NÂKİS, Sâbir Ahun Binni Abdukâdir

(d. 1255/1256/1840 - ö. ?/?)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Çağatay)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Asıla adı Sâbir Ahun Binni Abdukâdir'dir. Şiirlerinde Nâkis mahlasını kullandı. 1255/1256-1840 yılında Kaşgar’ın Yenihisar ilçesi Bazariçi Mahallesi'nde bir alimin evinde doğdu. Yenihisar ve Kaşgar’daki medreselerde Arapça ve Farsçayı öğrendi. Medreselerde dinî ve beşerî bilimlere ilişkin dersler aldı. Daha sonra Yenihisar’daki Tayibeg Medresesine müderris olarak atandı. Vefat tarihi bilinmemektedir.

Eserleri şunlardır:

1. Dîvân-ı Nâkis: 1310/1311-1893 yılında yazılan eserde, 174 gazel, 1 mersiye, 5 muhammes, 3 rubai ve 13 kıt’a yer almaktadır (Ehmidi 1996: 290; Mirzehmet 1995: 2; Osman vd. 2005: 212).

2. Gülzârbiniş: Nâkis bu eserini İranlı şair Şeyh İnâyetullah’ın Bahardâniş isimli eserinden etkilenerek kaleme aldı. Edep, ahlak, vefa, samimiyet, dostluk kavramlarını hikâye şeklinde anlatan bir eserdir (Osman vd. 2005: 211).

Şair ayrıca Kutluknâme, Behis Hakim Beg, Mevcûtu’l-Kulûb, Nöllidimen, Nasihatnâme gibi eserler kaleme aldı (Utuk vd. 2006: 210; Osman vd. 2005: 629).

Kaynakça

Ehmidi, İmincan (1996). Uyğur Edebiyati Tarihidiki Namayandeler. Ürümçi: Şincan Halk Neşriyatı.

Mirzehmet, Muhemmetturdi (hzl.) (1995). Molla Sabir Binni Abdukaldir Nakis Divan-ı Nakisi. Ürümçi: Şincan Halk Neşriyatı.

Osman, Ğayretcan, O. İsmail, T. Savut (hzl.) (2005). Uyğurlarnin Kedimki Edebiyati 2. Ürümçi: Şincan Maarip Neşriyatı. 

Utuk, İmincan Ehmidi, M. Mirziehmet, H. Abdusalam, Ş. Elahun, M. Muhemmet (2006). Uyğur Edebiyatı Tarihi 3. Pekin: Milletler Neşriyatı.  

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. ADEM ÖGER
Yayın Tarihi: 27.11.2014
Güncelleme Tarihi: 30.11.2020

Eserlerinden Örnekler

Gazel

Ey heme zerrât-i hüsnindin bolup heyrân sana

Furkatindin mihr hem çerh üzre ser-gerdân sana

Nuh ömride riyâzet çekse yol tapmas birav

Kim seni mebûd dep keltürmese imân sana

Müzteribdur ten ârâ cânlar senin yâdin bile

Goyiyâ cânlar tiler kilmak özin kurbân sana

Ni’meti cennet bile kesrin anin kilmas heves

Kim ki bir ikki nefes bolğan ise mihmân sana

Boldi tapti her gedâyi kim seri koyundadur

Bende bolmak nisbetin âlem ârâ sultan sana

Yokdurur her kim kilur âlemde yüz min yil eger

Cûd u ihsan fisk u isyan nef i ya nuksân sana

Bir ğenisen kim selâtin heylidur çakerlernin

Ay u kün bardur kerem hanida ikki nân sana

Sen kebi munimni min yilda hired kilmas derk

Bir diremdekdur gedâ nezdide yüz min kan sana

Hesreti dunya vu fikri ahret kilmak nedur

Bolsa mundağ Nakisâ ali kerem sultân sana

(Mirzehmet, Muhemmetturdi (hzl.) (1995). Molla Sabir Binni Abdukaldir Nakis Divan-ı Nakisi. Ürümçi: Şincan Halk Neşriyatı. 2.)


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1KEŞKERÎ, Muhemmed Sadikd. ? - ö. 1850Doğum YeriGörüntüle
2GARÎBÎ,Turdî Nâzımd. 1802 - ö. 1862Doğum YeriGörüntüle
3GARÎBÎ, Huşald. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
4HULÛSÎ, Ömerd. 1840 - ö. 1910Doğum YılıGörüntüle
5KUL BİÇAREd. 1840 - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
6OSMAN, Murgullud. 1840 - ö. 1901Doğum YılıGörüntüle
7HULÛSÎ, Ömerd. 1840 - ö. 1910Ölüm YılıGörüntüle
8KUL BİÇAREd. 1840 - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
9OSMAN, Murgullud. 1840 - ö. 1901Ölüm YılıGörüntüle
10HULÛSÎ, Ömerd. 1840 - ö. 1910MeslekGörüntüle
11KUL BİÇAREd. 1840 - ö. ?MeslekGörüntüle
12OSMAN, Murgullud. 1840 - ö. 1901MeslekGörüntüle
13HULÛSÎ, Ömerd. 1840 - ö. 1910Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14KUL BİÇAREd. 1840 - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15OSMAN, Murgullud. 1840 - ö. 1901Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16HULÛSÎ, Ömerd. 1840 - ö. 1910Madde AdıGörüntüle
17KUL BİÇAREd. 1840 - ö. ?Madde AdıGörüntüle
18OSMAN, Murgullud. 1840 - ö. 1901Madde AdıGörüntüle