NİHÂLÎ, Cafer Çelebi

(d. ?/? - ö. 949/1542)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Bursa’da doğdu. Asıl adı, Câfer Çelebi’dir. Sehî Bey, Heşt Behişt adlı tezkiresinde mahlasını Nihânî olarak göstermiştir (İsen 1998: 159). Müeyyed-zâde Abdurrahman Efendi’den (ö.1506) mülazım olduktan sonra önce Plevne’de Mihaloğlu Ali Bey ardından İstanbul’da Murad Paşa Medreselerinde müderrislik yaptı. Galata kadısı oldu. Bu görevdeyken uzlete çekilerek tasavvufa yöneldi. Bir ara Sultan Selim’in musahibi olan Nihâlî, dönemin ileri gelen devlet adamlarını eleştirdiği için sık sık görevlerinden azledildi. İçkiye olan düşkünlüğü nedeniyle hayatının sonlarına doğru ellerinde ve ayaklarında sorunlar oluştu. 949/1542 yılında ölen şair, Şeyh Vefa mahallesindeki evinin yakınlarındaki mezarlığa gömüldü (Kılıç 2010: 906-11; İsen 1994: 182, 1998: 159-60; Canım 2000: 540; Eyduran 2009: 383-85).

Kaynaklarda Nihâlî Câfer Çelebi’nin herhangi bir eserinin varlığından bahsedilmemiştir. Şiirlerinde hicve ve hezliyata ağırlık veren şairin kendine has bir tarzı ve üslubu vardır. Bu yönüyle yaşadığı dönemde adından söz ettirmesini bilmiştir. Sadeliğiyle ön plana çıkan şiirleri, tasannudan uzaktır. Bunların büyük çoğunluğunu da çeşitli zanaatkârlar hakkında yazmıştır (Kılıç 2010: 911; İsen 1998: 159-160; Eyduran 2009: 385).

 

Kaynakça

Atlansoy, Kadir (1998). Bursa Şairleri, Bursa Vefeyatnamelerindeki Şairlerin Biyografileri. Bursa: Asa Kitabevi.

Canım, Rıdvan (hzl.) (2000). Latîfî, Tezkiretü'ş-Şu'arâ ve Tabsıratü'n-Nuzamâ. Ankara: AKM Yay.

Sungurhan Eyduran, Aysun (hzl.) (2009). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Ankara: Kültür Bakanlığı e-kitap: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-83504/kinalizade-hasan-celebi---tezkiretus-suara.html [erişim tarihi: 20.03.2013]

İsen, Mustafa (hzl.) (1994). Künhü’l-Ahbâr’ın Tezkire Kısmı. Ankara: Akçağ Yay.

İsen, Mustafa (hzl.) (1998). Sehî Bey Tezkiresi, Heşt-Behişt. Ankara: Akçağ Yay.

Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ-İnceleme-Metin. C. 2. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Ens. Yay.

Kutluk, İbrahim (hzl.) (1997). Beyânî, Mustafa bin Carullah, Tezkiretü’ş-Şuarâ. Ankara: TTK Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. YUNUS KAPLAN
Yayın Tarihi: 19.05.2013
Güncelleme Tarihi: 02.12.2020

Eserlerinden Örnekler

 Gazel

Hammâma girdi nâz ile bir sîm-ten güzel

Şu şöyle diyecek yiri yok cümleten güzel

 

Soyındı çıkdı ğonce gibi sebz-câmeden

Bir sûsenî fûtayla o gül-pîrehen güzel

 

Kim sâ’idini kimisi sâkın güzel didi

Ben bildügüm şu bir perîdür cümleten güzel

 

Meh külçe sîne fûtası ebri hicâb idi

O gül yunurken açılı düşdi iñen güzel

 

Koçmaz güzel kocaldı dimişsin Nihâlîyi

İñen güzelsin ey iki gözüm iñen güzel

 (Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ-İnceleme-Metin. C. 2. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay. 912; İsen, Mustafa (hzl.) (1998). Sehî Bey Tezkiresi, Heşt-Behişt. Ankara: Akçağ Yay. 60)

 


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1ÂZERÎ, İbrahim Bursalıd. ? - ö. 1707-08Doğum YeriGörüntüle
2MEDHÎ, Nûh-zâde Seyyid Mustafa Çelebid. ? - ö. 1680Doğum YeriGörüntüle
3AVNÎ, Kevâkibî-zâde, Mehmed Çelebid. ? - ö. 1643-44Doğum YeriGörüntüle
4ÂZERÎ, İbrahim Bursalıd. ? - ö. 1707-08Doğum YılıGörüntüle
5MEDHÎ, Nûh-zâde Seyyid Mustafa Çelebid. ? - ö. 1680Doğum YılıGörüntüle
6AVNÎ, Kevâkibî-zâde, Mehmed Çelebid. ? - ö. 1643-44Doğum YılıGörüntüle
7ÂZERÎ, İbrahim Bursalıd. ? - ö. 1707-08Ölüm YılıGörüntüle
8MEDHÎ, Nûh-zâde Seyyid Mustafa Çelebid. ? - ö. 1680Ölüm YılıGörüntüle
9AVNÎ, Kevâkibî-zâde, Mehmed Çelebid. ? - ö. 1643-44Ölüm YılıGörüntüle
10ÂZERÎ, İbrahim Bursalıd. ? - ö. 1707-08MeslekGörüntüle
11MEDHÎ, Nûh-zâde Seyyid Mustafa Çelebid. ? - ö. 1680MeslekGörüntüle
12AVNÎ, Kevâkibî-zâde, Mehmed Çelebid. ? - ö. 1643-44MeslekGörüntüle
13ÂZERÎ, İbrahim Bursalıd. ? - ö. 1707-08Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14MEDHÎ, Nûh-zâde Seyyid Mustafa Çelebid. ? - ö. 1680Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15AVNÎ, Kevâkibî-zâde, Mehmed Çelebid. ? - ö. 1643-44Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16ÂZERÎ, İbrahim Bursalıd. ? - ö. 1707-08Madde AdıGörüntüle
17MEDHÎ, Nûh-zâde Seyyid Mustafa Çelebid. ? - ö. 1680Madde AdıGörüntüle
18AVNÎ, Kevâkibî-zâde, Mehmed Çelebid. ? - ö. 1643-44Madde AdıGörüntüle