NİHÂLÎ, Cafer Çelebi

(d. ?/? - ö. 949/1542)
divan şairi
(Divan/Yazılı Edebiyat / 16. Yüzyıl / Anadolu-Osmanlı-Türkiye)
ISBN: 978-9944-237-86-4

Bursa’da doğdu. Asıl adı, Câfer Çelebi’dir. Sehî Bey, Heşt Behişt adlı tezkiresinde mahlasını Nihânî olarak göstermiştir (İsen 1998: 159). Müeyyed-zâde Abdurrahman Efendi’den (ö.1506) mülazım olduktan sonra önce Plevne’de Mihaloğlu Ali Bey ardından İstanbul’da Murad Paşa Medreselerinde müderrislik yaptı. Galata kadısı oldu. Bu görevdeyken uzlete çekilerek tasavvufa yöneldi. Bir ara Sultan Selim’in musahibi olan Nihâlî, dönemin ileri gelen devlet adamlarını eleştirdiği için sık sık görevlerinden azledildi. İçkiye olan düşkünlüğü nedeniyle hayatının sonlarına doğru ellerinde ve ayaklarında sorunlar oluştu. 949/1542 yılında ölen şair, Şeyh Vefa mahallesindeki evinin yakınlarındaki mezarlığa gömüldü (Kılıç 2010: 906-11; İsen 1994: 182, 1998: 159-60; Canım 2000: 540; Eyduran 2009: 383-85).

Kaynaklarda Nihâlî Câfer Çelebi’nin herhangi bir eserinin varlığından bahsedilmemiştir. Şiirlerinde hicve ve hezliyata ağırlık veren şairin kendine has bir tarzı ve üslubu vardır. Bu yönüyle yaşadığı dönemde adından söz ettirmesini bilmiştir. Sadeliğiyle ön plana çıkan şiirleri, tasannudan uzaktır. Bunların büyük çoğunluğunu da çeşitli zanaatkârlar hakkında yazmıştır (Kılıç 2010: 911; İsen 1998: 159-160; Eyduran 2009: 385).

 

Kaynakça

Atlansoy, Kadir (1998). Bursa Şairleri, Bursa Vefeyatnamelerindeki Şairlerin Biyografileri. Bursa: Asa Kitabevi.

Canım, Rıdvan (hzl.) (2000). Latîfî, Tezkiretü'ş-Şu'arâ ve Tabsıratü'n-Nuzamâ. Ankara: AKM Yay.

Sungurhan Eyduran, Aysun (hzl.) (2009). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu’arâ. Ankara: Kültür Bakanlığı e-kitap: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-83504/kinalizade-hasan-celebi---tezkiretus-suara.html [erişim tarihi: 20.03.2013]

İsen, Mustafa (hzl.) (1994). Künhü’l-Ahbâr’ın Tezkire Kısmı. Ankara: Akçağ Yay.

İsen, Mustafa (hzl.) (1998). Sehî Bey Tezkiresi, Heşt-Behişt. Ankara: Akçağ Yay.

Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ-İnceleme-Metin. C. 2. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Ens. Yay.

Kutluk, İbrahim (hzl.) (1997). Beyânî, Mustafa bin Carullah, Tezkiretü’ş-Şuarâ. Ankara: TTK Yay.

Madde Yazım Bilgileri

Yazar: DOÇ. DR. YUNUS KAPLAN
Yayın Tarihi: 19.05.2013
Güncelleme Tarihi: 02.12.2020

Eserlerinden Örnekler

 Gazel

Hammâma girdi nâz ile bir sîm-ten güzel

Şu şöyle diyecek yiri yok cümleten güzel

 

Soyındı çıkdı ğonce gibi sebz-câmeden

Bir sûsenî fûtayla o gül-pîrehen güzel

 

Kim sâ’idini kimisi sâkın güzel didi

Ben bildügüm şu bir perîdür cümleten güzel

 

Meh külçe sîne fûtası ebri hicâb idi

O gül yunurken açılı düşdi iñen güzel

 

Koçmaz güzel kocaldı dimişsin Nihâlîyi

İñen güzelsin ey iki gözüm iñen güzel

 (Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ-İnceleme-Metin. C. 2. İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay. 912; İsen, Mustafa (hzl.) (1998). Sehî Bey Tezkiresi, Heşt-Behişt. Ankara: Akçağ Yay. 60)

 


İlişkili Maddeler

Sn.Madde AdıD.Tarihi / Ö.TarihiBenzerlikİncele
1YAZICI, Mustafad. ? - ö. ?Doğum YeriGörüntüle
2İbrahim Balaband. 1921 - ö. 9 Haziran 2019Doğum YeriGörüntüle
3BAHÂ, Şeyh Mehmed Bahâeddin Efendid. ? - ö. 1725-26Doğum YeriGörüntüle
4YAZICI, Mustafad. ? - ö. ?Doğum YılıGörüntüle
5İbrahim Balaband. 1921 - ö. 9 Haziran 2019Doğum YılıGörüntüle
6BAHÂ, Şeyh Mehmed Bahâeddin Efendid. ? - ö. 1725-26Doğum YılıGörüntüle
7YAZICI, Mustafad. ? - ö. ?Ölüm YılıGörüntüle
8İbrahim Balaband. 1921 - ö. 9 Haziran 2019Ölüm YılıGörüntüle
9BAHÂ, Şeyh Mehmed Bahâeddin Efendid. ? - ö. 1725-26Ölüm YılıGörüntüle
10YAZICI, Mustafad. ? - ö. ?MeslekGörüntüle
11İbrahim Balaband. 1921 - ö. 9 Haziran 2019MeslekGörüntüle
12BAHÂ, Şeyh Mehmed Bahâeddin Efendid. ? - ö. 1725-26MeslekGörüntüle
13YAZICI, Mustafad. ? - ö. ?Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
14İbrahim Balaband. 1921 - ö. 9 Haziran 2019Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
15BAHÂ, Şeyh Mehmed Bahâeddin Efendid. ? - ö. 1725-26Alan/Yüzyıl/SahaGörüntüle
16YAZICI, Mustafad. ? - ö. ?Madde AdıGörüntüle
17İbrahim Balaband. 1921 - ö. 9 Haziran 2019Madde AdıGörüntüle
18BAHÂ, Şeyh Mehmed Bahâeddin Efendid. ? - ö. 1725-26Madde AdıGörüntüle