşah Hanım, 25 Mart 1933 tarihinde İstanbul’da Fatih Kıztaşı civarındaki evinde vefat etmiş ve Edirnekapı Mezarlığı’nda defnedilmiştir (Yüksel 1993: 375; Albayrak 2010: 185; Turan 2014: 335).

Mahşah Hanım, şiirlerinin çoğunu aruzla yazdığı gibi hece ile olanları da vardır. Birçok tarikata intisabı sebebiyle daima tasavvuf meseleleri üzerinde durur, bazen heyecan bazen sükun gibi birbirine zıt ruhi vaziyetlerinin tecellisine sebep olur. Nazımda pek mükemmel olmadığı gibi vezinde bazılarında kusurludur. Hece ile bazı ilahileri vardır. Mahşah Hanım’ın şarkılarında dahi tasavvuf açıkça görülür. Şarkılarının bestelerini de kendisi yapar. Son zamanlarda musikiye çok merak salar. “Mün’imşâh yâhud Zafer” isimli manzum bir piyesi de vardır. Mahşâh Hanım, tasavvufi akidelere pek bağlı kalarak dinî manzumeler ve ilahiler yazdığı gibi bunlarla pek yakınlığı olmayan piyes ve şarkı ile de meşgul olur. Bununla beraber yazıları, zekasındaki ve duygularındaki incelik ve mükemmeliyetin güzel bir örneğidir (Yüksel 1993: 375; Albayrak 2010: 185; Turan 2014: 335).

İhsan Hamamioğlu’nun Mahşah Hanım'dan Trabzon Şairleri isimli çalışmasında söz ettiği belirtiliyorsa da bu çalışmanın aslını görmek mümkün olmamıştır (Albayrak 2010: 185). Şairin gazel, şarkı ve murabbasına yer verilmiştir (Yüksel 1993: 376; Albayrak 2010: 185).