Madde Detay
NAKŞÎ, Abdülkâdir
(d. ?/? - ö. 1296/1878-79 veya sonrası)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 19. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4
Hayatına dair bilinenleri, 1296/1878-79 yılında Kerkük’te kuraklık sebebiyle meydana gelen kıtlığı anlatan kasidesinden öğrenmekteyiz. Buna göre asıl adı Abdülkâdir’dir. Hayatına dair diğer bilgilerde olduğu gibi vefat tarihi de bilinmemektedir.
Şairin bilinen tek manzumesi kıtlığı anlatan destani kasidesidir. Şair, bu manzumesinde kuraklık sebebiyle oluşan kıtlık karşısında duyduğu derin acıyı, halkın tutumunu ve sosyal durumunu abartılı bir şekilde anlatmıştır. Manzumenin edebî değeri yanında tarihî ve sosyal değeri daha büyüktür. Kerkük Türkçesi ile kaleme alınan eser, dil ve folklor malzemesi bakımından da önemli bir eserdir. Özellikle, yazıldığı dönem Kerkük’ünde kullanılan bazı aletlere, yiyecek ve giyeceklere dair bilgiler içermektedir.
Kaynakça
Öbek, Ali İhsan, Ayşe Taşralı (hzl.). (2013). Av. Atâ Terzibaşı Kerkük Şairleri. 2. Kitap. İstanbul: Ötüken Yay.
Saatçi, Suphi (1997). “Nakşî”. Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi. C. 6. Ankara: KB Yay. 383-384.
Madde Yazım Bilgileri
Yazar: PROF. DR. BEYHAN KESİKYayın Tarihi: 27.11.2014Güncelleme Tarihi: 29.11.2020Eserlerinden Örnekler
Kasîde
Dinle sana arz edem ey zâtı pâk tavrı melek
Doksan altı senesinde neyledi kahpe felek
Yûsuf'un vakti gibi oldu cihân kaht u galâ
Ne diyem ne söyleyem bu hâli hiç olmaz demek
….
Ne odun var ne kömür var ne saman ve ne tezek
Vü ne aş var u ne maş var ne nemek ne mercimek
Vü ne hortman u ne burgul ne erişte ne kabak
Ne çükündür u ne şalgam var ne turp u ne nemek
….
Fındık u fıstık u bâdem ü mülebbes yerine
Penbe dâne kavrulup yenildi bunda etme şek
….
Yiyecek yandıracak işledecek kimse de yok
Öyle bir kaht u galâ gördü cihân şaştı melek
….
Bir de sâhilde bahirde ne cebel üstünde
Ne semer oldu ne otlak ne çoban ne semek
At u ester merkeb u öküz ü ağnâm u geçi
Cû'dan oldu telef cümle kedi hattâ köpek
Gitti üştür beççesi ile tazu tay u koduk
Gitti câmus gitti seg gitti bızav gitti inek
Ne kuzu kaldı ne oğlak u ne âhû bereler
Cümlesi kırıldı gitti kalmadı toğlu şişek
….
Kalmadı kimsede tâkat zikr ü tesbîh etmeye
Hatta kalktı tekkelerden zikr ü def u dünbelek
….
Bey' olundu kilim u seccâde (vü) yorgan çuval
Ne cacim kaldı ne ihrâm u ne yastık ne döşek
Don ile gömlek ü şalvar kalmadı başta külâh
Yemeni peşkîr gitti kalmadı işlik yelek
….
Can deminde kendi tek miskîn gelende yanına
Âh u hasret çekerek der idi Allah ma'ek
Bilmenüz n'ettik sana dûçâr-ı kaht ettin bizi
Dâd elinden ey felek feryâd elinden ey felek
Nakşî-yi bîçâre (bîmâr) şaştı işbu hâle neylesin
Bendeden olmaz meded Hak’tan meger etsin dilek
(Öbek, Ali İhsan ve Ayşe Taşralı (hzl.) (2013). Av. Atâ Terzibaşı Kerkük Şairleri. 2. Kitap. İstanbul: Ötüken Yay. 194-198.)
İlişkili Maddeler
Yayın Tarihi: 27.11.2014Güncelleme Tarihi: 29.11.2020Eserlerinden Örnekler
Kasîde
Dinle sana arz edem ey zâtı pâk tavrı melek
Doksan altı senesinde neyledi kahpe felek
Yûsuf'un vakti gibi oldu cihân kaht u galâ
Ne diyem ne söyleyem bu hâli hiç olmaz demek
….
Ne odun var ne kömür var ne saman ve ne tezek
Vü ne aş var u ne maş var ne nemek ne mercimek
Vü ne hortman u ne burgul ne erişte ne kabak
Ne çükündür u ne şalgam var ne turp u ne nemek
….
Fındık u fıstık u bâdem ü mülebbes yerine
Penbe dâne kavrulup yenildi bunda etme şek
….
Yiyecek yandıracak işledecek kimse de yok
Öyle bir kaht u galâ gördü cihân şaştı melek
….
Bir de sâhilde bahirde ne cebel üstünde
Ne semer oldu ne otlak ne çoban ne semek
At u ester merkeb u öküz ü ağnâm u geçi
Cû'dan oldu telef cümle kedi hattâ köpek
Gitti üştür beççesi ile tazu tay u koduk
Gitti câmus gitti seg gitti bızav gitti inek
Ne kuzu kaldı ne oğlak u ne âhû bereler
Cümlesi kırıldı gitti kalmadı toğlu şişek
….
Kalmadı kimsede tâkat zikr ü tesbîh etmeye
Hatta kalktı tekkelerden zikr ü def u dünbelek
….
Bey' olundu kilim u seccâde (vü) yorgan çuval
Ne cacim kaldı ne ihrâm u ne yastık ne döşek
Don ile gömlek ü şalvar kalmadı başta külâh
Yemeni peşkîr gitti kalmadı işlik yelek
….
Can deminde kendi tek miskîn gelende yanına
Âh u hasret çekerek der idi Allah ma'ek
Bilmenüz n'ettik sana dûçâr-ı kaht ettin bizi
Dâd elinden ey felek feryâd elinden ey felek
Nakşî-yi bîçâre (bîmâr) şaştı işbu hâle neylesin
Bendeden olmaz meded Hak’tan meger etsin dilek
(Öbek, Ali İhsan ve Ayşe Taşralı (hzl.) (2013). Av. Atâ Terzibaşı Kerkük Şairleri. 2. Kitap. İstanbul: Ötüken Yay. 194-198.)
İlişkili Maddeler
Güncelleme Tarihi: 29.11.2020Eserlerinden Örnekler
Kasîde
Dinle sana arz edem ey zâtı pâk tavrı melek
Doksan altı senesinde neyledi kahpe felek
Yûsuf'un vakti gibi oldu cihân kaht u galâ
Ne diyem ne söyleyem bu hâli hiç olmaz demek
….
Ne odun var ne kömür var ne saman ve ne tezek
Vü ne aş var u ne maş var ne nemek ne mercimek
Vü ne hortman u ne burgul ne erişte ne kabak
Ne çükündür u ne şalgam var ne turp u ne nemek
….
Fındık u fıstık u bâdem ü mülebbes yerine
Penbe dâne kavrulup yenildi bunda etme şek
….
Yiyecek yandıracak işledecek kimse de yok
Öyle bir kaht u galâ gördü cihân şaştı melek
….
Bir de sâhilde bahirde ne cebel üstünde
Ne semer oldu ne otlak ne çoban ne semek
At u ester merkeb u öküz ü ağnâm u geçi
Cû'dan oldu telef cümle kedi hattâ köpek
Gitti üştür beççesi ile tazu tay u koduk
Gitti câmus gitti seg gitti bızav gitti inek
Ne kuzu kaldı ne oğlak u ne âhû bereler
Cümlesi kırıldı gitti kalmadı toğlu şişek
….
Kalmadı kimsede tâkat zikr ü tesbîh etmeye
Hatta kalktı tekkelerden zikr ü def u dünbelek
….
Bey' olundu kilim u seccâde (vü) yorgan çuval
Ne cacim kaldı ne ihrâm u ne yastık ne döşek
Don ile gömlek ü şalvar kalmadı başta külâh
Yemeni peşkîr gitti kalmadı işlik yelek
….
Can deminde kendi tek miskîn gelende yanına
Âh u hasret çekerek der idi Allah ma'ek
Bilmenüz n'ettik sana dûçâr-ı kaht ettin bizi
Dâd elinden ey felek feryâd elinden ey felek
Nakşî-yi bîçâre (bîmâr) şaştı işbu hâle neylesin
Bendeden olmaz meded Hak’tan meger etsin dilek
(Öbek, Ali İhsan ve Ayşe Taşralı (hzl.) (2013). Av. Atâ Terzibaşı Kerkük Şairleri. 2. Kitap. İstanbul: Ötüken Yay. 194-198.)
İlişkili Maddeler
Eserlerinden Örnekler
Kasîde
Dinle sana arz edem ey zâtı pâk tavrı melek
Doksan altı senesinde neyledi kahpe felek
Yûsuf'un vakti gibi oldu cihân kaht u galâ
Ne diyem ne söyleyem bu hâli hiç olmaz demek
….
Ne odun var ne kömür var ne saman ve ne tezek
Vü ne aş var u ne maş var ne nemek ne mercimek
Vü ne hortman u ne burgul ne erişte ne kabak
Ne çükündür u ne şalgam var ne turp u ne nemek
….
Fındık u fıstık u bâdem ü mülebbes yerine
Penbe dâne kavrulup yenildi bunda etme şek
….
Yiyecek yandıracak işledecek kimse de yok
Öyle bir kaht u galâ gördü cihân şaştı melek
….
Bir de sâhilde bahirde ne cebel üstünde
Ne semer oldu ne otlak ne çoban ne semek
At u ester merkeb u öküz ü ağnâm u geçi
Cû'dan oldu telef cümle kedi hattâ köpek
Gitti üştür beççesi ile tazu tay u koduk
Gitti câmus gitti seg gitti bızav gitti inek
Ne kuzu kaldı ne oğlak u ne âhû bereler
Cümlesi kırıldı gitti kalmadı toğlu şişek
….
Kalmadı kimsede tâkat zikr ü tesbîh etmeye
Hatta kalktı tekkelerden zikr ü def u dünbelek
….
Bey' olundu kilim u seccâde (vü) yorgan çuval
Ne cacim kaldı ne ihrâm u ne yastık ne döşek
Don ile gömlek ü şalvar kalmadı başta külâh
Yemeni peşkîr gitti kalmadı işlik yelek
….
Can deminde kendi tek miskîn gelende yanına
Âh u hasret çekerek der idi Allah ma'ek
Bilmenüz n'ettik sana dûçâr-ı kaht ettin bizi
Dâd elinden ey felek feryâd elinden ey felek
Nakşî-yi bîçâre (bîmâr) şaştı işbu hâle neylesin
Bendeden olmaz meded Hak’tan meger etsin dilek
(Öbek, Ali İhsan ve Ayşe Taşralı (hzl.) (2013). Av. Atâ Terzibaşı Kerkük Şairleri. 2. Kitap. İstanbul: Ötüken Yay. 194-198.)
İlişkili Maddeler
Sn. | Madde Adı | D.Tarihi / Ö.Tarihi | Benzerlik | İncele |
---|---|---|---|---|
1 | NEVRES, Nevres-i Sâlis | d. ? - ö. 19. yy. | Doğum Yeri | Görüntüle |
2 | SÂLİH, Şeyh Mehmed Sâlih Talebânî | d. ? - ö. 19. yy. | Doğum Yeri | Görüntüle |
3 | MUSTAFA GÖKKAYA | d. 1910 - ö. 18.03.1983 | Doğum Yeri | Görüntüle |
4 | NEVRES, Nevres-i Sâlis | d. ? - ö. 19. yy. | Doğum Yılı | Görüntüle |
5 | SÂLİH, Şeyh Mehmed Sâlih Talebânî | d. ? - ö. 19. yy. | Doğum Yılı | Görüntüle |
6 | MUSTAFA GÖKKAYA | d. 1910 - ö. 18.03.1983 | Doğum Yılı | Görüntüle |
7 | NEVRES, Nevres-i Sâlis | d. ? - ö. 19. yy. | Ölüm Yılı | Görüntüle |
8 | SÂLİH, Şeyh Mehmed Sâlih Talebânî | d. ? - ö. 19. yy. | Ölüm Yılı | Görüntüle |
9 | MUSTAFA GÖKKAYA | d. 1910 - ö. 18.03.1983 | Ölüm Yılı | Görüntüle |
10 | NEVRES, Nevres-i Sâlis | d. ? - ö. 19. yy. | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
11 | SÂLİH, Şeyh Mehmed Sâlih Talebânî | d. ? - ö. 19. yy. | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
12 | MUSTAFA GÖKKAYA | d. 1910 - ö. 18.03.1983 | Alan/Yüzyıl/Saha | Görüntüle |
13 | NEVRES, Nevres-i Sâlis | d. ? - ö. 19. yy. | Madde Adı | Görüntüle |
14 | SÂLİH, Şeyh Mehmed Sâlih Talebânî | d. ? - ö. 19. yy. | Madde Adı | Görüntüle |
15 | MUSTAFA GÖKKAYA | d. 1910 - ö. 18.03.1983 | Madde Adı | Görüntüle |